Patrick Leigh Fermor

Patrick Leigh Fermor
Ilustracja
P. Leigh Fermor (fot. Dimitri Papadimos)
Imię i nazwisko

Patrick Michael Leigh Fermor

Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1915
Londyn

Data i miejsce śmierci

10 czerwca 2011
Dumbleton

Narodowość

Anglik

Dziedzina sztuki

proza

Ważne dzieła

„A Time of Gifts”

Odznaczenia
Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy)

Patrick Michael Leigh Fermor (ur. 11 lutego 1915 w Londynie, zm. 10 czerwca 2011 w Dumbleton) – brytyjski pisarz, żołnierz i erudyta, wsławiony wybitną rolą w greckim ruchu oporu podczas II wojny światowej[1]. Odznaczony Distinguished Service Order (DSO) i Order of the British Empire (OBE).

Znany także jako Paddy Fermor, za życia zaliczany do „największych żyjących pisarzy podróżniczych w Wielkiej Brytanii”[2], będąc autorem takich publikacji jak A Time of Gifts (1977) polskie wydanie Czas drogi, 2021. Określany też jako „skrzyżowanie Indiany Jonesa, Jamesa Bonda i Grahama Greene’a”[3].

Młodość i nauka

Urodził się jako syn wybitnego geologa sir Lewisa Leigh Fermora i Muriel Aeyleen, córki Charlesa Taafe’a Amblera[4].

Wkrótce po jego narodzinach matka i siostra wyjechały do jego ojca w Indiach, pozostawiając niemowlę w Anglii u rodziny w Northamptonshire. Zobaczył je ponownie, gdy miał już cztery lata. Jako dziecko miał problemy z podporządkowaniem hierarchii i ograniczeniami, wskutek czego wysłano go do Walsham Hall – szkoły dla dzieci sprawiających trudności. Prowadzona przez majora Faithfulla, przyjmowała dzieci zbytnio tryskające energią i samowolne, a także m.in. z dysleksją i dyspraksją; była to jedyna szkoła, z której Patricka nie wyrzucono[5]. Później uczęszczał do King’s School w Canterbury, z której został wydalony, kiedy przyłapano go na trzymaniu się za rękę z córką ogrodnika[6]. Ostatni raport z tej szkoły stwierdzał, że młody Leigh Fermor jest „niebezpieczną mieszaniną wyrobienia i braku rozwagi.”[7]. Kontynuował samodzielnie kształcenie poprzez lektury w starożytnej grece, łacinie, utworów Szekspira oraz naukę historii, z zamiarem wstąpienia do Royal Military College w Sandhurst. Z biegiem czasu zrezygnował uznając, że chce zostać pisarzem i w lecie 1933 przeprowadził się na Shepherd Market w Londynie, dzieląc mieszkanie z kilkoma przyjaciółmi[8]. Wkrótce musiał stawić czoła wyzwaniom typowym dla życia młodego autora w Londynie w obliczu szybko topniejących środków finansowych, co skłoniło go do podróżowania po Europie[9].

Wczesne podróże

W wieku 18 lat postanowił pieszo przewędrować Europę, od Hoek van Holland do Konstantynopola. Na początku grudnia 1933 wyruszył statkiem z Londynu do Rotterdamu, skąd planował wyruszyć w liczącą 1400 mil podróż[10][11], niespełna rok po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech[12], z kilkoma ubraniami, kilkoma listami polecającymi, tomikiem Oxford Book of English Verse i Odami Horacego. Spał w chatach pasterskich i stodołach, ale też bywał zapraszany przez szlachtę i arystokrację Europy Środkowej do wiejskich siedzib; doświadczył także gościnności w wielu klasztorach na swej drodze. Dwie z jego późniejszych książek-przewodników A Time of Gifts (Czas prezentów) (1977) i Between the Woods and the Water (Między lasem a wodą) (1986), powstały na podstawie tej podróży. Ostatnia z serii książek opisujących tę podróż była niedokończona w chwili śmierci autora, ale została opublikowana pt. The Broken Road: From the Iron Gates to Mount Athos (Złamana droga: z Żelaznych Wrót do Góry Athos) we wrześniu 2013 przez Johna Murraya. Książka ta opiera się na pamiętniku Leigh Fermora pisanym podczas podróży i na wczesnym szkicu z lat 60. XX wieku[13].

