Patena

Pateny

Patena kielichowa

Patena głęboka

Patena komunijna

Patena (gr. patane – misa, półmisek) – w Kościołach chrześcijańskich naczynie liturgiczne zazwyczaj w kształcie talerzyka przeznaczone dla konsekrowanej hostii^[1]. Powinna być wykonana, przynajmniej w swym wnętrzu, ze szlachetnego, nie korodującego metalu (zwykle złota lub srebra, por. Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego). Pateną komunijną nazywana jest tacka trzymana przez usługującego w czasie komunii podawanej do ust.

Są trzy rodzaje paten:

• Patena kielichowa – to płaska patena, która należy do standardowego wyposażenia kielicha mszalnego. Mieści się na niej tylko jedna lub kilka hostii.
• Patena głęboka – patena ta również należy do wyposażenia kielicha (gdy nie stosuje się pateny kielichowej, lub gdy zachodzi potrzeba konsekracji komunikantów), oprócz hostii mieszczą się w niej także komunikanty.
• Patena komunijna – najczęściej wyposażona w uchwyt, trzymana przez ministranta pod brodą wiernego przyjmującego Komunię Świętą. Na nią spadają cząstki Ciała Chrystusa.

W liturgii wschodniej analogiczne naczynie liturgiczne nosi nazwę diskos i od łacińskiej pateny różni się tym, że posiada masywną podstawę w formie nóżki kielicha.

Przypisy

Liturgia rzymska Kościoła katolickiego

Obrzędy liturgiczne	chrzest bierzmowanie msza zwyczajna forma rytu rzymskiego nadzwyczajna forma rytu rzymskiego sakrament pokuty i pojednania namaszczenie chorych sakrament święceń sakrament małżeństwa liturgia godzin sakramentalia
Paramenty liturgiczne	kielich patena puszka (cyborium) kustodia melchizedek monstrancja konopeum naczynie na krzyżmo waskulum ampułki trybularz (kadzielnica) łódka aspersorium kropidło dzwonki mszalne tintinnabulum baldachim umbraculum sztandar procesyjny feretron relikwiarz krzyż procesyjny
Księgi liturgiczne	mszał rytuał pontyfikał brewiarz ewangeliarz lekcjonarz kolektarz graduał antyfonarz martyrologium psałterz sakramentarz agenda liturgiczna rubrycela
Bielizna kielichowa	korporał palka puryfikaterz ręczniczek welon kielichowy bursa
Szaty liturgiczne	humerał alba cingulum manipularz (sudarium) tunika (tunicella) stuła dalmatyka ornat kapa (pluwiał) pierścień pektorał pastorał mitra paliusz welon naramienny (tuwalnia)
Strój chórowy	sutanna koloratka biret komża rokieta mucet piuska habit coculla
Szaty papieskie	Pierścień Rybaka camauro subcinctorium falda fanon mantum tiara
Zobacz też	ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego rok liturgiczny kolory liturgiczne nabożeństwa