Pchełki ziemne

Pchełki ziemne
	Alticinae/Alticini
	Newman, 1834
	; Phyllotreta nemorum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Infrarząd	Cucujiformia
(bez rangi)	Phytophaga
Nadrodzina	stonki
Rodzina	stonkowate
(bez rangi)	pchełki ziemne

Crepidodera aurata

Omophoita cyanipennis

Altica lythri

Psylliodes luteola

Podagrica maculata

Disonycha pensylvanica

Mantura mathewsi

Aspicela bourcieri

Dibolia cynoglossi

Samiec z rodzaju Polyclada

Epithrix pubescens

Argopus ahrensi

Psylliodes affinis

Neocrepidodera impressa

Systena blanda

Ochrosis ventralis

Derocrepis rufipes

Batophila aerata

Chaetocnema aridula

Hermaeophaga mercurialis

Aphthona lutescens

Pchełki ziemne^[1]^[2]^[3], pchełkowate^[1]^[2], płeszki^[2] (Alticinae lub Alticini) – podrodzina^[4] lub plemię^[5] chrząszczy z podrzędu wielożernych i rodziny stonkowatych. Obejmuje około 8 tysięcy gatunków. Charakteryzują się obecnością w tylnych, zwykle powiększonych udach aparatu Maulika, który umożliwia im skakanie. Większość to fitofagi. Należy tu wiele szkodników roślin uprawnych.

Opis

Chrząszcze o ciele przynajmniej nieco przypłaszczonym^[6], w faunie Polski do 5 mm długości^[3]. Głowa wciągnięta w przedplecze, ale nie zakryta nim całkowicie. Narządy gębowe skierowane pionowo ku dołowi. Czułki osadzone są między oczami, blisko siebie. Przedplecze szerokie, zwykle zbliżone szerokością do pokryw. Małe pygidium skierowane jest skośnie ku tyłowi^[6]. Cechą wyróżniającą tę grupę jest obecność aparatu Maulika w udach tylnej pary odnóży. Ma on postać zesklerotyzowanego ścięgna i służy jako zaczep dla naprężonych mięśni. U wszystkich gatunków europejskich ponadto uda są wyraźnie zgrubiałe. Gatunki o zgrubiałych udach zdolne są do skakania^[6]^[3]. W oznaczaniu tych chrząszczy dużą rolę odgrywa budowa aparatów kopulacyjnych samców, a niekiedy także spermatek samic^[3].

Ekologia i występowanie

Większość gatunków to fitofagi, głównie mono- i oligofagi, ale znane są też gatunki o szerszym spektrum pokarmowym^[7]. Takson kosmopolityczny^[8]. W Polsce występują co najmniej 192 gatunki, a kolejnych 59 było notowanych^[4].

Znaczenie gospodarcze

Wiele gatunków żeruje na roślinach uprawnych, zarówno zielnych jak i drzewiastych. Niektóre z nich uznawane są za szkodniki. W Polsce do ważniejszych należą: Chaetocnema aridula i C. hortensis, żerujące na zbożach; C. concinna, żerująca na burakach; Phyllotreta atra, P. cruciferae, P. nemorum, P. nigirpes, P. undulata i P. vittata, żerujące na kapustowatych; Aphthona euphorbiae i Longitarsus parvulus, żerujące na lnie oraz Psylliodes attenuata, żerujący na konopiach. Z kolei gatunki żerujące na chwastach uznaje się za pożyteczne, np. Longitarsus pellucidus, żerujący na powoju polnym^[6].

Systematyka

Należy tu około 8 tysięcy opisanych gatunków, w związku z czym stanowią największą podrodzinę lub największe plemię stonkowatych. Zalicza się tu około 540 rodzajów^[8]:

