Pawian gwinejski

Pawian gwinejski
	Papio papio
	(Desmarest, 1820)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Nadrodzina	koczkodanowce
Rodzina	koczkodanowate
Podrodzina	koczkodany
Plemię	Papionini
Rodzaj	pawian
Gatunek	pawian gwinejski
Synonimy
	Papio sphinx Erxleben, 1777; Cynocephalus papio Desmarest, 1820; Cynocephalus olivaceus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1851; Papio rubescens Temminck, 1853;
	Papio sphinx Erxleben, 1777; Cynocephalus papio Desmarest, 1820; Cynocephalus olivaceus I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1851; Papio rubescens Temminck, 1853;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0

Pawian gwinejski^[7], pawian senegalski^[8] (Papio papio) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae), najmniejszy z pawianów.

Zasięg występowania

Pawian gwinejski występuje w południowej Mauretanii, Senegalu, Gambii, Gwinei Bissau, zachodnim Mali, zachodniej Gwinei i północno-zachodnim Sierra Leone; wystąpienie w zachodniej Liberii jest wysoce nieprawdopodobne^[9]. Występuje w skrajnej zachodniej Afryce, której północna granica zasięgu (w Mali i Mauretanii) nie jest do końca znana^[9].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1820 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest nadając mu nazwę Cynocephalus papio^[3]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Desmarest wskazał wybrzeże Gwinei^[3]^[10].

Wzdłuż wschodnich granic zasięgu występowania P. papio może krzyżować się z większymi od siebie P. anubis, ale brakuje wiarygodnych informacji na temat dokładnego położenia granic rozmieszczenia geograficznego tych gatunków i możliwych interakcji^[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[9].

Etymologia

Papio: fr. papión „pawian”, od hiszp. papion „pawian”; nazwa w nowoczesnej łacinie została zaadaptowana przez Buffona^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 35–69 cm, samców 43–86 cm, długość ogona samic 43–56 cm, samców 55–70 cm; masa ciała samic 10–14 kg, samców 17–26 kg^[12]. Pokryte rudobrązowym włosem; część twarzowa czarna. Kark i łopatki u samca pokryte długim włosem, tworzą jaśniejszy kaptur. Ogon noszony łukowato; u samic w okresie rui obrzmiewa okolica odbytu i narządów płciowych.

Ekologia

Zamieszkuje lasy suche i galeriowe jak również sawannę.

Przypisy

↑ Papio papio, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 15. (łac.).
↑ ^a ^b ^c A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1820, s. 69, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
↑ I. Geoffroy Saint-Hilaire. Description des mammifères nouveaux ou imparfaitement connus de la collection du Muséum d’Histoire Naturelle et remarques sur la classification et les caractères des mammifères. Troisième mémoire. Famille des singes; Supplément. „Archives du Muséum d’Histoire Naturelle”. 5, s. 531 (przypis), 534, 1851. (fr.).
↑ C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. I^e partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 39. (fr.).
↑ J.J. Wallis J.J. i inni, Papio papio, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-01] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 257, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Papio papio. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-01].
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 511, 1904. (ang.).
↑ D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 664. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

Bibliografia

M. Szmurło & I. Szmurło (tłum.): Sawanny Świata. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 1–165, seria: Encyklopedia Dzikich Zwierząt. ISBN 83-7175-182-6.
K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 257, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[itis-1] Papio papio, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Erxleben-2] J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cvm synonymia et historia animalivm: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 15. (łac.).

[Desmarest-3] A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 1. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1820, s. 69, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).

[Geoffroy-4] I. Geoffroy Saint-Hilaire. Description des mammifères nouveaux ou imparfaitement connus de la collection du Muséum d’Histoire Naturelle et remarques sur la classification et les caractères des mammifères. Troisième mémoire. Famille des singes; Supplément. „Archives du Muséum d’Histoire Naturelle”. 5, s. 531 (przypis), 534, 1851. (fr.).

[Temminck-5] C.J. Temminck: Esquisses zoologiques sur la côte de Guiné. I^e partie, les mammifères. Leiden: E.J. Brill, 1853, s. 39. (fr.).

[iucn-6] J.J. Wallis J.J. i inni, Papio papio, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-01] (ang.).

[Cichocki&inni-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 48. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-8] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 257, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Burgin&inni-9] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 230. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Papio papio. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-09-01].

[Palmer-11] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 511, 1904. (ang.).

[Zinner&inni-12] D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 664. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne