Paul Thümmel
Paul Thümmel (ur. 15 stycznia 1902 w Neuhausen, zm. 20 kwietnia 1945 w Terezinie) – niemiecki pracownik kontrwywiadu, podwójny agent pracujący pod kryptonimem A–54 dla czechosłowackiego wywiadu.
Życiorys
Urodził się 15 stycznia 1902 r. w Neuhausen i przyuczył się do zawodu piekarza. Brał udział w tworzeniu lokalnej komórki partii nazistowskiej w 1927 r. Po dojściu nazistów do władzy, dzięki znajomości z Heinrichem Himmlerem, uzyskał posadę w placówce Abwehry w Dreźnie[1].
Jako konserwatywny nacjonalista zaczął obawiać się, że polityka Adolfa Hitlera doprowadzi Niemcy do rujnującej wojny. W 1937 r. skontaktował się listownie z szefem czechosłowackiego wywiadu Františkiem Moravcem, przekazując plany mobilizacyjne niemieckiej armii i prosząc o pieniądze. Pomimo wątpliwości Czechów został włączony do ich siatki szpiegowskiej pod kryptonimem A-54. Po układzie monachijskim kontynuował współpracę z Czechosłowacją, przekazując m.in. plany okupacji tego kraju[1].
Po zajęciu Czech przez III Rzeszę i ewakuacji kierownictwa wywiadu do Wielkiej Brytanii pozostawał nadal agentem czechosłowackim[1], a czechosłowacki wywiad uważał go za swoje najważniejsze źródło informacji. Choć w rzeczywistości Thümmel sprzedawał Czechom tajne informacje, równocześnie częściej przekazywał im fałszywe. W tym okresie został przeniesiony z Drezna do Pragi, gdzie objął stanowisko szefa komórki do zadań specjalnych i typowania potencjalnych współpracowników. Na nowym stanowisku skutecznie uczestniczył w rozpracowywaniu czeskiego podziemia[2]. Na skutek rozpoznawania czeskich struktur konspiracyjnych Gestapo na początku 1941 r. zaczęło podejrzewać go o zdradę[1][2]. Aby odsunąć od siebie podejrzenia, zaangażował się w akcję dezinformacyjną, organizowaną w związku z planowym atakiem na ZSRR, i ponownie zaktywizował się w zwalczaniu czeskiego ruchu oporu[2].
Aresztowany 13 października 1941 r., zaprzeczył związkom z obcymi służbami i został zwolniony w listopadzie przy poparciu Wilhelma Canarisa, Himmlera i Martina Bormanna. Ponownie aresztowany 22 lutego 1942 r., przyznał się do kontaktów z czechosłowackim wywiadem, ale określił je jako operację kontrwywiadowczą Abwehry. Po tygodniu został zwolniony pod warunkiem pomocy w rozbiciu czeskiej siatki[1]. Thümmel umówił wówczas spotkanie z Václavem Morávkiem, ale ten z nieznanych przyczyn nie pojawił się wtedy w umówionym miejscu, przez co Gestapo uznało Thümmela za zdrajcę i ponownie aresztowało[2].
Dwa miesiące później Reinhard Heydrich wysłał do Bormanna raport demaskujący Thümmela jako podwójnego agenta i domagający się usunięcia go z partii. Thümmel został osadzony w obozie Theresienstadt pod fałszywym nazwiskiem byłego holenderskiego attaché wojskowego w Pradze, Petera Tomana. Zginął 20 kwietnia 1945 r. w egzekucji[1].
Odznaczenia
- Złota Odznaka Partyjna NSDAP[3]
Przypisy
- ↑ a b c d e f Jefferson Adams, Historical Dictionary of German Intelligence, Scarecrow Press, 2009, s. 461, ISBN 978-0-8108-6320-0 [dostęp 2020-05-18] (ang.).
- ↑ a b c d Piotr M. Majewski, Legendarni „trzej królowie”. Oficerowie czeskiego ruchu oporu spędzali Niemcom sen z powiek, wyborcza.pl, 18 maja 2020 [dostęp 2020-05-18].
- ↑ Marian Zacharski, Czesi ratują agentów. Przykład, z którego nie skorzystał polski wywiad, historia.dorzeczy.pl, marzec 2014 [dostęp 2022-09-04].
Media użyte na tej stronie
Photo of staff captain Tauer (on the left), major Frank (on the right) and Abwehr agent Paul Thümmel aka A-54 (in the middle) taken secretly from the car in Prague in August 1938.
Photograph of Abwehr agent Paul Thümmel aka A-54 (cca 1936)