Patriarcha Antiochii

Patriarcha Antiochii – tradycyjny tytuł przysługujący biskupowi Antiochii, jeden z patriarchów w Kościołach Wschodnich. Z czasem doszło do podziałów i powstania kilku odrębnych stolic patriarszych.

Patriarchowie Antiochii do 538 r.

  • 37–53 – Święty Piotr
  • 53–68 – Ewodiusz (biskup Antiochii)
  • 68–107 – św. Ignacy Antiocheński
  • 107–127 – Heron (patriarcha Antiochii)
  • 127–154 – Korneliusz (patriarcha Antiochii)
  • 154–169 – Eros (patriarcha Antiochii)
  • 169–182 – Teofil z Antiochii
  • 182–191 – Maksymus I (patriarcha Antiochii)
  • 191–211 – Serapion (patriarcha Antiochii)
  • 211–220 – Ascelpiades (patriarcha Antiochii)
  • 220–231 – Filetus (patriarcha Antiochii)
  • 231–237 – Zebiniusz (patriarcha Antiochii)
  • 237–251 – Babylas (patriarcha Antiochii)
  • 251–254 – Fabiusz (patriarcha Antiochii)
  • 254–260 – Demetriusz (patriarcha Antiochii)
  • 260–268 – Paweł z Samosaty
  • 268–273 – Domnusz I (patriarcha Antiochii)
  • 273–282 – Tymeusz (patriarcha Antiochii)
  • 283–303 – Cyryl I (patriarcha Antiochii)
  • 304–314 – Tyranos (patriarcha Antiochii)
  • 314–320 – Witalis (patriarcha Antiochii)
  • 320–323 – Filogonusz (patriarcha Antiochii)
  • 324–330 – św. Eustacjusz Antiocheński
  • 330 – Paulin (6 miesięcy); dawniej biskup Tyru, arianin i przyjaciel Euzebiusza z Cezarei
  • 331–333 – Eulaliusz (patriarcha Antiochii)
  • 333–334 – Euforniusz (patriarcha Antiochii)
  • 334–342 – Filaclusz (patriarcha Antiochii)
  • 342–344 – Stefan I (patriarcha Antiochii)
  • 344–357 – Leoncjusz (patriarcha Antiochii)
  • 358–359 – Eudoksjusz z Antiochii
  • 360 – Euzoiusz (patriarcha Antiochii)
  • 360–361 – św. Melecjusz

W wyniku schizmy różne grupy powołały własnych patriarchów:

Arianie:

  • Euzoius (361–378)
  • Dorotheos (378–381)

Grupa Melecjusza:

Największa grupa, nie uznana przez patriarchów Rzymu i Aleksandrii:

Grupa Eustatiusza:

Grupa uznana przez Rzym i Aleksandrię:

Po śmierci Ewagriusza nie wybrano nowego patriarchy. W 399 stracili poparcie Rzymu i Aleksandrii, lecz schizma trwała do 415.

Apolinaryści:

  • Witalis (patriarcha Antiochii z ramienia Apolinarystów) (376–?)
  • 417–428 – Teodotusz (patriarcha Antiochii)
  • 428–442 – Jan I (patriarcha Antiochii)
  • 442–449 – Domnus II (patriarcha Antiochii)
  • 449–455 – Maksymus II (patriarcha Antiochii)
  • 456–458 – Bazyli (patriarcha Antiochii)
  • 458–461 – Akacjusz (patriarcha Antiochii)
  • 461–465 – Martyriusz (patriarcha Antiochii)
  • 465–466 – Piotr Folusznik
  • 466–476 – Julian (patriarcha Antiochii)
  • 476–488 – (ponownie) Piotr Folusznik
  • 488–490 – Jan II (patriarcha Antiochii)
  • 490–495 – Stefan II (patriarcha Antiochii)
  • 495–496 – Kalandion (patriarcha Antiochii)
  • 496–498 – Palladiusz (patriarcha Antiochii)
  • 498–512 – Flawian II (patriarcha Antiochii)
  • 512–518 – Sewer z Antiochii

Kryzys monofizycki

Patriarcha Sewer, który był polemistą o ścisłym umyśle, zainspirował ruch opozycji wobec uchwał Soboru chalcedońskiego, szczególnie wobec listu dogmatycznego papieża Leona Wielkiego zwanego Tomus ad Flavianum, zarzucając im Nestorianizm. Jego nauczanie leży u podstaw Monofizytyzmu, który dotrwał do naszych czasów.

Sewer został złożony z urzędu przez cesarza Justyniana w 518 i przebywał na wygnaniu w Egipcie do 528 r. Po pobycie w Konstantynopolu, jako protegowany broniącej monofizytów cesarzowej Teodory, skazany ponownie, zmarł w Egipcie w 538 r. Kościół syryjsko-prawosławny uznawał go jako patriarchę do jego śmierci w 538. Mimo prób ze strony cesarza Justyniana pojednania stronnictw seweriańskiego i ortodoksyjnego – choć mniej radykalnych niż Henotikon cesarza Zenona Izauryjczyka w 482 r. – nie doszło do pojednania[1].

Patriarchowie antiocheńscy po schizmie

W wyniku podziałów w kościele antiocheńskim można mówić o następujących patriarchach Antiochii:

Przypisy

  1. ↑ H.-I. Marrou: Monofizyci i Neochalcedonianie. Spór o „Trzy rozdziały”. s. 268-271.

Bibliografia

  • John P. Meier: Antioch. W: Raymond E. Brown, S.S., John P. Meier: Antioch and Rome. New Testament Cradles of Catholic Christianity. Nowy Jork - Ramsey: Paulist Press, 1983, s. 11-86.
  • I.-H. Marrou: Monofizyci i Neochalcedonianie. Spór o „Trzy rozdziały”. W: J.Daniélou, I. Marrou: Historia Kościoła. M. Tarnowska (przekład), R. Aubert (wprowadzenie). T. 1: Od początku do roku 600. Warszawa: IW PAX, 1986, s. 268-274. ISBN 83-211-0577-7.
Pentarchia
  • Włodarze starożytnych chrześcijańskich stolic patriarszych
Rzym
(patriarcha[A])
  • brak podziału
Konstantynopol
(patriarcha)
Aleksandria
(patriarcha[B])
łaciński (1215–1964)
Antiochia
(patriarcha[C])
łaciński (1098–1964)
Jerozolima
(patriarcha)
łaciński (od 1099)
  1. ↑ do 2006 oficjalnie: Patriarcha Zachodu
  2. ↑ jeden do 451
  3. ↑ jeden do 518