Pasmo Przedbabiogórskie

Pasmo Przedbabiogórskie

Widok na Jałowiec z Hali Janoszkowej
Państwo	Polska  Słowacja
Najwyższy szczyt	Mędralowa (1169 m n.p.m.)
Długość	28 km[a][1]
Powierzchnia	180 km²[2][3]
Jednostka dominująca	Beskid Makowski, Beskidy Zachodnie, Zewnętrzne Karpaty Zachodnie, Karpaty
Sąsiednie pasma	Pasmo Babiogórskie, Pasmo Laskowskie, Pasmo Pewelskie, Grupa Żurawnicy, Pasmo Koskowej Góry
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego Pasmo Przedbabiogórskie
Położenie na mapie Karpat Pasmo Przedbabiogórskie
49°40′N 19°30′E/49,666667 19,500000

Widok ze stoków Kiczory

Widok z Wytrzyszczona na Lachów Groń

Hala Trzebuńska z widokiem na Grupę Mędralowej

Pasmo Przedbabiogórskie – pasmo górskie w Beskidach Zachodnich, położone na granicy polsko-słowackiej. Według regionalizacji Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego należy do Beskidu Makowskiego^[2]. Tradycyjnie dzielone jest na trzy odrębne pasma: Grupę Mędralowej, Pasmo Jałowieckie i Pasmo Solnisk^[4][5], a według niektórych źródeł termin ten jest równoznaczny z Pasmem Jałowieckim^[6].

Różnice w podziałach geograficznych

Pasmo Przedbabiogórskie jest przedmiotem sporu dotyczącego przynależności do mezoregionu^[7]. Jerzy Kondracki, twórca jednej z najpowszechniejszych regionalizacji fizycznogeograficznych Polski, w Geografii regionalnej Polski wydanej w 1965 roku zaklasyfikował Pasmo Przedbabiogórskie do Beskidu Makowskiego, a w późniejszych poprawkach swojego podziału nie uwzględnił żadnych zmian związanych z tym regionem^[2]. Mimo to, nowsze regionalizacje fizycznogeograficzne Karpat^[8], a także najnowsza, opublikowana w 2018 roku przez czasopismo Geographia Polonica zbiorcza praca polskich naukowców nad podziałem geograficznym Rzeczypospolitej^[9], wskazują na przynależność Pasma Przedbabiogórskiego do Beskidu Żywiecko-Orawskiego^[10]. Wśród przewodników oraz map turystycznych przeważają te przyporządkowujące pasmo do Beskidu Żywieckiego^{[5][11][12][13]}.

Topografia

Przebieg pasma

Pasmo Przedbabiogórskie składa się z trzech zwartych, równoległych względem siebie grzbietów górskich. Podzielone są one wąskimi dolinami rzek górskich, a także wysoko leżącymi przełęczami. Łączna długość trzech głównych grzbietów wynosi około 45 km, a długość całego kompleksu tych pasm, mierzona między skrajnymi punktami Pasma Przedbabiogórskiego nie przekracza 30 km^[1]. Pasmo ciągnie się od przełęczy Głuchaczki (830 m n.p.m.) na południowym zachodzie Grupy Mędralowej, w kierunku północno-wschodnim do doliny Skawy, wyznaczającej północną granicę Pasma Jałowieckiego. Główny grzbiet pasma biegnie krętą linią od przełęczy Głuchaczki m.in. przez Mędralową, Magurkę, przełęcz Klekociny (864 m n.p.m.), Czerniawę Suchą i Jałowiec, na którym rozgałęzia się na dwa osobne grzbiety otaczające od południa, wschodu i zachodu dolinę Stryszawki. Orograficznie prawy, główny grzbiet (Pasmo Jałowieckie) biegnie przez przełęcz Opaczne (879 m n.p.m.), Kolędówkę, Kiczorę, przełęcz Przysłop (661 m n.p.m.) i Magurkę, następnie opadając łagodnymi stokami do doliny Skawy. Lewy, krótszy grzbiet (Pasmo Solnisk) biegnie przez przełęcz Cichą (775 m n.p.m.), Kobylą Głowę, Opuśniok, Solniska i inne wierzchołki, po ujście Lachówki do Stryszawki^[5][14].

