Paul Otto Geibel

Paul Otto Geibel

1944
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1898 Dortmund, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	12 listopada 1966 Warszawa, Polska
Dowódca SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa
Okres	od 3 marca 1944 do 1 lutego 1945
Przynależność polityczna	Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP)
Poprzednik	Franz Kutschera
Następca	likwidacja funkcji
Odznaczenia

Paul Otto Geibel (ur. 10 czerwca 1898 w Dortmundzie, zm. 12 listopada 1966 w Warszawie) – niemiecki zbrodniarz nazistowski, wysoki urzędnik państwowy i funkcjonariusz III Rzeszy, SS-Brigadeführer und Generalmajor der Polizei, w czasie okupacji niemieckiej w Polsce dowódca SS i policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa, następnie dowódca Policji Porządkowej w Pradze. Następca Franza Kutschery. Brał udział w tłumieniu powstania warszawskiego i odpowiadał za szereg zbrodni popełnionych na ludności cywilnej. Po wojnie skazany w Czechosłowacji na 5 lat więzienia. Po odbyciu kary przekazany do Polski. Skazany przez polski wymiar sprawiedliwości na karę dożywotniego więzienia, popełnił samobójstwo w trakcie odbywania kary.

Kariera w strukturach SS

Geibel z zawodu był policjantem. Do NSDAP wstąpił w 1931, a od lipca 1938 służył w szeregach SS. Od 1940 pracował w Głównym Urzędzie Policji Porządkowej (Hauptamt Ordnungspolizei) w Berlinie, gdzie doszedł do stanowiska Szefa Urzędu Personalnego w randze pułkownika żandarmerii^[1].

W marcu 1944 Geibel miał objąć stanowisko dowódcy SS i policji w Gdańsku, lecz po śmierci Franza Kutschery Heinrich Himmler mianował go dowódcą SS i policji na dystrykt warszawski. Geibel objął to stanowisko 3 marca 1944^[2].

Jako dowódca SS i policji na dystrykt warszawski Geibel odpowiadał za wszystkie zbrodnie popełnione w tym okresie przez podległe mu służby, m.in. za rozstrzelanie 991 Polaków w egzekucjach, które miały miejsce w Warszawie od 4 marca do 22 maja 1944^[1].

Udział w tłumieniu powstania warszawskiego

W momencie wybuchu powstania Geibel kierował obroną tzw. dzielnicy policyjnej. Po odparciu powstańczego ataku na siedzibę Gestapo przy alei Szucha 25 podległe mu oddziały dokonały krwawej rozprawy z mieszkańcami Śródmieścia Południowego. Tylko w pierwszych dniach sierpnia 1944 ludzie Geibla zamordowali od 5 do 10 tysięcy cywilów zamieszkujących okolice alei Szucha^[3] (ofiarą rzezi padli zwłaszcza mieszkańcy ulic: Bagatela, Flory, Chocimskiej, Marszałkowskiej, Oleandrów, Litewskiej), których masowo rozstrzeliwano w ruinach GISZ i tzw. Ogródku Jordanowskim^[4].

W następnych tygodniach gmach na Szucha pełnił rolę punktu rozdzielczego dla ludności z południowych, zajętych przez Niemców, dzielnic Warszawy. Podlegli Geiblowi gestapowcy dokonywali tam nadal egzekucji warszawiaków (zwłaszcza młodych mężczyzn i kobiet), których podejrzewano o udział w walkach. O rozmiarze zbrodni świadczy informacja zawarta w protokole Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Warszawie z czerwca 1946, że odnalezione w piwnicy przy alei Szucha 12/14 prochy ludzkie ważyły 5.578,5 kg^[5].

Geibel sprawował ponadto ogólne dowództwo nad siłami policji, żandarmerii i SS na Mokotowie, które dopuściły się tam szeregu zbrodni wobec mieszkańców stolicy^[1]. Również na jego rozkaz więzione na Szucha kobiety w charakterze żywych tarcz pędzono przed niemieckimi czołgami w kierunku powstańczych barykad^[6][7].

Po upadku powstania Geibel osobiście nadzorował wypędzanie cywilnej ludności stolicy i operację metodycznego wyburzania miasta. Za zasługi w tłumieniu powstania Adolf Hitler awansował go w dniu 26 października 1944 do stopnia SS-Brigadeführera i generała majora policji^[1]. Odznaczono go również Krzyżem Żelaznym I klasy.

Niechęć von dem Bacha mogła wynikać z faktu, iż zaraz po rozpoczęciu przez oddziały Armii Krajowej szturmu na „dzielnicę policyjną” Geibel ukrył się w schronie urządzonym w piwnicach kwatery Gestapo na Szucha^[8], a w kolejnych dniach powstania podległe mu formacje zachowywały dość bierną postawę.

W styczniu 1945 Geibel został przeniesiony do Pragi na stanowisko dowódcy Ordnungspolizei, które pełnił do końca wojny^[9].

Po wojnie

W dniu 2 maja 1947 Specjalny Sąd Narodowy w Pradze skazał Geibla na 5 lat ciężkiego więzienia za przynależność do SS. Po odbyciu kary został przekazany do Polski. Tam wyrokiem Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy w roku 1954 został skazany na karę dożywotniego więzienia za zbrodnie dokonane w trakcie tłumienia powstania warszawskiego.

Geibel odbywał karę w więzieniu w Strzelcach Opolskich. W 1956 Wydział Karny Sądu Wojewódzkiego w Opolu na posiedzeniu niejawnym „z uwagi na nienaganne zachowanie się skazanego w czasie odbywania kary i jego warunki osobiste wskazujące, że mimo tylko częściowego wykonania kary, nie popełni on po zwolnieniu nowego przestępstwa”, zwolnił Geibla z więzienia, po czym ten udał się do Warszawy po paszport.

Interwencja grupy wyższych oficerów Wojska Polskiego spowodowała ponowne osadzenie Geibla w więzieniu w Strzelcach Opolskich. Próba zwolnienia go w roku 1966 z więzienia przez ten sam sąd spowodowała przeniesienie go przez władze centralne do więzienia mokotowskiego w Warszawie, w którym popełnił samobójstwo 12 listopada 1966.

Przypisy

Bibliografia

• Zbrodnie okupanta w czasie powstania warszawskiego w 1944 roku (w dokumentach), wydawnictwo MON, Warszawa 1962.
• Adam Borkiewicz, Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej, Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1969.
• Ernst Klee, Das Personenlexikon zum Dritten Reich, Frankfurt am Main 2007.
• Izabela i Stanisław Maliszewscy, Śródmieście Południowe. Warszawskie Termopile 1944, Wydawnictwo Askon, Warszawa 2001.
• Jan Sidorowicz: Powstanie Warszawskie – bez niedomówień. powstanie.pl, 2008-05. [dostęp 2020-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
• Mauzoleum Walki i Męczeństwa. [dostęp 2016-06-09].