1 stycznia 1935 przybył do Konstantynopola i kontynuował podróż, tym razem dookoła Grecji. W marcu 1935 przyłączył się do kampanii sił rojalistycznych w Macedonii przeciw nieudanemu przewrotowi republikańskiemu[14] (Fermor był znany jako monarchista, antykomunista i ogólnie zwolennik konserwatyzmu[15]). W Atenach spotkał należącą do fanariotów (greckich arystokratów pozostałych przy życiu po zdobyciu Konstantynopola przez Turków) księżniczkę Bălaşę Cantacuzino (z rodu Kantakuzenów), w której się zakochał[16]. Zamieszkiwali stary młyn wodny w Lemonodassos opodal Galatas i wyspy Poros, gdzie ona malowała, a on pisał[17], zanim przenieśli się do domu rodzinnego Kantakuzenów w Băleni, w okręgu Gałacz w Rumunii, gdzie zastał ich wybuch II wojny światowej[1][18].

Druga wojna światowa

Członkowie zespołu, który porwał Kreipego: Georgios Tyrakis, William Stanley Moss, Leigh Fermor, Emmanouil Paterakis i Antonios Papaleonidas.

Wstąpił do Gwardii Irlandzkiej (ang. Irish Guards)[19], gdyż jak wspominał po latach:

„Przeczytałem gdzieś, że przeciętne życie oficera piechoty w pierwszej wojnie światowej trwało osiem tygodni a nie miałem żadnego powodu, by myśleć, że byłyby lepsza szansa w drugiej. Więc pomyślałem, że mógłbym przynajmniej umrzeć w miłym [memu sercu] mundurze.”[20]

Irlandzki krzyż św. Patryka (ang. Saint Patrick’s Saltire[21]), także wizerunek trójlistnej koniczyny na czapce (ang. Irish Guards cap badge) i niebieskozielony pióropusz na bermycy Gwardii Irlandzkiej odwołują się do symboli i koloru wstęgi Orderu Świętego Patryka, a ten z kolei do samego św. Patryka[22][23]. W szkole oficerskiej Leigh Fermor uczył się wraz z Derekiem Bondem[24] i Iainem Moncreiffem[25]. Dzięki znajomości współczesnej greki wszedł w skład General Service Corps, został wymieniony w General List w sierpniu 1940[26] i został oficerem łącznikowym w Albanii[27]. Walczył w Grecji, na Krecie i na stałym lądzie. Podczas niemieckiej okupacji powracał na Kretę trzy razy, w tym raz skacząc na spadochronie. Był jednym z niewielu oficerów Special Operations Executive (SOE) wysłanych dla wsparcia ruchu oporu na Krecie, w czasie gdy była okupowana. Przebrany za pastucha i przezwany Michalisem (Mihali Phrangidakis[28]) lub Filedemem, spędził ponad dwa lata w górach[29].

Za pośrednictwem Amy i Waltera Smartów w ambasadzie poznał Zofię Tarnowską; przy następnym spotkaniu Zofia przedstawiła go człowiekowi, w którym się zakochała: wysokim młodym kapitanie z Coldstream Guards nazwiskiem William Stanley Moss, z którymi wkrótce zamieszkał w willi Tara na kairskiej wyspie Gezira na Nilu[30][31]. Wraz z Mossem zaplanował[32], schwytał i uprowadził w 1944 dowódcę niemieckich wojsk okupacyjnych na Krecie, generała Heinricha Kreipego[33][34]. Opodal Archanes na Krecie wzniesiono pomnik upamiętniający to uprowadzenie [35].

Porwanie to Moss przedstawił w swej książce Ill Met by Moonlight[7] (wydanie z 2014 zawiera posłowie napisane przez Leigha Fermora z 2001, przybliżające kontekst operacji), którą później zekranizowano (film pod tym samym tytułem został wyreżyserowany przez Michaela Powella i Emerica Pressburgera i miał premierę w roku 1957; w postać Fermora wcielił się Dirk Bogarde[1]). Leigh Fermor opublikował własne wspomnienia na ten temat: Abducting a General – The Kreipe Operation and SOE in Crete[36][37]

Uhonorowanie za dokonania w czasie II wojny światowej

The National Archives w Londynie posiadają kopie meldunków Leigh Fermora z okresu wojny z okupowanej Krety – w aktach o sygnaturze HS 5/728.