Abrarius
Acallepitrix
Acanthonycha
Acrocrypta
Acrocyum
Aedmon
Aemulaphthona
Aeschrocnemis
Afroaltica
Afrocrepis
Afrorestia
Agasicles
Alagoasa
Alasia
Alema
Allochroma
Alocypha
Altica – susówka^[3]
Alytus
Amphimela
Analema
Anaxerta
Andersonaltica
Andiroba
Anelytropleurica
Anerapa
Angulaphthona
Antanemora
Anthobiodes
Apalotrius
Aphanocera
Aphthona – zapadka^[3]
Aphthonaltica
Aphthonella
Aphthonoides
Apleuraltica
Apraea
Apteraltica
Apteropeda
Araguaenia
Araoua
Archilactica
Argopistes
Argopistoides
Argopus – gruboudka^[3]
Arrhenocoela
Arsipoda
Asiophrida
Asphaera
Asphaerina
Asutosha
Atyphus
Aulonodera
Axillofebra
Ayalaia
Babiohaltica
Balzanica
Bangalaltica
Batophila – namalinka^[3]
Bechuana
Bechynella
Bellacincta
Bellaltica
Benedictus
Benficana
Bezdekaltica
Bhamoina
Bikasha
Bimala
Blepharella
Blepharida
Bonfilsus
Borbaita
Borinken
Borneocycla
Brachyscelis
Brasilaphthona
Bubiscus
Buphonella
Cacoscelis
Caeporis
Calipeges
Callangaltica
Calliphron
Caloscelis
Cangshanaltica
Capraita
Carcharodis
Carecuruna
Carminaltica
Celisaltica
Centralaphthona
Cerichrestus
Cerotrus
Chabria
Chaetocnema – naudka^[3]
Chaillucola
Chalaenaria
Chalaenosoma
Chalatenanganya
Chaloenus
Chaparena
Chilocoristes
Chirodica
Chlamophora
Chorodecta
Chrysogramma
Chrysomila
Clavicornaltica
Cleonica
Cleophes
Clitea
Collartaltica
Conococha
Cornulactica
Coroicona
Corynothona
Crepichaeta
Crepicnema
†Crepidocnema^[9]
Crepidodera – podrywka^[3]
Crepidoderoides
Crepidosoma
Crimissa
Cuyabasa
Cyrsylus
Decaria
Deciplatus
Demarchus
Dentilabra
Derocrepis
Deuteraltica
Diacacoscelis
Diamphidia
Dibolia – dwukolcówka^[3]
Dimonikaea
Dinaltica
Diosyphraea
Diphaltica
Diphaulaca
Diphaulacosoma
Discotarsa
Disonycha
Disonychodes
Distigmoptera
Djallonia
Docema
Docemina
Dodericrepa
Doloresa
Drakensbergianella
Dunbrodya
Dysphenges
Egleraltica
Elithia
Elytropachys
Enneomacra
Epitrix – włochatka^[3]
Eriotica
Erystana
Erystus
Etapocanga
Ethiopia
Eudolia
Eudoliamorpha
Eudoliomima
Eugoniola
Eupeges
Euphenges
Euphitrea
Euplectroscelis
Eurylegna
Eurylegniella
Eutornus
Eutrea
Exartematopus
Exaudita
Exoceras
Febra
Forsterita
Furthia
Gabonia
Genaphthona
Gethosynus
Gioia
Glaucosphaera
Glenidion
Glyptina
Goniosystena
Gopala
Goweria
Grammicopterus
Guadeloupena
Guilelmia
Guinerestia
Haemaltica
Halticopsis
Halticorcus
Halticotropis
Heikertingerella
Heikertingeria
Hemiglyptus
Hemilactica
Hemiphrynus
Hemipyxis
Hemipyxoides
Hermaeophaga – szczyrówka^[3]
Hermenegilda
Hespera
Hesperella
Heyrovskya
Hildenbrandtina
Hippuriphila – skrzypówka^[3]
Hirtasphaera
Hirtiaphthona
Homelea
Homichloda
Homoschema
Homotyphus
Hornaltica
Huarinillasa
Hydmosyne
Hylodromus
Hypantherus
Hyphaltica
Hyphalticoda
Hyphasis
Hypolampsis
Idaltica
Iphitrea
Iphitroides
Iphitromela
Iphitroxena
Itapiranga
Ivalia
Jacobyana
Jobia
Kamala
Kanonga
Kashmirobia
Kenialtica
Kimongona
Kiskeya
Kuschelina
Laboissierea
Laboissierella
Lacpactica
Lacpacticoides
Lactina
Lampedona
Lanka
Lankanella
Lankaphthona
Laosia
Laotzeus
Laselva
Lepialtica
Leptodibolia
Leptophysa
Lesagealtica
Lesneana
Letzuella
Licyllus
Linaltica
Lipromela
Lipromima
Lipromorpha
Liprus
Loeblaltica
Longitarsus – długostopka^[3]
