Pastor na obcasach

Dawn French, odtwórczyni roli tytułowej w serialu

Pastor na obcasach (Vicar of Dibley, w dosłownym tłumaczeniu Proboszcz z Dibley) – brytyjski serial komediowy emitowany po raz pierwszy na antenie BBC One w latach 1994-2007. Na rynku polskim był prezentowany na antenie BBC Prime, a później BBC Entertainment.

Pomysłodawcą serialu był Richard Curtis, zaś jego głównym współscenarzystą Paul Mayhew-Archer. W roli tytułowej występowała Dawn French.

Opis fabuły

Serial został zainspirowany rewolucyjną zmianą w Kościele Anglii, jaką było dopuszczenie w 1992 roku kapłaństwa kobiet, co do dzisiaj budzi wśród wiernych skrajne emocje. W pierwszym odcinku w (fikcyjnej) wiosce Dibley, położonej w najbardziej prowincjonalnej części hrabstwa Oxfordshire, umiera mocno starszy już ksiądz proboszcz. Biskup przysyła na jego miejsce energiczną Geraldine, księdza-kobietę. Początkowo parafianie reagują na to szokiem, kpinami i niechęcią do proboszcza w spódnicy. Szybko jednak bezpośredni styl bycia i ciepła osobowość Geraldine zyskują dla niej sympatię większości mieszkańców. Nieprzejednanym antagonistą Geraldine pozostaje jednak David, przewodniczący wszechwładnej rady parafialnej, zarazem najlepiej wykształcony i zdecydowanie najzamożniejszy człowiek w całej wsi.

Główni bohaterowie

W nawiasach podano odtwórców ról.

• ks. Geraldine „Gerry” Granger (Dawn French) – tytułowa bohaterka, należy do grona pierwszych kobiet wyświęconych na prezbiterów Kościoła Anglii po dopuszczeniu w tej konfesji kapłaństwa osób obu płci. W pierwszym odcinku serialu zostaje proboszczem i zarazem jedynym księdzem w parafii w Dibley. Jest pulchną kobietą w średnim wieku, o bardzo liberalnym i nowoczesnym, jak na osobę duchowną, podejściu do życia i świata. Choć w Kościele Anglii nie obowiązuje celibat, Gerry pozostaje w stanie wolnym, marząc o wielkiej miłości, ale zarazem zdając sobie sprawę, iż koloratka raczej zniechęca potencjalnych adoratorów. W chwilach smutku je niewyobrażalne ilości czekolady i lodów. Stara się podchodzić do swoich parafian z dużą dozą ciepła i wyrozumiałości, choć w głębi duszy śmieszą ją, a nawet irytują, różne ich słabości i przywary.
• David Horton (Gary Waldhorn) – do czasu przybycia do Dibley Geraldine, niekwestionowany lider lokalnej społeczności. Zamożny farmer o gruntownym wykształceniu, w kontaktach z innymi mieszkańcami pełen złośliwej ironii i ukrywanego z najwyższym trudem (nie zawsze skutecznie) ogromnego poczucia wyższości. Przewodniczący rady parafialnej i reprezentant wsi w miejscowym samorządzie terytorialnym, człowiek o zdecydowanie konserwatywnych poglądach na Kościół, życie i świat. Po objęciu parafii przez Geraldine (co samo w sobie budzi już potężną niechęć Davida, bowiem jest on zdecydowanym przeciwnikiem kapłaństwa kobiet) oboje toczą swego rodzaju wojnę podjazdową o rząd dusz w parafii, prezentując zupełnie odmienne spojrzenie na większość spraw. W późniejszych odcinkach postać Davida ulega pewnemu ociepleniu, zaś jego relacje z innymi bohaterami stają się bardziej przyjacielskie, choć wciąż pełne napięć.
• Alice Tinker, po ślubie Alice Horton (Emma Chambers) – zakrystianka w kościele parafialnym i jednocześnie miejscowa przedszkolanka, szybko staje się najlepszą przyjaciółką Geraldine. Jest bardzo pobożną, ale jednocześnie bardzo mało inteligentną, być może wręcz lekko opóźnioną w rozwoju, młodą kobietą. Na sam koniec każdego odcinka serialu, już po napisach końcowych, pojawia się scena, gdy Geraldine i Alice opowiadają sobie nawzajem dowcipy, przy czym zwykle Alice nie jest w stanie zrozumieć żartów proboszcza, a Geraldine jest zażenowana poziomem żartów Alice. W czasie kolejnych odcinków między Alice i Hugonem nawiązuje się nić bliskiej sympatii, a potem miłości, co ostatecznie doprowadza do ich ślubu, a później narodzin licznego potomstwa.
• Hugo Horton (James Fleet) – jedyny syn Davida, od którego odebrał bardzo surowe wychowanie. Wchodzi już powoli w wiek średni, jednak aż do związku z Alice pozostaje samotny, mieszka z ojcem i jest jego asystentem we wszystkich sprawach. Ma dobre serce i jest prostolinijny, ale dalece mniej inteligentny od ojca, przez co często wykonuje powierzone mu przez Davida zadania w zupełnie inny od zamierzonego sposób. Pod wpływem związku z nieco szaloną Alice odkrywa stopniowo swoje bardziej niegrzeczne oblicze, choć nadal pozostaje zdominowany przez ojca.
• Frank Pickle (John Bluthal) – sekretarz rady parafialnej, protokołujący jej posiedzenia drobiazgowo aż do przesady, co często rodzi zabawne sytuacje. Jest starszym już panem, który nigdy nie był żonaty. W jednym z odcinków ujawnia swój homoseksualizm, utrzymywany wcześniej w sekrecie przez 40 lat, choć z drugiej strony w innym odcinku okazuje się być ojcem jednego z dzieci miejscowej panny o raczej lekkich obyczajach. Frank jest znany jako wyjątkowo nudny gawędziarz, którego najciekawsze anegdoty mówią o tak wstrząsających zdarzeniach jak brak chipsów w lokalnym pubie czy spóźnienie mleczarza.
• Jim Trott (Trevor Peacock) – członek rady parafialnej, a od serii drugiej także organista w kościele. Czerstwy starszy pan o bezpośrednim, czasem wręcz lekko obleśnym, sposobie bycia. W późniejszych odcinkach coraz bardziej otwarcie wyjawia swą erotomanię, w ramach której wyjeżdża m.in. na seksturystyczne wakacje w Azji oraz chętnie uprawia przypadkowy seks z odwiedzającymi Dibley młodymi dziewczętami, fantazjuje też głośno na temat ponętnych gwiazd telewizji. Jąka się w bardzo specyficzny sposób – wszystkie swoje wypowiedzi zaczyna od „nie, nie, nie, nie...”, nawet jeśli w końcu chce powiedzieć „Tak!”. Jego żona Doris ma odwrotny problem – zaczyna zawsze od „tak, tak, tak, tak...”.
• Owen Newitt (Roger Lloyd-Pack) – miejscowy hodowca owiec i krów, twardo stąpający po ziemi, nie stroniący od bardzo dosadnego, często wręcz wulgarnego języka, którego używa nawet podczas posiedzeń rady parafialnej. Pochodzi ze znanej rodziny okrutników: niemal każdy z jego przodków miał na koncie jakieś zabójstwo, a sam Owen bywa niezwykle brutalny, zwłaszcza wobec swych zwierząt. Należy do najbardziej liberalnych mieszkańców wsi i jest pierwszym, który otwarcie popiera Geraldine jako nowego proboszcza, a potem jest jej stałym stronnikiem w rozmaitych sprawach. Później stara się o względy księdza proboszcza, w pewnym momencie nawet się jej oświadcza, lecz bez powodzenia. Czuje się bardzo samotny, co skłania go czasem do aktów zoofilii.
• Letitia Cropley (Liz Smith) – członkini rady parafialnej i organistka, występuje tylko w pierwszej serii, a w pierwszym odcinku specjalnym serialu (wyemitowanym w Wielkanoc 1996) umiera, będąc już mocno starszą panią. Uwielbia gotować i uważa się za wyborną kucharkę, ale jej wyroby budzą postrach wśród mieszkańców (jest nawet nazywana „trucicielką z Dibley”), ponieważ miesza zupełnie nie pasujące do siebie składniki, np. dodaje ketchup do ciasta owocowego. Podczas posiedzeń rady zawsze szydełkuje. Niekiedy dzieli się wspomnieniami ze swojej raczej niegrzecznej młodości.

Odcinki

Struktura serialu

Serial wyróżnia się bardzo nietypową i nieregularną strukturą odcinków i serii, w której liczba i znaczenie fabularne odcinków specjalnych, realizowanych na różne okazje, są równie duże jak serii regularnych. Zadebiutował na antenie BBC One w dniu 10 listopada 1994 roku. Początkowo seria 1 liczyła sześć odcinków i była emitowana do 15 grudnia. W roku 1996 zrealizowano dwa odcinki specjalne – wielkanocny i bożonarodzeniowy – które następnie otrzymały status dwóch dodatkowych odcinków serii pierwszej. Dodatkowo w roku 1997 nakręcono pierwszy miniodcinek dla Comic Relief.

Seria druga liczyła cztery odcinki i była pokazywana od 26 grudnia 1997 do 22 stycznia 1998. Wiosną 1999 wyemitowano kolejny odcinek dla Comic Relief. Następnie od 24 grudnia 1999 do 1 stycznia 2000 emitowano cztery nowe odcinki, które w jednych klasyfikacjach uznawane są za trzecią serię Pastora, a w innych za odcinki specjalne. Po czteroletniej przerwie, serial powrócił z dwoma kolejnymi świątecznymi odcinkami specjalnymi, emitowanymi 25 grudnia 2004 i 1 stycznia 2005. 11 marca 2005 po raz trzeci pojawił się w Comic Relief. Podobny zabieg powtórzono w latach 2006-2007, kiedy to pojawiły się odcinki: świąteczny, noworoczny oraz dla Comic Relief, przy czym za fabularny finał serialu należy uznać odcinek noworoczny z 1 stycznia 2007 roku. W 2013 ekipa serialu spotkała się ponownie, po siedmiu latach przerwy, i nagrała jeszcze jeden odcinek specjalny dla Comic Relief, inspirowany trwającą wówczas dyskusją o biskupstwie kobiet w Kościele Anglii.

Radio

Postać ks. Geraldine Granger po zakończeniu serialu pojawiała się gościnnie w radiu. Najpierw Dawn French zagrała ją w ramach swojego programu komediowego, tworzonego wraz z Jennifer Saunders, na antenie BBC Radio 2. 29 marca 2014 główna bohaterka serialu została zaproszona do audycji Today na antenie BBC Radio 4, aby wystąpić w ramach cyklu "Myśl dnia", w którym duchowni i myśliciele różnych wyznań i światopoglądów codziennie dzielą się ze słuchaczami kilkuminutową refleksją^[1]. French przeczytała jako ks. Granger napisany przez Richarda Curtisa krótki monolog, po części parodiujący myśli dnia prawdziwych duchownych, ale zawierający też poważne przesłanie, którym było wezwanie, aby Kościół katolicki i Kościół Anglii, mające za sobą niedawne zmiany przywództwa po obu stronach, z nową energią przystąpiły do wspólnej walki z nietolerancją i biedą^[2].

