Paul McCartney

sir Paul McCartney

Paul McCartney podczas koncertu w Krakowie (2018)
Imię i nazwisko	James Paul McCartney
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1942 Liverpool
Instrumenty	gitara basowa, fortepian, organy, gitara akustyczna, gitara elektryczna, perkusja, instrumenty perkusyjne, ukulele
Typ głosu	tenor
Gatunki	rock-n-roll, rock, pop-rock, muzyka poważna, folk-rock, folk, blues-rock
Zawód	autor tekstów, kompozytor, muzyk, wokalista, aktywista
Aktywność	od 1957
Wydawnictwo	Parlophone, Capitol, Apple, CBS Records, EMI, Hear Music, Universal Music
Powiązania	The Quarry Men, The Beatles, Wings, The Fireman, Michael Jackson
Instrument
Höfner 500/1 Rickenbacker 4001 Gibson Les Paul
Odznaczenia
Strona internetowa

Sir James Paul McCartney (wym. [ˈdʒeɪmz ˈpɔ:l məˈkɑ:tni]^[1]; ur. 18 czerwca 1942 w Liverpoolu) – brytyjski kompozytor, multiinstrumentalista i piosenkarz, kawaler Orderu Imperium Brytyjskiego. Znany głównie jako członek grupy The Beatles, która sprzedała najwięcej płyt spośród wszystkich zespołów w historii^[2].

Kompozytor muzyki rockowej, filmowej, poważnej oraz elektronicznej. Znany jest także z częstych udziałów w projektach charytatywnych. Napisana przez niego piosenka „Yesterday” jest najczęściej granym przez innych artystów utworem w historii, a także najczęściej graną piosenką w amerykańskich mediach – ponad 7 mln razy^[3]. Inna stworzona przez niego piosenka, „Mull of Kintyre” z 1977, była pierwszym singlem sprzedanym w ponad 2 mln nakładzie w Wielkiej Brytanii. Pozostał najlepiej sprzedającym się singlem aż do 1984.

Przedsiębiorstwo MPL Communications, którego właścicielem jest McCartney, posiada prawa autorskie do ponad 3 tys. piosenek. W katalogu znajdują się m.in. wszystkie piosenki napisane przez Buddy’ego Holly’ego oraz musicale: Guys and Dolls, Grease i Chór.

Jest także malarzem, obrońcą praw zwierząt, wegetarianinem, nauczycielem muzyki, aktywistą w kampaniach przeciw minom lądowym, wybijaniu fok i długowi trzeciego świata.

Wpisany w Księdze Rekordów Guinnessa jako muzyk i kompozytor, który osiągnął największy sukces w historii muzyki^[4], dzięki ponad 60 złotym płytom i setkom milionów sprzedanych płyt. Był członkiem spółki kompozytorskiej Lennon/McCartney, która odniosła największy sukces w historii muzyki i miała ogromny wpływ na innych twórców^[5]. Po rozpadzie The Beatles wraz z żoną, Lindą McCartney, założył zespół Wings, a po jego rozwiązaniu z powodzeniem kontynuował karierę solową.

Jest zdobywcą wielu nagród. Otrzymał odznaczenie (MBE) w 1965 i był pasowany na kawalera tego orderu w 1997.

Został uznany za jednego ze 100 żyjących geniuszy, na podstawie e-mailowego sondażu przedsiębiorstwa konsultingowego Creators Synectics^[6].

Dwukrotnie wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame – w 1988 wraz z The Beatles i w 1999 jako artysta solowy^[7].

Życiorys

1942–1957: Dzieciństwo i lata młodzieńcze

James Paul McCartney urodził się w Walton General Hospital w Liverpoolu, gdzie jego matka Mary pracowała jako pielęgniarka na oddziale położniczym^[8]. Jego ojciec James „Jim” McCartney był bandżystą jazzowym^[9]. Paul został ochrzczony w obrządku rzymskokatolickim, aczkolwiek wychowywany był bezwyznaniowo ze względu na fakt, iż matka była katoliczką, a ojciec – protestantem nastawionym agnostycznie^[10]. Podobnie jak wielu mieszkańców Liverpoolu McCartney ma korzenie irlandzkie^[11]; jego dziadek ze strony matki – Owen Mohin/Mohan urodził się w Tullynamalrow w hrabstwie Monaghan w Irlandii i w 1905 poślubił Mary Theresę Danher z Toxteth^[10]. Ma młodszego o dwa lata brata Michaela (ur. 7 stycznia 1944)^[10].