Po wojnie

W 1950 opublikował pierwszą książkę – The Traveller's Tree (Drzewo podróżników), o swych powojennych podróżach na Karaiby, która otrzymała nagrodę Heinemann Foundation Prize for Literature. Otworzyła mu ona drogę do kariery literackiej i była obszernie cytowana w Żyj i pozwól umrzeć przez Iana Fleminga[41]. Pod wpływem sukcesu napisał kilka następnych książek podróżniczych, m.in. Mani i Roumeli, swych wędrówek odbytych pieszo i na mule po nieprzystępnych częściach Grecji[42].

Przetłumaczył rękopis książki Georgiosa Psychoundakisa The Cretan Runner (Kreteński biegacz) i pomógł autorowi wydać oryginał. Fermor napisał też powieść The Violins of Saint-Jacques, która została adaptowana na operę przez Malcolma Williamsona. Jego przyjaciel Lawrence Durrell, w Bitter Lemons (1957) opowiada, jak podczas cypryjskiego powstania przeciw trwaniu brytyjskiej władzy w 1955, Leigh Fermor odwiedził willę Durrella w Bellapais na Cyprze:

„Po wspaniałym obiedzie przy ogniu on zaczyna śpiewać, piosenki z Krety, Aten, Macedonii. Kiedy wychodzę, by uzupełnić butelkę ouzo... stwierdzam, że ulica zupełnie wypełniła się ludźmi słuchającymi w zupełnej ciszy i ciemności. Każdy wydaje się powalony, oniemiały. «Co to jest?» mówię, chwytając wzrok Frangosa. «Nigdy nie słyszałem o Anglikach śpiewających greckie piosenki jak ta!» Ich pełne czci zdumienie rozczula; to tak jak gdyby chcieli objąć Paddy’ego, dokądkolwiek pójdzie.”[43].

O jego zamiłowaniu do śpiewu pisze też Artemis Cooper w jego biografii[44].

Późniejsze lata

St Peter's church, Dumbleton, churchyard, PLF 08.jpg
Biuro Fermora, około 2009, widok na drzwi.

Po wielu latach wspólnie spędzonych Leigh Fermor poślubił w 1968 Hon[45]. Joan Elizabeth Rayner (z domu Eyres-Monsell)[46], córkę Boltona Eyres-Monsella, która towarzyszyła mu w wielu podróżach, aż do śmierci w Kardamili w czerwcu 2003, w wieku 91 lat. Małżeństwo było bezdzietne[47], oboje część roku spędzali w swym domu położonym w gaju oliwnym koło Kardamili na półwyspie Mani (południowy Peloponez), a część w Gloucestershire.

Biuro Fermora, około 2009, widok na francuską tapetę.

W 2004 otrzymał tytuł szlachecki[48]. W 2007 przyznał, że wówczas po raz pierwszy zdecydował się pisać na maszynie, dotąd napisawszy wszystkie książki odręcznie[2]. Dom w Kardamili został pokazany w 2013 w filmie Before Midnight (Przed Północą)[49].

Śmierć i pogrzeb

Był znany z dobrej kondycji fizycznej, mimo że palił 80 do 100 papierosów dziennie[50]. Choć w późniejszych latach cierpiał na widzenie lunetowe i nosił aparat słuchowy, fizycznie pozostał względnie sprawny aż do śmierci przy stole w ostatni wieczór życia. Przez ostatnie kilka miesięcy cierpiał z powodu nowotworu i na początku czerwca 2011 został poddany tracheotomii w Grecji. Licząc się z możliwością rychłej śmierci wyraził życzenie, by umrzeć w Anglii, gdzie zmarł następnego dnia po przyjeździe w wieku 96 lat[51]. Pogrzeb odbył się w St. Peter's Church w Dumbleton w hrabstwie Gloucestershire 16 czerwca 2011. Wartę honorową pełnili obecni i byli członkowie Intelligence Corps, a trębacz z Irish Guards odegrał „Last Post” i „reveille”. Pochowano go obok żony[52].