Loxoprosopus
Luperaltica
Luperomorpha
Lupraea
Lypnea
Lypneana
Lysathia
Lythraria – tojeściarka^[3]
Maaltica
Macrohaltica
Malvernia
Mandarella
Manobia
Manobiella
Mantura – szczawiówka^[3]
Marcapatia
Margaridisa
Maritubana
Maturacaita
Maulika
Megasus
Megistops
Meishania
Mellipora
Meraaltica
Mesocrepis
Mesodera
Metroserrapha
Micraphthona
Micrespera
Microcrepis
Microdonacia
Microsutrea
Minota
Minotula
Miritius
Mistika
Mniophila
Mniophilosoma
Monomacra
Monotalla
Montiaphthona
Morylus
Moseria
Myrcina
Myrcinoides
Nankus
Nasidia
Nasigona
Neoacanthobioides
Neocacoscelis
Neoclitena
Neocrepidodera
Neodera
Neodiphaulaca
Neopraea
Neorthana
Neorthella
Neosphaeroderma
Neothona
Nephrica
Nesaecrepida
Nicaltica
Nisotra
Nonarthra
Normaltica
Notomela
Notozona
Novascuta
Novofoudrasia
Ntaolaltica
Nycteronychis
Nzerekorena
Ochrosis
Ocnoscelis
Octogonotes
Oedionychis
Omeiana
Omeisphaera
Omophoita
Omototus
Ophrida
Opisthopygme
Oreinodera
Orestia
Orhespera
Orisaltata
Orodes
Orthaltica
Pachyonychis
Pachyonychus
Palaeothona
Palmaraltica
Palopoda
Panchrestus
Panilurus
Paracacoscelis
Paradibolia
Paralactica
Paralacticoides
Paraminota
Paraminotella
Paranaita
Paraphthona
Parargopus
Parasutra
Parasyphraea
Parategyrius
Parathrylea
Paratonfania
Parazipangia
Parchicola
Parecynovia
Parhespera
Parlina
Parophrida
Paropsiderma
Pedethma
Pedilia
Peltobothrus
Penghou
Pentamesa
Pepila
Perichilona
Phaelota
Phenrica
Philocalis
Philogeus
Philopona
Philostogya
Phrynocepha
Phydanis
Phygasia
Phygasoma
Phylacticus
Phyllotreta – pchełka^[3]
Physimerus
Physodactyla
Physoma
Physomandroya
Physonychis
Piobuckia
Platiprosopus
Platycepha
Platysphaerina
Plectrotetra
Pleuraltica
Pleurasphaera
Pleurochroma
Podagrica – rzutka^[3]
Podagricella
Podagricina
Podagricomela
Podaltica
Podontia
Polyclada
Prasona
Pratima
Priobolia
Procalus
Profebra
Propiasus
Prosplecestha
Protopsilapha
Pseudadorium
Pseudaphthona
Pseudargopus
Pseudodera
Pseudodibolia
Pseudodisonycha
Pseudogona
Pseudolampsis
Pseudoliprus
Pseudophygasia
Pseudorthygia
Pseudostenophyma
Psilapha
Psylliodes – płeszka^[3]
†Psyllototus^[10]
Ptocadica
Pydaristes
Pyxidaltica
Resistenciana
Rhinotmetus
Rhynchasphaera
Rhypetra
Roicus
Rosalactica
Sanariana
Sanckia
Sangariola
Scelidopsis
Sebaethoides
Sericopus
Serraphula
Sesquiphaera
Setsaltica
Seychellaltica
Sidfaya
Simaethea
Sinaltica
Sinocrepis
Sitacella
Sjoestedtinia
Sophraena
Sophraenella
Sparnus
Sphaerochabria
Sphaeroderma – ostówka^[3]
Sphaerodermella
Sphaerometopa
Sphaeronychus
Sphaerophrida
Sphaerophysa
Sphaeropleura
Stegnaspea
Stegnea
Stenoluperus
Stenophyma
Strabala
Stuckenbergiana
Styrepitrix
Suetes
Sumatrahaltica
Sutrea
Syphrea
Systena
Taiwanohespera
Taiwanoliprus
Taiwanorestia
Tamdaoana
Tebalia
Tegyrius
Temnocrepis
Tenosis
Teresopolisia
Terpnochlorus
Tetragonotes
Thrasychroma
Tonfania
Torodera
Toxaria
Trachytetra
Tribolia
Trichaltica
Trifiniocola
Triphaltica
Tritonaphthona
Ulrica
Upembaltica
Utingaltica
Vilhenaltica
Walterianella
Wanderbiltiana
Warchaltica
Wittmeraltica
Xanthophysca
Xenidea
Xuthea
Yaminia
Yemenaltica
Yetialtica
Yoshiakia
Yumaphthona
Yungaltica
Yunohespera
Yunotrichia
Zangaltica
Zeteticus
Zipanginia
Zomba

