Paul Schrader

Paul Schrader
Ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

Paul Joseph Schrader

Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1946
Grand Rapids

Zawód

reżyser, scenarzysta, krytyk filmowy

Współmałżonek

Jeannine Oppewall
(1969-1976; rozwód)
Mary Beth Hurt
(od 1983)

Lata aktywności

od 1974

Paul Joseph Schrader[1] (ur. 22 lipca 1946 w Grand Rapids) – amerykański scenarzysta, reżyser i krytyk filmowy[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Grand Rapids[3] w Michigan w rodzinie kalwinistów[4] jako syn Joan (z domu Fisher) i Charlesa Allana Schradera, dyrektora wykonawczego[5]. Jego matka była pochodzenia holenderskiego, córką imigrantów z Fryzji, a ojciec miał korzenie niemieckie i angielskie[4]. Jego brat Leonard Schrader (ur. 30 listopada 1943, zm. 2 listopada 2006) był scenarzystą i reżyserem[6]. Rodzina była holenderskimi kalwinistami. Jego ojciec nawrócił się na religię swojej matki. Paul opisał siebie jako „wiejskiego chłopca protestanckiego z Holandii”[4]. Wychowany w ściśle religijnym domu rodzinnym, w 1968 ukończył studia na wydziale teologii w Calvin College[7]. Uczęszczał na Uniwersytet Columbia[8].

W wieku siedemnastu lat po raz pierwszy obejrzał film pt. Latający profesor. Zafascynowany kinem i zachęcony przez krytyczkę Pauline Kael, przeprowadził się do Los Angeles i w 1970 ukończył studia na wydziale filmowym na UCLA[9].

Kariera

Na przełomie lat 60. i 70. pisał recenzje filmowe. Pracował jako dziennikarz filmowy dla „Los Angeles Free Press”[10], ale został zwolniony w 1969 po tym, jak napisał krytyczną recenzję dramatu Swobodny jeździec[8]. Redagował potem magazyn „Cinema”. W 1972 napisał bardzo wpływowy esej krytyczny Transcendental Style in Film: Ozu, Bresson, Dreyer, gdzie badał podobieństwa między twórczością Roberta Bressona, Yasujirō Ozu a Carla Theodora Dreyera.

W 1974, po okresie intensywnego nadużywania alkoholu i poważnej depresji, swój pierwszy scenariusz do japońskiego dreszczowca Yakuza, napisany wspólnie ze swoim bratem Leonardem i Robertem Towne sprzedał za 325 tys. dolarów. Film wyreżyserował Sydney Pollack, a główną rolę zagrał Robert Mitchum. W następnym roku Schrader napisał Taksówkarza, ponurą opowieść o miejskiej alienacji. Film ten rozpoczął udaną współpracę z Martinem Scorsese. Był potem autorem scenariusza do kilku jego filmów, w tym kontrowersyjnego Ostatniego kuszenia Chrystusa (1988). Współpracował także z innymi reżyserami, m.in. Brianem De Palmą (Obsesja) i Peterem Weirem (Wybrzeże moskitów).

W 1978 zadebiutował jako reżyser dramatu społeczno-kryminalnego Niebieskie kołnierzyki. Jego ulubionymi reżyserami są Yasujirō Ozu, Carl Theodor Dreyer i Robert Bresson[2].

Bohaterami sygnowanych przez niego utworów często są ludzie przegrani, niedający sobie rady w otaczającym ich świecie, a ulubioną scenerią Schradera jest Nowy Jork, zwłaszcza nocą.

Przewodniczył jury konkursu głównego na 57. MFF w Berlinie (2007) oraz jury sekcji „Horyzonty” na 70. MFF w Wenecji (2013).

Schrader napisał dwie sztuki sceniczne, Berlinale i Cleopatra Club. Spektakl Cleopatra Club miał swoją premierę w Powerhouse Theatre w Poughkeepsie w Nowym Jorku w 1995, a jego debiut w języku obcym miał miejsce w Wiedniu w 2011.

W maju 2022 r. otrzymał Złotego Lwa za życiowe osiągnięcia podczas festiwalu filmowego w Wenecji.[11]

Życie prywatne

W latach 1969-1976 był żonaty ze scenografką Jeannine Claudia Oppewall. 6 sierpnia 1983 poślubił aktorkę Mary Beth Hurt. Mają dwoje dzieci: córkę Molly Johannę (ur. 1984) i syna Sama (ur. 1988).

Filmografia

RokFilmReżyserScenarzysta
1974YakuzaT
1976TaksówkarzT
1976ObsesjaT
1977Kulisty piorun (Rolling Thunder)T
1978Niebieskie kołnierzyki (Blue Collar)TT
1979Dawni kochankowie (Old Boyfriends)T
1979Dwa światy (Hardcore)TT
1980Amerykański żigolak (American Gigolo)TT
1980Wściekły Byk (Raging Bull)T
1982Ludzie-koty (Cat People)T
1985Mishima: Życie w czterech rozdziałach (Mishima: A Life in Four Chapters)TT
1986Wybrzeże moskitów (The Mosquito Coast)T
1987Światło dnia (Light of Day)TT
1988Patty HearstT
1988Ostatniego kuszenia ChrystusaT
1990Pociecha od obcych (The Comfort of Strangers)T
1992Margines życia (Light Sleeper 1992)TT
1994Diabelskie polowanie (Witch Hunt, TV)T
1996Ludzie miasta (City Hall)T
1997Dotyk (Touch)TT
1997Prywatne piekło (Affliction)TT
1999Na zawsze moja (Forever Mine)TT
1999Ciemna strona miasta (Bringing Out the Dead)T
2002Auto FocusT
2005Dominion: Prequel to the ExorcistT
2007Facet do towarzystwa (The Walker)TT
2008Zmartwychwstanie Adama (Adam Resurrected)T
2013The CanyonsT
2014Zanim nadejdzie noc (The Dying of the Light)TT
2016Geniusze zbrodni (Dog Eat Dog)T
2017Pierwszy reformowany (First Reformed)TT
2021Hazardzista (The Card Counter)TT

Przypisy

  1. ↑ Paul Schrader. Listal. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  2. ↑ a b Światowa encyklopedia filmu religijnego. Marek Lis i Adam Garbicz (red.). Kraków: Biały Kruk, 2007, s. 482. ISBN 978-83-60292-30-3.
  3. ↑ Paul Schrader. Rotten Tomatoes. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  4. ↑ a b c Paul Schrader - What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  5. ↑ Paul Schrader Biography (1946-). Film Reference. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  6. ↑ Associated Press (2006-11-07): Leonard Schrader, 62, Writer of Acclaimed Hollywood Films, Dies. „The New York Times”. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  7. ↑ Andrea LeVasseur: Paul Schrader Biography. AllMovie. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  8. ↑ a b Paul Schrader Director, Screenwriter. „TV Guide”. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  9. ↑ Paul Schrader Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  10. ↑ Paul Schrader - Bio, Facts, Family. Famous Birthdays. [dostęp 2020-03-12]. (ang.).
  11. ↑ Łukasz Muszyński, WENECJA 2022: Paul Schrader ze Złotym Lwem za życiowe osiągnięcia, 4 maja 2022.

Linki zewnętrzne

Honorowy Złoty Lew
1969–1989
1990–2009
2010–

Media użyte na tej stronie

Tickmark icon.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
OOjs UI icon check.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
Paul Schrader Montclair Film Festival (cropped).jpg
Autor: Montclair Film, Licencja: CC BY 2.0
photo by "Frank Schramm / Montclair Film"