Nagrody za twórczość literacką

Podpis Fermora z adresem po grecku.
Centralna część willi Fermor w Kalamitsi, Kardamyli.
  • 1950, Heinemann Foundation Prize for Literature za książkę The Traveller's Tree <Drzewo podróżników>;
  • 1978, WH Smith Literary Award za książkę A Time of Gifts <Czas prezentów>;
  • 1991, został wybrany honorowym członkiem Royal Society of Literature[53];
  • 1995, Kawaler Ordre des Arts et des Lettres[54];
  • Luty 2004, przyjął tytuł szlachecki, którego przyjęcia odmówił w roku 1991[55]
  • 2004, otrzymał Lifetime Achievement Award od British Guild of Travel Writers.
  • 2007, Grecja odznaczyła go Orderem Feniksa[2].
  • 2008, jego życie i praca zostały opisane przez pisarza podróżnika Benedicta Allena w dokumentalnej serii Travellers' Century, BBC Four, 2008.
  • 2003, dokumentalny film o ruchu oporu na Krecie pt. The 11th Day: Crete 1941, 2003; zawiera obszerne fragmenty wywiadu z Leigh Fermorem, w którym opowiedział o swojej służbie w SOE i działalności na Krecie, w tym o udziale w porwaniu gen. Kreipego.

Twórczość

Książki

  • The Traveller's Tree, 1950
  • The Violins of Saint-Jacques: a tale of the Antilles, 1953
  • A Time to Keep Silence, 1957; z fotografiami Joan Eyres Monsell, później żony Leigha Fermora[56]. Wczesna publikacja w Queen Anne Press, firmie kierowanej przez Iana Fleminga przyjaciela Leigh Fermora; w polskim tłum. Ewy Krasińskiej Czas milczenia, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa, 2015
  • Mani: Travels in the Southern Peloponnese, 1958; w polskim tłum. Ewy Krasińskiej: Mani: wędrówki po południowym Peloponezie, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2013
  • Roumeli: Travels in Northern Greece, wyd. John Murray Publishers, London 1966; Penguin 1983 (wznowienie)
  • A Time of Gifts. On Foot to Constantinople: from the Hook of Holland to the Middle Danube, John Murray (Publs.), London 1977, (pierwsze wydanie); 2004 (wznowienie); polskie wydanie: Czas drogi, tłum. Ewa Ledóchowicz, wydawnictwo Książkowe Klimaty, Wrocław, 2021.
  • Between the Woods and the Water. On Foot to Constantinople: the Middle Danube to Iron Gates, John Murray (Publs.), London 1986 (pierwsze wydanie); London 2004 (wznowienie)
  • Three Letters from the Andes, 1991
  • Words of Mercury, red. Artemis Cooper, 2003
  • Wprowadzenie do Into Colditz podpułkownika Milesa Reida, wyd. Michael Russell Publishing Ltd, Wilton 1983. Historia niewoli Reida w oflagu w Colditz i ostatecznie ucieczka przez symulowanie choroby. Reid służył z Leigh Fermorem w Grecji i został schwytany przy próbie obrony mostu na Kanale Korynckim w roku 1941.
  • Przedmowa do Albanian Assignment autorstwa płk. Davida Smileya, wyd. Chatto & Windus, Londyn, 1984; historia SOE w Albanii, napisana przez towarzysza broni Leigh Fermora, który był później agentem MI-6.
  • In Tearing Haste: Letters between Deborah Devonshire and Patrick Leigh Fermor, red. Charlotte Mosley, 2008 (Deborah Cavendish, księżna Devonshire, najmłodsza z sześciu sióstr Mitford, była żoną Andrew Cavendisha, 11. księcia Devonshire).
  • The Broken Road: From the Iron Gates to Mount Athos, red. Colin Thubron i Arthemis Cooper, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013 (jest to wydanie niedokończonego trzeciego tomu, kontynuującego opowieść o podróży w latach 30., 1. – A Time of Gifts, a 2. – Between the Woods and the Water)[57].
  • Abducting a General – The Kreipe Operation and SOE in Crete, październik 2014

Po polsku dostępne także:

  • Budapeszt (tłum. Agnieszka Pokojska) w: „Zeszyty Literackie”. R. 26, nr 2 (2008), s. 84-99
  • W gościnie u Ephrussich; Auberon Herbert; Kamienie milowe upadku (tłum. Ewa Krasińska) w: „Zeszyty Literackie”. R. 31, nr 3 (2013), s. 5-10, 11-16, 19-25
  • Skalne monastery Kapadocji (tłum. Ewa Krasińska) w: „Zeszyty Literackie”. R. 32, nr 2 (2014), s. 173-178

Tłumaczenia

  • C. P. Rodocanachi No Innocent Abroad, opublikowane w USA jako Forever Ulysses, 1938
  • Georgios Psychoundakis The Cretan Runner: His Story of the German Occupation, 1955
  • Colette Julie de Carneilhan and Chance Acquaintances by Colette, 1952

Scenariusz

  • The Roots of Heaven (Korzenie Nieba) (1958, reż. John Huston) na podstawie powieści Romaina Gary Les racines du ciel (Korzenie nieba)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c Sir Patrick Leigh Fermor. Telegraph Media Group Limited, 2011-06-10. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  2. ↑ a b c Helena Smith: Literary legend learning to type at 92. The Guardian, 2007-03-02. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  3. ↑ Dziennikarz BBC Richard B. Woodward „Patrick Leigh Fermor, Travel Writer, Dies at 96” – wspomnienie z okazji śmierci w: „The New York Times”, 11 czerwca 2011. Dostępne od 11 czerwca 2011.
  4. ↑ Jego matka, Muriel Eileen (albo Aeyleen), która urodziła się 26 kwietnia 1890, a zmarła podczas 54 Marine Parade w Brighton 22 października 1977, była córką Charlesa Taafe’a Amblera (1840-1925) – założyciela i właściciela Ambler’s Slate & Stone Co. Ltd, przedsiębiorstwa zajmującego się wydobyciem łupków i kamieni w Dharhara koło miasta Munger w Indiach (około 400 km na północny zachód od Kalkuty); możliwe, że branża firmy ojca i profesja przyszłego męża przyczyniły się do poznania się przyszłych rodziców Patricka; – Artemis Cooper „Patrick Leigh Fermor: An adventure”, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 7. Dziadkiem Muriel Eileen był (William) James Ambler, podoficer na HMS „Bellerophon” pod dowództwem kapitana Fredericka Lewisa Maitlanda, gdy Napoleon się poddał.
  5. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 17-18.
  6. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 21-23.
  7. ↑ a b Artemis Cooper: Sir Patrick Leigh Fermor: Soldier, scholar and celebrated travel writer hailed as the best of his time. The Independent, 2011-06-11. [dostęp 2014-12-29]. (ang.).
  8. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 33.
  9. ↑ „A Time of Gifts. On Foot to Constantinople: from the Hook of Holland to the Middle Danube.”, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2004.
  10. ↑ Matt Gross, „Frugal Europe, on Foot”, New York Times, 23 maja 2010; Dostępne od 23 maja 2010.
  11. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 37.
  12. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 44 i nn..
  13. ↑ Alison Flood „Patrick Leigh Fermor's final volume will be published”, The Guardian, 20 grudnia 2011.
  14. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 100-102.
  15. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 338.
  16. ↑ Artemis Cooper „Patrick Leigh Fermor: An adventure”, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 104-105; szerzej na temat tej miłości w rozdziale 6. Balasha, s. 99-119 i na s. 120.
  17. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 106.
  18. ↑ Artemis Cooper, Patrick Leigh Fermor: An adventure, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 107-110 i 117-120. Tamże, na s. 120 o rozstaniu Bălaşy i Patricka: „Bălaşa w swym samochodzie słuchała radia, kiedy usłyszała wiadomość, że Anglia wypowiedziała wojnę Niemcom i w tym momencie wiedziała, że jej czas z Paddym się kończy. On nie chciał jej zostawić, ale był tak zapalony, by dostać się na powrót do Londynu i wstąpić do wojska, że zaczął natychmiast robić przygotowania. Jej przyjaciele pytali, dlaczego tak się śpieszył, by iść na wojnę, czy nie mógłby zaczekać tygodnia albo dwóch? Jednak Bălaşa napisała do niego lata później, że rozumiała i nie uczyniła żadnej próby, by powstrzymać jego wyjazd: „Twoja cała dusza wytężała się dla tego.”
  19. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 122.
  20. ↑ Artemis Cooper Patrick Leigh Fermor: An adventure, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 120, cytat z Patricka Leigh Fermora.
  21. ↑ Enda O'Doherty: An Awfully Big Adventure. Dublin Review of Books, 2013-01-28. [dostęp 2015-01-04]. (ang.).
