Pawieł Milukow

Pawieł Milukow
Павел Милюков
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1859
Moskwa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

31 marca 1943
Aix-les-Bains, Francja

Minister spraw zagranicznych Rosji
Okres

od 2 marca?/ 15 marca 1917
do 5 maja?/ 18 maja 1917

Przynależność polityczna

Partia Konstytucyjno-Demokratyczna

Poprzednik

Nikołaj Pokrowski

Następca

Michaił Tereszczenko

podpis
Paweł Milukow i Piotr Kropotkin na Naradzie Państwowej. Moskwa, sierpień 1917

Pawieł Nikołajewicz Milukow, ros. Павел Николаевич Милюков (ur. 15 stycznia?/ 27 stycznia 1859 w Moskwie, zm. 31 marca 1943 w Aix-les-Bains) – rosyjski historyk, publicysta, polityk. Założyciel i pierwszy przewodniczący Partii Konstytucyjno-Demokratycznej (tzw. kadetów)[1], kierował organizacją w całym okresie jej istnienia (1905-1918).

Obok Wasilija Makłakowa był głównym ideologiem kształtującego się na przełomie XIX i XX w. rosyjskiego liberalizmu[2], przyczynił się do jego ożywienia i sformułowania jednolitego programu, w którym naczelnym postulatem była likwidacja w Rosji samodzierżawia i wprowadzenie monarchii konstytucyjnej. Jego program polityczny w znacznej mierze ukształtował się w czasie podróży, jakie odbył przed 1904 do Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej wzywał do organizacji zgromadzenia ustawodawczego[3]. W IV Dumie Państwowej w latach 1915-1916 stał na czele Bloku Postępowego, w skład którego weszli wszyscy deputowani poza przedstawicielami skrajnej prawicy i skrajnej lewicy[4].

1 listopada?/ 14 listopada 1916 wystąpił w Dumie, wygłaszając przemówienie, w którym zarzucił rządowi zdradę kraju w przemówieniu, przeplatanym frazą Głupota, czy zdrada. Przemówienie Milukowa miało duży rezonans w kraju i przyczyniło się do wzmożenia nastrojów rewolucyjnych, wyprzedzając rewolucję lutową i obalenie caratu[5].

Po rewolucji lutowej minister spraw zagranicznych Rządu Tymczasowego pod przewodnictwem ks. Gieorgija Lwowa (15 marca – 18 maja 1917). Odszedł z rządu po kryzysie kwietniowym - protestach w Piotrogrodzie przeciwko zamiarom kontynuowania przez Rosję wojny w sojuszu z Francją i Wielką Brytanią[6].

Po przewrocie bolszewickim członek Dońskiej Rady Obywatelskiej przy Armii Ochotniczej gen. Ławra Korniłowa, autor jej odezwy. Od maja 1918 w Kijowie, okupowanym przez armię niemiecką, prowadził rozmowy z dowództwem niemieckim w sprawie możliwości wsparcia w walce z bolszewikami, zdezawuowany przez większość działaczy partii, złożył rezygnację z funkcji jej przewodniczącego. W listopadzie 1918 poprzez Turcję wyjechał na Zachód, najpierw do Wielkiej Brytanii, gdzie prowadził działalność polityczną w ramach ruchu Białych. Od 1920 na emigracji we Francji, gdzie zmarł.

Autor prac poświęconych analizie przyczyn rewolucji październikowej, jako czynnik, który znacząco przyczynił się do sukcesu bolszewików wskazywał abstrakcyjne i utopijne programy głoszone przez radykalną inteligencję rosyjską[3].

Pochowany na Cmentarzu Batignolles w Paryżu.

Przypisy

  1. ↑ Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 422. ISBN 978-83-233-2615-1.
  2. ↑ Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 478. ISBN 978-83-233-2615-1.
  3. ↑ a b Billington J. H.: Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 421-424. ISBN 978-83-233-2319-8.
  4. ↑ Riasanovsky N. V., Steinberg M. D.: Historia Rosji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 439. ISBN 978-83-233-2615-1.
  5. ↑ Milukow przyczynił się do rozdmuchania namiętności rewolucyjnych w stopniu nie mniejszym niż to wszystko, co rząd zdziałał lub czego zaniechał. Efekt jego przemówienia, które wzbudziło ogromne zainteresowanie, gdyż wygłosił je w imieniu najbardziej wpływowej partii politycznej Rosji, podnosiła dodatkowo opinia, jaką cieszył się jako wybitny uczony: było nie do pomyślenia, by człowiek takiej pozycji rzucał tak ciężkie oskarżenia, nie dysponując dowodami. Richard Pipes Rewolucja Rosyjska Warszawa 1994; Wyd. PWN; ISBN 83-01-11521-1, s.205-207.
  6. ↑ A. Rabinowitch, The Bolsheviks Come to Power. The Revolution of 1917 in Petrograd, Haymarket Books, Chicago 2017, ISBN 978-1-60846-793-8, s. XLV-XLVI.

Prace Pawła Milukowa

Bibliografia, Literatura, Linki

  • Richard Pipes Rewolucja rosyjska Warszawa 1994, ISBN 83-01-11521-1
Ministrowie spraw zagranicznych Rosji i ZSRR
Posolsky Prikaz, przewodniczący (1549–1699)
  • Iwan Wiszkowaty (1549–1570)
  • Wasilij i Andriej Szelkalow (1570–1601)
  • Iwan Gramotyn (1605–1606)
  • Piotr Tretiakow (1608–1610)
  • Iwan Gramotyn (1610–1612)
  • Piotr Tretiakow (1613–1618)
  • Iwan Gramotyn (1618–1626)
  • Iwan Gramotyn (1634–1635)
  • Almaz Iwanow (1635–1667)
  • Afanasy Ordin-Naszczokin (1667–1681)
  • Artamon Matwiejew (1671–1676)
  • Wasilij Golicyn (1682–1689)
  • Emelian Ukrainczew (1689–1697)
  • Lew Naryszkin (1697–1699)
Kanclerze i wicekanclerze Carstwa Rosyjskiego i Imperium Rosyjskiego (1699–1801)
MSZ Imperium Rosyjskiego (1801–1917)
MSZ Rządu Tymczasowego Rosji
Ludowy Komisariat Spraw Zagranicznych RFSRR
Ludowy Komisariat Spraw Zagranicznych ZSRR (1922–1946)
Ministerstwo Spraw Zagranicznych ZSRR (1946–1991)
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej

Media użyte na tej stronie

Pavel Miliukov&Peter Kropotkin.jpg
Павел Николаевич Милюков и Петр Алексеевич Кропоткин – участники Государственного совещания. Москва, 1917
Signature of Pavel Milyukov.svg
A signature of Pavel Milyukov, a member of the Third (1907–1912) and Fourth Russian State Duma (1912–1917)
Pavel Milyukov.jpg
Портрет министра иностранных дел Временного правительства первого состава П.Н.Милюкова.