Paweł Kowalewski

Paweł Kowalewski (ur. 20 września 1958 w Warszawie) – polski artysta, autor instalacji, profesor ASP, założyciel i Prezes Zarządu agencji komunikacji marketingowej Communication Unlimited^[1][2].

Życiorys

W latach 1978–1983 studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie uzyskał dyplom z wyróżnieniem pod kierunkiem Stefana Gierowskiego^[3]. Paweł Kowalewski należy do założycieli formacji artystycznej Gruppa – jednej z czołowych grup artystycznych drugiej połowy XX wieku. Twórczość Kowalewskiego jest zróżnicowana gatunkowo, obejmuje malarstwo na płótnie, papierze, a także rzeźbę (drobne formy w modelinie) i – w ostatnim okresie publicznej działalności – instalacje i ready mades. Wszystkie te elementy zawierała już wieloczęściowa i rozbudowana formalnie praca dyplomowa pt. „Sztuka osobista, czyli prywatna” (1983)^[4].

Od 1985 roku jest wykładowcą na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, obecnie ze stopniem Profesora ASP^[5][6]. Do 1994 roku wykładał na uczelni malarstwo, a od 1994 roku prowadzi zajęcia z budowy marki^[7].

Razem z członkami Gruppy organizował radykalne akcje wspólnego malowania i recitale oparte na poetyce absurdu, m.in. w kultowej pracowni Dziekanka^[8] na warszawskiej ASP. Sztukę Kowalewskiego określić można jako ekspresyjną, autobiograficzną, czerpiącą z osobistego doświadczenia i kontekstu literackiego. Działalność artysty w latach 80’ była traktowana przez władzę totalitarnego państwa jako sztuka wymykająca się oficjalnemu obiegowi. Cykl „Psalmy”, który powstały na fali inspiracji Psalmami Dawida w tłumaczeniu Czesława Miłosza, został subiektywnie posądzony o bluźnierstwo^[9].

Kowalewski wraz z Gruppą brał udział m.in. w Documenta 8.^[10] w Kassel w 1987 roku, na którym prezentowano prace Barbary Kruger i Jospeha Beuysa. Artyści zorganizowali wówczas akcję wspólnego malowania wielkoformatowego płótna pt. „Kuda Gierman”^[11].

Po prezentacji swojego cyklu pt. „Fin de siècle” w warszawskiej galerii Appendix  w 1992 roku, Paweł Kowalewski został zauważony przez galernika Isy Brachota, który reprezentował Romana Opałkę. Jego prace zostały pokazane w galerii Brachot w Brukseli, równolegle z retrospektywą belgijskiego surrealisty Paula Delvaux^[12].

Wraz z cyklem „Fin de siècle” Kowalewski zakończył pracę z medium malarskim, koncentrując się od tego momentu na pracach o charakterze interdyscyplinarnym i performatywnym. W 2010 roku powstała seria „Forbidden/NIE WOLNO”, będącą dokumentacją zakazów i nakazów rejestrowanych przez artystę podczas jego podróży. W 2012 roku w galerii Propaganda Kowalewski zaprezentował „Symulator totalitaryzmu”^[13] instalację, która przenosiła widza w przestrzenie stanów zagrożenia. W 2015 roku w Izraelu artysta wystawił cykl „Moc i Piękno”^[14]. Seria wielkoformatowych, znikających portretów, przedstawiała tak zwane ‘Polskie Matki’ naznaczone traumą wojny i totalitaryzmów.

„Mon Cheri Bolscheviq”, 1984, olej na płótnie, 100 × 81 cm, w kolekcji Fundacji Rodziny Staraków^[15]

W 2017 roku Paweł Kowalewski miał swoją indywidualną wystawę w prestiżowym Muzeum Jerke – pierwszej zagranicznej instytucji w Niemczech poświęconej głównie polskiej sztuce awangardowej. Na projekt „Zeitgeist”^[16] składały się rzeźby oraz najbardziej znaczące obrazy z lat 80’. Wziął również udział w filmie pt. „Siła Sztuki” zrealizowanym przez Muzeum Jerke i Szkołę Filmową w Łodzi^[17].

Kolekcje

Dzieła Pawła Kowalewskiego znajdują się w muzeach polskich oraz wielu krajowych i zagranicznych kolekcjach prywatnych. Jego prace zakupiono m.in. do kolekcji: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie^[18], Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki^[19], Muzeum Jerke, Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, kolekcji Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a także Fundacji Sztuki Polskiej ING^[20], Fundacji Rodziny Staraków^[21], Fundacji Benettona^[22], Fundacji Egit.

Rynek aukcyjny

Zniszczony w powodzi obraz Pawła Kowalewskiego “Dlaczego jest raczej coś niż nic?” z 1986 roku^[23][24], był  pierwszym obiektem NFT sprzedanym na polskiej aukcji dzieł sztuki przeprowadzonej na żywo^[25]. Pionierska dla krajowego rynku licytacja odbyła się 2 grudnia 2021 w DESA Unicum^[26]. Zniszczone dzieło artysty przechodzi w ten sposób do wieczności w formie cyfrowej^[27].

Licytacja pracy NFT Pawła Kowalewskiego pt. "Dlaczego jest raczej coś niż nic?" w domu aukcyjnym DESA Unicum w Warszawie w dniu 2.12.2021.

Życie zawodowe

W 1991 Paweł Kowalewski założył niezależną agencję komunikacji marketingowej Communication Unlimited^[28], która realizowała m.in. kampanię społeczną „Pij mleko! Będziesz wielki”. Od 2009 Kowalewski jest także wiceprezesem zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Reklamy (IAA) odpowiedzialnym za globalny rozwój stowarzyszenia^[29].

Wystawy indywidualne

• 1984 – Biada, pracownia A. M. Sobczyków, Warszawa
• 1984 – Zły znak, Mała Galeria ZPAF, Warszawa
• 1984 – Szalony młotek, Pracownia Dziekanka, Warszawa
• 1986 – Dzień szatana, Galeria na Ostrowie, Wrocław
• 1987 – Recital, Pracownia Dziekanka, Warszawa
• 1987 – STK, Łódź
• 1987 – Teatr Mandala, Kraków
• 1989 – Galeria Pawła Sosnowskiego, Warszawa
• 1990 – Wszystko i natychmiast, pawilon SARP, Warszawa
• 1990 – Galerie Ariadne, Wiedeń, Austria
• 1991 – Obrazy a ready made, Ośrodek Kultury Polskiej, Praga
• 1991–1992 – Koniec wieku, Galeria Appendix, Warszawa
• 1992 – BWA, Sandomierz
• 1992 – Galeria Isy Brachot, Bruksela, Belgia
  

  „Och ty owłosiona łapko”, 1982, olej na płótnie, 80 × 100 cm^[30]
• 1993 – Stockholm Art Fair, Sztokholm, Szwecja
• 1993 – Brussels Art Fair, Bruksela, Belgia
• 2008 – Ja zastrzelony przez Indian po raz drugi, Galeria Appendix2, Warszawa
• 2010 – NIE WOLNO!, 2. Mediations Biennale, Poznań
• 2012 – Symulator Totalitaryzmu, galeria Propaganda, Warszawa^[31]
• 2013 – Symulator Totalitaryzmu, MCSW Elektrownia, Radom^[32]
• 2015 – Moc i Piękno, The Artists House, Tel Aviv, Izrael
• 2016 – Te rzeczy dziś, galeria Propaganda, Warszawa
• 2017 – Moc i Piękno, Muzeum Fotografii, Kraków^[33]
• 2017 – Zeitgeist, Museum Jerke, Recklinghausen, Niemcy^[34]
• 2017 – Dlaczego jest raczej nic niż coś?, Miejski Ośrodek Sztuki, Gorzów Wielkopolski^[35]
• 2019 – Całe życie jest sztuką, Przestrzeń dla Sztuki S2, Warszawa^[36]
• 2021 – Przedmioty przeznaczone do stymulowania życia umysłu, czyli niewidzialne oko duszy, Galeria Sztuki Współczesnej WINDA, Kielce
  

  „Zaufaj Panu i czyń dobrze. Mieszkaj w kraju i bądź wierny”, z cyklu Psalmy, 1984, tempera na papierze, 243 × 195 cm

Wystawy zbiorowe

• 1984 – Chaos, Człowiek, Absolut, Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, Warszawa
• 1985 – Rachunek, Galeria Forma, Warszawa
• 1985 – Przeciw złu, przeciw przemocy, kościoły: Mistrzejowice, Podkowa Leśna, Zielonka
• 1985 – Obecność, Parafia Miłosierdzia Bożego, Warszawa
• 1985 – I Biennale „Droga i prawda”, kościół św. Krzyża, Wrocław
• 1985 – Czas smutku, czas nadziei, Kościół Matki Boskiej Bolesnej, Poznań
• 1985 – I Biennale Sztuki Nowej, Zielona Góra
• 1986 – Zapisy 2, BWA, Lublin
• 1986 – Ekspresja lat 80-tych, BWA, Sopot
• 1986 – Polska Pieta, kościoły: Poznań, Wrocław
• 1986 – Świadectwo wspólnoty, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa
• 1987 – Misterium męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa
• 1987 – II Biennale „Droga i prawda”, kościół św. Krzyża, Wrocław
• 1987 – Co słychać?, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
• 1988 – Na obraz i podobieństwo. Nowa ekspresja religijna, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
• 1989 – Uczucia, Galeria Dziekanka, Warszawa
• 1989 – Polak. Niemiec. Rosjanin, Dawne Zakłady Norblina, Warszawa
• 1990 – 1990 – Artyści dla Rzeczypospolitej, Galeria Studio, Warszawa
• 1990 – Salon letni, Muzeum Narodowe, Kraków
• 1990 – Kunst des 20 jahrhunderts aus Mittel und Osteuropa, Dorotheum, Wiedeń, Austria
• 1991 – Szkic do galerii sztuki współczesnej, Muzeum Narodowe, Warszawa
• 1991 – Cóż po artyście w czasie marnym, Zachęta, Warszawa; Muzeum Narodowe, Kraków
• 1991 – Cóż po artyście w czasie marnym, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
• 1993 – Konfrontacje artystyczne, Ratusz Staromiejski, Toruń
• 2001 – Bieg czerwonych ludzi, Galeria Zderzak, Kraków
• 2001 – Irreligia, Atelier 340 Muzeum, Bruksela, Belgia
• 2003 – Dzieci, Artyści, ladacznice i biznesmeni, Galeria Program, Warszawa
• 2003 – Powinność i bunt. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1994-2004, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
• 2004–2005 – Warszawa – Moskwa/ Moskwa – Warszawa 1900-2000, Zachęta, Warszawa; Państwowa Galeria Trietiakowska, Moskwa.
• 2006 – W Polsce, czyli gdzie?, CSW, Warszawa
• 2007 – Dowcip i władza sądzenia (Asteizm w Polsce), CSW, Warszawa; CSW Łaźnia, Gdańsk
• 2007 – Obraz życia, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno
• 2007 – Zatrute źródło. Współczesna sztuka polska w pejzażu postromantycznym, Muzeum Narodowe, Szczecin; Łotewskie Narodowe Muzeum Sztuki.
• 2008 – Republika bananowa. Ekspresja lat 80., BWA Wałbrzych; Muzeum Narodowe, Szczecin; Galeria Wozownia, Toruń; Galeria Miejska Arsenał, Poznań; C
  

  „Natura nasza jest w ruchu, zupełny odpoczynek to śmierć, 1991, olej na płótnie, 180 × 131 cm^[37]

SW Łaźnia, Gdańsk

• 2009 – Like a Rolling Stone, CRP, Orońsko; (Like a Rolling Stone 2) Galeria Appendix2, Warszawa
• 2009–2010 – Republika bananowa. Ekspresja lat 80., MODEM Centrum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej, Debrecen
• 2010 – Osiemnasta. Bitwa, która zmieniła losy świata, Pawilon na Placu Defilad, Warszawa
• 2010–2011 – Pokolenie '80. Niezależna twórczość młodych w latach 1980–1989, Muzeum Narodowe, Kraków
• 2011 – Big Boys Games, Galeria Appendix, Warszawa^[31]
• 2011 – Wystawa okolicznościowa, Propaganda, Warszawa
• 2011 – THYMOS. Sztuka gniewu 1900-2011, CSW Znaki Czasu, Toruń
• 2011 – Wystawa okolicznościowa, BWA Galeria Sztuki, Olsztyn
• 2011 – Preview, Galeria Propaganda, Warszawa^[31]
• 2012 – Pokolenie ’80 – Polityczny protest? Artystyczna kontestacja? Wystawa sztuki niezależnej tworzonej przez artystów, których artystyczny debiut przypadł na lata 1980–1989, Muzeum Okręgowe, Rzeszów
• 2013 – Niebieski najpiękniejszy kolor świata, galeria Propaganda, Warszawa^[31]
• 2013 – Małe jest wielkie, Propaganda, Warszawa
• 2013 – Oj, dobrze już, Propaganda, Warszawa
• 2014 – Między sezonami, Propaganda, Warszawa
• 2016 – Kolekcje, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
• 2016 – À la Flamande, Propaganda, Warszawa
• 2016 – Viennacontemporary, Marx-Halle, Wiedeń
• 2018 – Miejsce artysty, Galeria Kordegarda Narodowego Centrum Kultury, Warszawa
• 2018 – Ojczyzna w sztuce, MOCAK- Muzem Sztuki Współczesnej, Kraków
• 2019 – Kolekcje, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu^[38]
• 2019 – Bzik tropikalny, galeria Propaganda, Warsaw Gallery Weekend, Warszawa^[39]
• 2019 – Czas, Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk^[40]
• 2019 – Magmatism Pic-Nic, Chiesa dei Santi Cosma e Damiano, Wenecja, Włochy^[41]
• 2019 – Nazywam się czerwień, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot^[42]
• 2019 – Duch natury i inne bajki. 20 lat Fundacji Sztuki Polskiej ING, Muzeum Śląskie, Katowice^[43]
• 2019 – Nowa Figuracja – Nowa ekspresja – wystawa przedaukcyjna, DESA Unicum, Warszawa^[44]
• 2019 – Antypomniki, Pałac Józefa Brandta, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko^[45]
• 2019 – Tell Me about Yesterday Tomorrow, Munich Documentation Centre for the History of National Socialism, Monachium, Niemcy^[46]
• 2019 – II wojna światowa – dramat, symbol, trauma, MOCAK- Muzeum Sztuki Współczesnej, Kraków^[47]
• 2021 – Rzeźba w poszukiwaniu miejsca - Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa^[48]
• 2021 – A.B.O. THEATRON. L’Arte o la Vita / Art or Life – Achille Bonito Oliva, Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea, Turyn, Włochy^[49]
• 2021 – ***KU WOLNOŚCI - kolekcja Wernera Jerke, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot^[50]
• 2021 – My i psy, psy i my, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot^[51]
• 2022 – Ćwiczenia ze sztuki. Kolekcja Muzeum ASP w Warszawie, Pałac Czapskich, Warszawa^[52]
• 2022 – Polityka w sztuce, MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie ^[53]