  22. ↑ Artemis Cooper Patrick Leigh Fermor: An adventure, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 120; tamże jednak Artemis Cooper wymienia też powody prestiżowe: „Pięć pułków Brygady Gwardii miało styl w brytyjskiej armii, do którego zbliżało się niewiele innych pułków. To był odpowiednik oddziałów Oksfordu albo Cambridge i jego oficerowie byli postrzegani jako społeczna elita kraju. Zazwyczaj wejście do któregoś pułku Gwardii byłoby sprawą powiązań rodzinnych albo właściwej szkoły. Paddy nie miał żadnego z tych argumentów, ale miał kontakty.” Wkręcił się dzięki sekretarzowi króla, a zarazem majorowi Grenadier Guards sir Alecowi Hardinge’owi i podpułkownikowi Irish Guards Hon. Thomasowi Veseyowi; tamże, s. 120-121.
  23. ↑ Nb. Paddy to zarówno zdrobnienie imienia Patrick, jak i określenie Irlandczyka, pejoratywne według: Jan Stanisławski, Katarzyna Billip, Zofia Chociłowska Podręczny słownik angielsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1984, s. 494.
  24. ↑ Derek Bond Steady, Old Man! Don't You Know There's a War On, Leo Cooper, 1990, Londyn, s. 19.
  25. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 121.
  26. ↑ „General List”, London Gazette, z 20 sierpnia 1940, nr 34928, s. 10.
  27. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 128.
  28. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 152.
  29. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 143-165.
  30. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 168.
  31. ↑ Wydaje się, że Leigh Fermor lubił mieszkać w Tarze, gdyż Artemis Cooper pisze np.: „Paddy wyjechał na kurs szkolenia spadochronowego do Hajfy, ale wrócił do Tary na Boże Narodzenie”; – Artemis Cooper Patrick Leigh Fermor: An adventure, wyd. John Murray (Publishers), Londyn, 2013, s. 170.
  32. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 166-177.
  33. ↑ Patrick Howarth: Undercover: The Men and Women of the SOE, Weidenfeld & Nicolson, London, 2000.
  34. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 178-198.
  35. ↑ Georgios Banasakis „Αφιερωμα ςτη μνημη της ομαδας απαγωγης του διοικητη των Γερμανικων Δυnαμεων κατοχης (ςτρατηγου Κραιπε) 24-04-1944” („In memory of the abduction of the Governor of the German occupation (General Kraipe) 24-04-1944” zdjęcia z 23 września 2008.
  36. ↑ Patrick Leigh Fermor Abducting a General – The Kreipe Operation and SOE in Crete, John Murray, 2014.
  37. ↑ Andy Walker Patrick Leigh Fermor: Crossing Europe and kidnapping a German general, BBC News, 10 października 2014, dostępne od 10 października 2014.
  38. ↑ „To be Additional Officers of the Military Division of the said Most Excellent Order”, London Gazette, 12 października 1943, nr 36209, s. 2
  39. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 240.
  40. ↑ ”The Distinguished Service Order”, London Gazette, 13 lipca 1944, nr 36605, s. 2.”
  41. ↑ Henry Chancellor James Bond: The Man and His World, wyd. John Murray, London, 2005, s. 43.
  42. ↑ Patrick Leigh Fermor Mani: Travels in the Southern Peloponnese, 1958; Patrick Leigh Fermor Roumeli: Travels in Northern Greece, 1966.
  43. ↑ Lawrence Durrell Bitter Lemons of Cyprus, wyd. Dutton, Nowy Jork, 1957, s. 103-4.
  44. ↑ Cooper 2013 ↓, s. 171-172.
  45. ↑ Hon. to skrót od Honourable, tym tytułem poprzedza się imię w przypadku niektórych członków rodzin szlacheckich oraz posłów Izby Gmin; – za: Jan Stanisławski, Katarzyna Billip, Zofia Chociłowska Podręczny słownik angielsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1984, s. 885.
  46. ↑ Lawrence Durrell nazwał Joan Elizabeth Rayner „Boginią zboża”; – Lawrence Durrell, (polskie tłumaczenie Małgorzaty Szubert) Gorzkie cytryny Cypru, Świat Książki, Warszawa, 2010, s. 90-91, na s. 91 wzmianka o ślubie.
  47. ↑ „Joan Leigh Fermor” (nekrolog), „The Independent”, 10 czerwca 2003.
  48. ↑ Diplomatic Service and Overseas List, London Gazette, 31 grudnia 2003)
  49. ↑ Brad Brevet „Before Midnight Location Map - Celine and Jesse Vacation in Greece”, Rope of Silicon, 22 maja 2013; dostępne od 30 października 2013.
  50. ↑ Travelling man. The Economist, 2012-10-20. [dostęp 2018-02-17]. (ang.).
  51. ↑ Associated Press, „Sir Patrick Michael Leigh Fermor dies at 96; erudite British travel writer” (obituary), Los Angeles Times, 11 czerwca 2011.
  52. ↑ The funeral service of Patrick Leigh Fermor, 16 June 2011.
  53. ↑ „Royal Society of Literature All Fellows”. rslit.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-05)]., Royal Society of Literature; dostępne od 9 sierpnia 2010.
  54. ↑ „Fermor, Patrick Michael Leigh”, International Who's Who of Authors and Writers, 2004.
  55. ↑ Max. Hastings „Patrick Leigh Fermor: Profile”, London Daily Telegraph, 4 stycznia 2004.
  56. ↑ James Campbell „Patrick Leigh Fermor obituary”, The Guardian, 10 czerwca 2011)
  57. ↑ Leigh Fermor archive - Major archive acquired by the National Library of Scotland. National Library of Scotland, 2012-08-12. [dostęp 2014-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-22)]. (ang.).

