Paterek

Artykuł

53°7′2″N 17°36′9″E

- błąd

38 m

WD

53°7'N, 17°37'E, 53°8'N, 17°40'E

- błąd

2284 m

Odległość

1001 m

Paterek
wieś
Ilustracja
(c) geo573, CC BY 3.0

Paterek, Osiedle Sobieskiego
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

nakielski

Gmina

Nakło nad Notecią

Liczba ludności (31.12.2012)

2680[1]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-100[2]

Tablice rejestracyjne

CNA

SIMC

0092479

Położenie na mapie gminy Nakło nad Notecią
Mapa konturowa gminy Nakło nad Notecią, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Paterek”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu nakielskiego
Mapa konturowa powiatu nakielskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Paterek”
Ziemia53°07′02″N 17°36′09″E/53,117222 17,602500

Paterekwieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Nakło nad Notecią.

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą gromady Paterek, po jej likwidacji w gromadzie Nakło nad Notecią. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Paterek obecnie liczy 2680 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2012)[1].

Historia

Pierwsza wzmianka o Paterku pochodzi z datowanego na 1720 dokumentu, w którym August II Mocny potwierdził przywileje Nakła. Ignacy Geppert w Dziejach ziemi nakielskiej wymienia istniejące na terenie dzisiejszego Paterka 3 miejscowości: Paterek Miejski, Paterek Wiejski i Paterek Dworski. Paterek Miejski został ok. 1870 na prośbę mieszkańców wyłączony z Nakła. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wspomina 2 miejscowości:

Podczas powstania wielkopolskiego na terenie Paterka stoczono kilka potyczek. Największa z nich rozegrała się 7 lutego 1919. Z tego okresu pochodzi grób powstańca znajdujący się do dzisiaj na miejscowym cmentarzu.

W 1945 oddziały niemieckiej żandarmerii rozstrzelały w Paterku 250 Polaków i Żydów, przywiezionych z następujących miejscowości: Nakło, Glesno, Józefina, Kościerzyn Wielki, Kruszki, Mrocza, Pobórka Wielka, Podgórze, Ruda, Wiktorówko, Wyrzysk i Wysoka Krajeńska[4]. Wśród ofiar znalazło się 3 dzieci i 15 kobiet[4].

Na terenie wsi zlokalizowane są dwa nieczynne cmentarze ewangelickie[5][6].

Historia parafii

W 1927 roku na cmentarzu w Paterku Józef Draheim wybudował kaplicę. 1 lipca 1965 kardynał Stefan Wyszyński utworzył ośrodek duszpasterski w Paterku obejmujący także Polichno i Rozwarzyn. 1 października 1979 została utworzona parafia Matki Boskiej Bolesnej w Paterku. W 1984 rozpoczęto budowę kościoła, który 30 października 1991 r. poświęcił biskup Bogdan Wojtuś[7].

Paterek to największe na Krajnie miejsce martyrologii polskiego duchowieństwa czasu II wojny światowej. W październiku i listopadzie 1939 roku Niemcy zamordowali w lesie nieopodal szosy do Gromadna ponad 200 osób, w tym kilkudziesięciu duchownych z powiatu wyrzyskiego (głównie księży diecezjalnych i misjonarzy ze Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny). „Obok Nakła przy noteckich łąkach, wieś na piaskach położona, okrutnie polską–patriotyczną krwią zbroczona”.

Osiedla Paterka

  • osiedle Jana III Sobieskiego – położone przy drodze wojewódzkiej do Kcyni liczące 1300 osób,
  • stary Paterek – dynamicznie rozwijająca się dzielnica domków jednorodzinnych nieopodal drogi wojewódzkiej w kierunku Szubina,
  • Przemysłowa – dzielnica, w której mieści się Gminna Strefa Ekonomiczna jedna z największych w regionie,
  • nowy Paterek – główne ulice to Wyzwolenia i Leśna, gęsto zabudowana struktura budynków.

Gospodarka

W Paterku znajduje się jedna z większych firm w Polsce wykonująca usługi i produkcję dla potrzeb transportu kolejowego. Podstawową działalnością Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Paterek” Spółka Akcyjna jest naprawa i modernizacja wagonów towarowych oraz produkcja konstrukcji stalowych. Obok firmy znajduje się też kilka mniejszych zakładów zajmujących się m.in. recyklingiem, przeróbką drewna i krawiectwem.

Kultura

Budowa hali widowiskowo-sportowej w Paterku, której początki sięgają 1998 pochłonęła 8 mln złotych. Od dnia otwarcia w marcu 2003 hala stanowi główny ośrodek kultury. Prócz hali funkcjonuje w Paterku również Wiejski Dom Kultury i biblioteka wyposażona w 3 komputery z dostępem do internetu.

Muzeum Komunikacji

Powstało w marcu 2011 roku na bazie kolekcji zabytkowych autobusów.

Znajdziemy w nim 30 autobusów kursujących w latach 70- 90 w Polsce m.in. z Bydgoszczy, stare fotografie, historie bydgoskiej, nakielskiej komunikacji, stroje kierowców, stare bilety. Muzeum jest obecnie w fazie organizacji. Zwiedzanie jest możliwe po uprzednim kontakcje telefonicznym[8].

Przypisy

  1. a b Gmina w liczbach. 2013-01-17. [dostęp 2013-04-07].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 920 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. VII. Warszawa: 1886, s. 896.
  4. a b Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 69.
  5. Zapomnieni - zdjęcia pierwszego cmentarza. [dostęp 2012-04-05].
  6. Zapomnieni - zdjęcia drugiego cmentarza. [dostęp 2012-04-05].
  7. Historia parafii Paterek. paterek.info.pl. [dostęp 2017-05-03].
  8. Strona muzeum

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Nakło nad Notecią (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Nakło nad Notecią, Polska
Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Nakło County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Nakło County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.32 N
  • S: 52.88 N
  • W: 17.27 E
  • E: 17.90 E
Ulica Kcyńska we wsi Paterek - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
Ulica Kcyńska we wsi Paterek