„Europeans Only”, z cyklu Nie wolno, 2012, lightbox, 150 × 200 × 12 cm, wystawa w NS-Dokumentationszentrum w Monachium^[54]

Wystawy i akcje Gruppy

• 1983 – Las, góra, a nad górą chmura, Pracownia Dziekanka, Warszawa; BWA, Lublin
• 1984 – Matka Premiera, Teatr Kameralny, Warszawa
• 1984 – Kobieta ucieka z masłem, Pracownia Dziekanka, Warszawa
• 1985 – Uchylenie rąbka tajemnicy z tradycyjnego warsztatu malarskiego, Pracownia Dziekanka, Warszawa (I akcja)
• 1985 – Sztuka podziwu, Galeria SHS, Warszawa
• 1985 – Jak pomóc Kryszkowskiemu?, Strych, Łódź
• 1985 – Tylko dzisiaj wieczorem kochanie, BWA, Lublin
• 1985 – Rypajamawłoszard Grzykomopasoźniak Wkład w wykład vel Idź wylicz, Pracownia Dziekanka, Warszawa (II akcja)
• 1985 – Kto wodzi ten promień wodzący, Galeria Wieża, Warszawa
• 1985 – Złoto ekonomii, kadzidło sztuki, gorzka mirra polityki, Parafia Miłosierdzia Bożego, Warszawa
• 1985 – Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Pracownia Dziekanka, Warszawa (III akcja)
• 1986 – Twoim bohaterem hołoto jest nuda przynosząca nieszczęście, Galeria Wielka 19, Poznań
• 1986 – Niemrawy młodzian śpiewa, sztywna wiruje dziewa, Pracownia Dziekanka, Warszawa (IV akcja)
• 1987 – Gruppa Gruppen, Galeria Atrium, Sztokholm, Szwecja
• 1987 – Avanguardia polacca esposizione dell’arte indipendente polacca, Centro Direzionale Colleoni, Agrate Brianza k. Mediolanu, Włochy
• 1987 – Kuda Gierman, Gruppenkunswerke, Kassel, Niemcy
• 1988 – Rysunek na miejscu, Galeria Obraz, Poznań
• 1988 – Artysta w świątyni słów o sztuce, Galeria na Ostrowie, Wrocław
• 1988 – Utrudniają zwierzętom wypluwanie wziętych do pyska przedmiotów, Galeria DESA „Nowy Świat”, Warszawa
• 1988 – Katedra Malarstwa, Galeria Dziekanka, Warszawa (V akcja)
• 1988 – Ars aura prior, Galeria DESA „Stary Rynek”, Poznań
• 1988 – Gruppa – dokumenty, Galeria Pokaz, Warszawa
• 1989 – Lochy Manhattanu, Łódź
• 1989 – Woyzeck. (Budy? Budy to my mamy u siebie), Teatr Studyjny, Łódź
• 1991 – Gruppa – 6 dobrych błędów, Galeria Dziekanka, Warszawa
• 1992 – Gruppa 1982-1991, Galeria Zachęta, Warszawa
• 2002 – Przyznajemy się do winy, prosimy o wybaczenie, obiecujemy poprawę, Galeria Program, Warszawa
• 2013 – Oj dobrze już, galeria Propaganda, Warszawa^[31]

Zobacz też

• Gruppa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• strona Pawła Kowalewskiego