Bibliografia

  • Artemis Cooper: Patrick Leigh Fermor: An adventure. Londyn: John Murray (Publishers), 2013. ISBN 978-1590176740.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

UK DSO BAR.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Baretka: Distinguished Service Order – Wielka Brytania.
Sir Patrick Leigh Fermor's villa at Kalamitsi, Kardamyli.jpg
(c) Rodolph z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Photo (by me, R. de Salis, Rodolph (talk) 19:29, 26 November 2014 (UTC)) of part of Sir Paddy's villa at Kalamitsi, Kardamyli.
Manifestation of Patrick Michael Leigh Fermor's Greek signature and address manuscript stamp.jpg
(c) Rodolph z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
My scan of my impression (R. de SalisRodolph (talk) 10:10, 27 May 2014 (UTC)) into my passport of a manifestation of Patrick Michael Leigh Fermor's Greek signature and address manuscript stamp.
Patrick Leigh Fermor.jpg
Autor: Δημήτρης Παπαδήμος, Licencja: CC BY-SA 3.0
Patrick Leigh Fermor
Kreipe Abduction Team.jpg
Autor: Gabriella Bullock, Licencja: CC BY 3.0
SOE Command for the Abduction of General Heinrich Kreipe.
St Peter's church, Dumbleton, churchyard, PLF 08.jpg
Autor: PicturePrince, Licencja: CC BY-SA 4.0
St Peter's church, Dumbleton, churchyard: Grave of Sir Patrick Leigh Fermor
Patrick Michael Leigh Fermor office, c. 2009, view of French wallpaper.jpg
(c) Rodolph z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Photo (by me, R. de Salis, Rodolph (talk) 22:26, 23 November 2014 (UTC)) of Sir Patrick Michael Leigh Fermor's office, c. 2009, view out of French wallpaper.
Patrick Michael Leigh Fermor office, c. 2009, view out of door.jpg
(c) Rodolph z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Photo (by me, R. de Salis Rodolph (talk) 22:20, 23 November 2014 (UTC)) of Sir Patrick Michael Leigh Fermor's office, c. 2009, view out of door.