Próbując otrząsnąć się po śmierci matki, która zmarła 31 października 1956 wskutek choroby nowotworowej, poświęcił się regularnej grze na gitarze^[9]. Jeszcze przed śmiercią matki zaczął samodzielnie komponować piosenki, w 1955 napisał swój pierwszy autorski utwór – „I Lost My Little Girl”^[9]. Od dziecka jest osobą leworęczną^[9].

1956–1960: The Quarrymen i the Silver Beetles

Paul McCartney podczas koncertu, 1964

15 czerwca 1956 podczas Woolton Fête, uroczystości podsumowującej rok szkolny w Quarry Bank Grammar School odbywającej się w ogrodzie kościoła pw. Świętego Piotra w Woolton, poznał Johna Lennona, współtwórcę i członka zespołu The Quarrymen^[12]. Kolejny raz spotkali się 6 lipca 1957 na kolejnej edycji Woolton Fête, na której zespół Lennona grał koncert^[13], a McCartney dołączył do nich na scenie, prezentując covery rockandrollowych przebojów: „Long Tall Sally”, „Tutti Frutti”, „Be-Bop-a-Lula” i „Twenty Flight Rock”^[14]. Dzień później wziął udział w próbie zespołu^[14]. W początkach ich przyjaźni Mimi Smith, ciotka i opiekunka Lennona, nie akceptowała McCartneya, ponieważ pochodził z „klasy robotniczej”, poza tym nazywała go „małym przyjacielem Johna”^[15]. Ojciec McCartneya powiedział synowi, że Lennon „wpakuje go w kłopoty”, jednak ostatecznie pozwolił The Quarrymen odbywać próby w swoim salonie przy 20 Forthlin Road^[16][17].

McCartney i Lennon szybko się zaprzyjaźnili oraz zaczęli tworzyć pierwsze wspólne utwory^[18]. Za namową McCartneya gitarzystą prowadzącym w The Querrymen wkrótce dołączył George Harrison^[19]. W następnej kolejności do formacji jako basista dołączył kolega Lennona ze szkoły plastycznej, Stuart Sutcliffe, z którym później McCartney sprzeczał się o jego umiejętności muzyczne^[20][21].

Do maja 1960 wypróbowali kilka nazw, w tym The Silver Beetles (i zagrali trasę z Johnny Gentle, w Szkocji), a ostatecznie nazwę zespołu na The Beatles zmienili na występ w Hamburgu, w sierpniu 1960^[22][23].

1960–1970: Kariera z The Beatles i solowe początki

Równolegle z działalnością w The Beatles tworzył piosenki dla innych wykonawców. W 1964 nawiązał współpracę z duetem Peter and Gordon, dla którego napisał przebój „A World without Love” oraz utwory: „Nobody I Know”, „I Don’t Want to See You Again” i „Woman”^[24]. W 1969 napisał piosenkę „Penina” dla Carlosa Mendesa^[25].

12 lipca 1966 z Lennonem odebrał trzy nagrody muzyczne im. Ivora Novella za utwory: „Help!”, „Yesterday” i „We Can Work It”^[24]. W tym samym roku skomponował z George’em Martinem muzykę do filmu Nowożeńcy^[26].

W latach 60. zaczął pracować także jako producent muzyczny^[27]; współtworzył piosenki m.in. Mary Hopkin, Billy’ego Prestona, Jackiego Lomaxa, Brute’a Force’a oraz zespołów: Badfinger, Black Dyke Mills Band, Trash i The Fourmost^[28].

W październiku 1969 rozgłośnia radiowa WKNR w Detroit przekazała informację o śmierci McCartneya, co rozpoczęło serię kolejnych teorii spiskowych wokół rzekomych okoliczności zgonu artysty^[29].

10 kwietnia 1970 ogłosił w wywiadzie dla czasopisma „Daily Mirror”, że odchodzi z The Beatles^[30]. Tydzień później wydał pierwszy solowy album, zatytułowany po prostu McCartney, który w miesiąc od premiery rozszedł się w nakładzie 1 mln egzemplarzy^[31].

1971–1981: Kariera z Wings i solowa

Paul McCartney i Linda McCartney, 1976

W latach 1971–1981 był liderem zespołu Wings. Po rozpadzie zespołu nadal prowadził działalność koncertową, wydał także wiele nowych płyt.

Późniejsze lata

Paul McCartney podczas koncertu w Dublinie, 2010

14 czerwca 2008 roku wystąpił w Kijowie. 3 czerwca 2010 roku za całokształt twórczości w dziedzinie muzyki popularnej z rąk prezydenta USA Baracka Obamy odebrał nagrodę im. Gershwinów przyznawaną przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych^[32]. 22 czerwca 2013 roku wystąpił w Warszawie, na Stadionie Narodowym. Występ ten był częścią trasy koncertowej Out there!. Wykonał 38 piosenek, w większości skomponowanych przez siebie w czasach The Beatles, w tym m.in. „Eight days a week”, „Lady Madonna”, „Back in the U.S.S.R.”, „Hey Jude”, „Get back” i „Yesterday”. Koncert został ciepło przyjęty przez fanów. McCartney za występ podczas ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich w 2012 roku, podobnie jak Arctic Monkeys, Dizzee Rascal i Mike Oldfield dostali 1£. Taka suma pojawiła się na ich kontrakcie z organizatorami olimpiady (było to wymagane przez brytyjskie prawo). W 2012 roku jeden funt nie pokrywał jednostrefowego biletu londyńskiego metra (koszt takiego przejazdu bez zniżek czy darmowych kart dla kibiców wynosił wtedy dwa razy tyle – 2£)^[33][34].

McCartney pojawił się w piątej części cyklu: Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara^[35]

(c) Dietmar Rabich, CC BY-SA 4.0

Gwiazda McCartneya w Hollywood Walk of Fame

W 2018 roku wystąpił w Krakowie.

W 2019 roku napisał książkę dla dzieci pt. „Hey Grandude!”. Inspiracją dla autora były jego własne relacje z wnukami. „Grandude” to przezwisko McCartneya, nadane mu przez jednego z wnuków. W Polsce książka ukazała się nakładem wydawnictwa Tekturka w styczniu 2020 roku. Polski tytuł brzmi: „Hej, Przedziadku!”. 11 grudnia 2020 roku ukazał się nowy album artysty pt. „McCartney III”.

Życie prywatne

Był zaręczony z aktorką Jane Asher, z którą rozstał się w grudniu 1967 po czterech latach związku^[36], o czym poinformowali prasę dopiero w lipcu 1968^[37]. Również w 1968 związał się z Lindą Luizą Eastman^[38], którą poślubił 12 marca 1969 w Londynie^[39].

28 lutego 2022 r. Paul wyraził poparcie dla Ukrainy w swoich mediach społecznościowych w rosyjskiej inwazji na Ukrainę^[40][41]. Umieścił także linki organizacji antywojennych na Twitterze^[42].

Dyskografia

Zobacz też

• Paul nie żyje

Przypisy

Bibliografia

• Hunter Davies: The Beatles. The illustrated and updated edition of the bestselling authorized biography. London: Cassell, 2004. ISBN 1-84403-104-7.
• Bill Harry: The Paul McCartney Encyclopedia. London: Virgin Books, 2002. ISBN 0-7535-0716-1.
• Cynthia Lennon: A Twist of Lennon. New York: Avon, 1980. ISBN 0-380-45450-5.
• Tony Scherman: Paul. Harry Benson (zdjęcia). New York: Life Books, 2014.
• DariuszD. Michalski DariuszD., Lennon, Wydawctwo Art „B” Press, 1991, ISBN 83-900107-4-7 .

Linki zewnętrzne

• oficjalna strona Paula McCartneya
• oficjalna strona zespołu The Beatles