Upływ czasu

Inną cechą wyróżniającą serial na tle większości brytyjskich sitcomów jest fakt, iż w jego fabule uwzględniany jest, choć nie zawsze z idealną dokładnością, rzeczywisty upływ czasu między emisją kolejnych serii czy odcinków specjalnych. I tak np. kiedy w grudniu 2004 serial obchodził dziesięć lat od swojej premiery, bohaterowie również obchodzili dziesięciolecie objęcia przez Geraldine parafii w Dibley.

Fabuła odcinków

Seria pierwsza

Odcinki charytatywne

Seria druga

Odcinki charytatywne

Seria trzecia

Odcinki specjalne

Odcinki charytatywne

Seria czwarta

Odcinki charytatywne

Produkcja

Zdjęcia

Sceny studyjne do serialu były kręcone z udziałem publiczności w BBC Television Centre w Londynie. Plenery były realizowane w wiosce Turville w hrabstwie Buckinghamshire. Serialowy kościół św. Barnaby, którego proboszczem jest tytułowa bohaterka, jest w rzeczywistości kościołem pod wezwaniem Dziewicy Maryi w Turville.

Muzyka

Głównym motywem muzycznym serialu jest Psalm 23 (Pan jest moim pasterzem...). Producenci serialu zamówili zupełnie nowe opracowanie muzyczne psalmu u Howarda Goodalla, brytyjskiego kompozytora znanego zarówno ze swych dzieł chóralnych, jak i muzyki do seriali komediowych. W nagraniu wystąpił chór katedry anglikańskiej w Oksfordzie, zaś stworzona w ten sposób pieśń została potem oficjalnie dopuszczona do użytku liturgicznego przez Kościół Anglii i kilka innych Kościołów anglikańskich w różnych państwach. W związku z tym można ją niekiedy usłyszeń na anglikańskich nabożeństwach.

Polski tytuł

Polski tytuł serialu określa główną bohaterkę mianem pastora, co jest dość dyskusyjne. Tłumacz oparł się na panującej w potocznym języku polskim tendencji, aby pastorami tytułować duchownych wszystkich wyznań protestanckich. W rzeczywistości w tych wyznaniach protestanckich, gdzie podobnie jak w katolicyzmie panuje ustrój episkopalny, duchownych tytułuje się raczej księżmi. Dotyczy to również Kościoła Anglii, w którym posługuje bohaterka serialu^[3]. W związku z tym terminologicznie bardziej właściwe, choć być może bardziej kontrowersyjne w polskich realiach, byłoby nadanie serialowi tytułu Ksiądz na obcasach.

Nagrody i wyróżnienia

Serial był sześciokrotnie nominowany do Nagrody Telewizyjnej BAFTA. Cztery nominacje indywidualne do tej nagrody, za najlepszy telewizyjny występ komediowy, otrzymała Dawn French. Dwukrotnie aktorki serialu otrzymywały British Comedy Award w kategorii najlepsza telewizyjna aktorka komediowa. W 1997 wyróżnienie to przypadło Dawn French. W 1998 French ponownie była nominowana, ale nagrodę otrzymała jej partnerka z serialu Emma Chambers. Zarówno serial jako całość, jak i French indywidualnie, byli dwukrotnie nominowani do Narodowej Nagrody Telewizyjnej (w latach 1998 i 2000), która ostatecznie przypadła serialowi raz, w 1998 roku. W tym samym roku produkcja otrzymała nagrodę Królewskiego Towarzystwa Telewizyjnego dla najlepszej komedii sytuacyjnej. W roku 2007 została uhonorowana Złotą Różą na Festiwalu Rozrywki w Lucernie.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Pastor na obcasach w bazie IMDb (ang.)
• Pastor na obcasach w bazie Filmweb
• Pastor na obcasach w bazie TV.com (ang.)
• Pastor na obcasach w bazie British Comedy Guide
• Pastor na obcasach na stronie BBC One
• Cytaty z serialu w angielskiej wersji Wikicytatów