Patriarchat (ustrój)

Patriarchatsystem społeczny, w którym władza, dziedziczenie i sukcesja przynależą do mężczyzn[1].

Etymologia i użycie

Hasło przeciwko patriarchatowi niesione na marszu równości w Kielcach w 2022.

Patriarchat oznacza dosłownie „rządy ojca”[2][3] i wywodzi się z greckiego πατριάρχης (patriarkhēs)[4], będącego złożeniem słów πατριά (patria), „rodowód, pochodzenie”[5] (od πατήρ patēr, „ojciec”[6]) oraz ἄρχω (arkhō), „rządzić, panować”[7].

Historycznie termin patriarchat używany był w odniesieniu do autokratycznych rządów męskiej głowy rodziny, jednakże począwszy od końca XX wieku coraz częściej pojawia się w odniesieniu do systemów społecznych, w których władza pozostaje przede wszystkim w rękach dojrzałych mężczyzn[8][9][10]. Częściowo stało się to za sprawą pisarek związanych z feminizmem drugiej fali, postulujących wyzwolenie kobiet spod męskiej dominacji poprzez odpowiednie zrozumienie patriarchalnych relacji społecznych[11][12]. Owo rozumienie patriarchatu rozwijano, by wyjaśnić go raczej jako fenomen społeczny niż biologiczny[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. patriarchat, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2010-03-07].
  2. Patriarchy. W: Ferguson, Kathy E.: Women's Studies Encyclopedia, Volume 2. Tierney, Helen. Greenwood Publishing, 1999, s. 1048. ISBN 978-0-313-31072-0.
  3. Patriarchal Ideology of Motherhood. W: Green, Fiona Joy: Encyclopedia of Motherhood, Volume 1. O'Reilly, Andrea. SAGE, 2010, s. 969. ISBN 978-1-4129-6846-1.
  4. patriarchy. Oxford Dictionaries. [dostęp 2019-01-04].
  5. πατρι-ά | Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon. www.perseus.tufts.edu.
  6. πα^τήρ | Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon. www.perseus.tufts.edu.
  7. ἄρχω | Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek–English Lexicon. www.perseus.tufts.edu.
  8. Patriarchy. W: Fenella Cannell, Sarah Green: The Social Science Encyclopedia. Taylor & Francis, 1996, s. 592. ISBN 978-0-41-510829-4.
  9. a b patriarchy. W: Michelle Meagher: The Concise Encyclopedia of Sociology. John Wiley & Sons, 2011, s. 441–442. ISBN 978-1-4051-8353-6.
  10. Patriarchy. W: Rosemary Hennessy: Encyclopedia of Social Theory. Routledge, 2012, s. 420–422. ISBN 978-1-13-678694-5.
  11. Patriarchy. W: Jean Gardiner: Encyclopedia of Political Economy, Volume 2: L–Z. Routledge, 1999, s. 843–846. ISBN 978-0-41-518718-3.
  12. Patriarchy. W: International Encyclopedia of Social Policy. Routledge, 2013, s. 987–. ISBN 978-1-13-661004-2.

Media użyte na tej stronie

Equality March 2022 in Kielce - my love will smash patriarchy.jpg
Autor: Tomasz Molina, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hasło przeciwko patriarchatowi na marszu równości w Kielcach.