Ponadto w obrębie Grupy Mędralowej wyróżnia się boczne pasmo, opadające z Mędralowej Zachodniej w kierunku ujścia Przybyłki do Koszarawy oraz grzbiet rozdzielający doliny Wełczy i Czatożanki. Natomiast do Pasma Jałowieckiego należy również łańcuch niewysokich wzniesień (wszystkie poniżej 800 m n.p.m.), który rozciąga się na południowy wschód od głównego grzbietu tego pasma, a także grupa szczytów położonych między obszarami zabudowań Stryszawy i Suchej Beskidzkiej. Pojedynczymi wzniesieniami, które nie leżą w przebiegu głównego grzbietu Pasma Przedbabiogórskiego są Lachów Groń w Paśmie Jałowieckim oraz Czarna Góra w Paśmie Solnisk^[13].

Granice

Zachodnia granica Pasma Przedbabiogórskiego biegnie od przełęczy Głuchaczki na północ, wzdłuż potoku Przybyłka, oddzielając Grupę Mędralowej od skupiska szczytów otaczających Jaworzynę. Następnie, od ujścia Przybyłki granica przebiega wzdłuż doliny Koszarawy, która oddziela Grupę Mędralowej i Pasmo Jałowieckie od Pasma Laskowskiego. Natomiast zachodnią i północną granicę Pasma Solnisk wyznacza potok Lachówka, mający swoje źródła po północnej stronie nienazwanej przełęczy między Wytrzyszczonem w Paśmie Laskowskim a Czarną Górą w Paśmie Solnisk, niedaleko górnego biegu rzeki Koszarawy. Początkowo potok ten oddziela Pasmo Przedbabiogórskie od północnych wzniesień Pasma Laskowskiego, następnie przechodzących w jeden z bocznych grzbietów Pasma Pewelskiego. Granicę północną tworzą doliny Stryszawki i Skawy, separujące Pasmo Przedbabiogórskie od Grupy Żurawnicy i Pasma Koskowej Góry. Południowo-wschodnią granicę wyznacza Skawica, oddzielająca boczne grzbiety Pasma Jałowieckiego i Grupy Mędralowej od Pasma Policy, a następnie na krótkim odcinku również potok Czatożanka, którego dolina rozdziela wzniesienia Grupy Mędralowej i Masywu Babiej Góry. Południowa granica biegnie przez leżącą na polsko-słowackiej granicy Przełęcz Jałowiecką Północną (998 m n.p.m.), później na terenie Słowacji wzdłuż doliny Polhoranki, którędy dociera do ponownie granicznej przełęczy Głuchaczki^[2][14][13].

Zestawienie najwyższych szczytów

Szlaki turystyki pieszej

Lachowice – Solniska – Jałowiec – średni czas wędrówki szlakiem 3.15 h, długość trasy 7,9 km, suma różnicy wzniesień 800 m,

Mędralowa – Przełęcz Jałowiecka – Markowe Szczawiny – średni czas wędrówki szlakiem 2.15 h, długość trasy 8,3 km, suma różnicy wzniesień 250 m,

Mędralowa – Przełęcz Jałowiecka – Babia Góra – średni czas wędrówki szlakiem 3.00 h, długość trasy 9000 m, suma różnicy wzniesień 950 m,

Czerniawa Sucha – Jałowiec – Przełęcz Przysłop – średni czas wędrówki szlakiem 2.45 h, długość trasy 9000 m, suma różnicy wzniesień 780 m,

Zawoja Czatoża – Przełęcz Jałowiecka – średni czas wędrówki szlakiem 0.30 h, długość trasy 2500 m, suma różnicy wzniesień 280 m,

(na podstawie przewodnika turystycznego^[26]).

Baza noclegowa

• Studencki Schron Turystyczny „Pod Solniskiem” (Lachowice-Adamy)
• Schronisko prywatne „Opaczne” (przełęcz Opaczne)
• Schronisko prywatne „Zygmuntówka” (przełęcz Klekociny)

Uwagi

Przypisy