Przypisy

↑ ^a ^b pchełkowate, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-12] .
↑ ^a ^b ^c Pchełkowate. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. onet.pl. [dostęp 2016-04-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.
↑ ^a ^b podrodzina: Alticinae Newman, 1835. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-04-12].
↑ PatriceP. Bouchard PatriceP. i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1-972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807 .
↑ ^a ^b ^c ^d Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94a Stonkowate — Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny: Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatinae i Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.
↑ Juliana J. Soroka: Flea Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Springer Science+Business Media, 2008, s. 1467.
↑ ^a ^b K.S. Nadein: Catalogue of Alticini genera of the World (Coleoptera: Chrysomelidae). [w:] Beetles and Coleopterists website [on-line]. Zoological Institute, Saint-Petersburg, 2012-2014. [dostęp 2016-04-12].
↑ A. G. Moseyko, A. G. Kirejtshuk, A. Nel. New genera and new species of leaf beetles (Coleoptera: Polyphaga: Chrysomelidae) from lowermost Eocene French amber. „Annales de la Société Entomologique de France”. 46, s. 116-123, 2010.
↑ A. Bukeis, K. Nadein. A second species of Psyllototus (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini) from the Upper Eocene Baltic amber. „Zootaxa”. 3609 (5), s. 465–470, 2013.

[pwn-1] pchełkowate, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-04-12] .

[wiem-2] Pchełkowate. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. onet.pl. [dostęp 2016-04-12].

[Warchalowski78-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.

[biomap-4] rodzina: Alticinae Newman, 1835. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2016-04-12].

[families-5] PatriceP. Bouchard PatriceP. i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1-972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807 .

[Warchalowski71-6] Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94a Stonkowate — Chrysomelidae. Część ogólna i podrodziny: Donaciinae, Orsodacninae, Criocerinae, Clytrinae, Cryptocephalinae, Lamprosomatinae i Eumolpinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1971.

[Soroka-7] Juliana J. Soroka: Flea Beetles (Coleoptera: Chrysomelidae: Alticinae). W: Encyclopedia of Entomology. John L. Capinera (red.). Springer Science+Business Media, 2008, s. 1467.

[Nadein-8] K.S. Nadein: Catalogue of Alticini genera of the World (Coleoptera: Chrysomelidae). [w:] Beetles and Coleopterists website [on-line]. Zoological Institute, Saint-Petersburg, 2012-2014. [dostęp 2016-04-12].

[Moseyko-9] A. G. Moseyko, A. G. Kirejtshuk, A. Nel. New genera and new species of leaf beetles (Coleoptera: Polyphaga: Chrysomelidae) from lowermost Eocene French amber. „Annales de la Société Entomologique de France”. 46, s. 116-123, 2010.

[Bukeis-10] A. Bukeis, K. Nadein. A second species of Psyllototus (Coleoptera: Chrysomelidae: Galerucinae: Alticini) from the Upper Eocene Baltic amber. „Zootaxa”. 3609 (5), s. 465–470, 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne