Pełcznica (rzeka)

Pełcznica
Ilustracja
Pełcznica
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

woj. dolnośląskie

Rzeka
Długość39,95 km
Spadek

8,95‰

Powierzchnia zlewni

68 km²

Źródło
Miejscepodnóże zachodniego zbocza wzniesienia Borowa po północnej stronie przysiółka Kamionka[1].
Wysokość

558 m n.p.m.

Współrzędne

50°43′14″N 16°16′37″E/50,720556 16,276944

Ujście
Recypient

Strzegomka

Miejscena zachód od Skarżyc
Wysokość

200,1 m n.p.m.[2]

Współrzędne

50°57′32″N 16°24′51″E/50,958889 16,414167

Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast w centrum znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, powyżej na prawo znajduje się również punkt z opisem „ujście”

Pełcznica (Czarnula[3], niem. Polsnitz, Freiburger Wasser) – rzeka górska w południowo-zachodniej Polsce w woj. dolnośląskim w Sudetach Środkowych, w Górach Wałbrzyskich, Kotlinie Wałbrzyskiej i Pogórzu Wałbrzyskim.

Rzeka o długości 39,95 km[4], prawy dopływ Strzegomki[5], jest ciekiem IV rzędu należącym do dorzecza Odry, zlewiska Morza Bałtyckiego.

Rzeka płynie w województwie dolnośląskim. Jej źródła znajdują się powyżej Wałbrzycha, w Górach Wałbrzyskich, u podnóża zachodniego zbocza wzniesienia Borowa, po północnej stronie przysiółka Rybnicy Leśnej- Kamionka[1], w pobliżu dzielnicy Glinik Stary, około 558 m n.p.m. Przepływa przez Wałbrzych i Świebodzice, przy czym wałbrzyski odcinek jest częściowo skanalizowany – tzn. na całym odcinku zabudowy miejskiej koryto rzeki stanowi kanał kryty o długości ok. 5,4 km, który kończy się w dzielnicy Stary Zdrój[6]. Pomiędzy Wałbrzychem a Świebodzicami tworzy Przełom Pełcznicy. Wpada do Strzegomki na jej 43–44 kilometrze, w pobliżu wsi Skarżyce. Koryto rzeki kamienisto-żwirowe słabo spękane i na ogół nieprzepuszczalne z małymi progami kamiennymi, na których w górnym biegu w kilku miejscach występują niewielkie progi. W większości swojego biegu płynie obok drogi, wśród terenów zabudowanych i pól uprawnych. Zasadniczy kierunek biegu rzeki jest północno-wschodni. Jest to rzeka górska odwadniająca ze swymi dopływami zachodnią część Gór Wałbrzyskich oraz odprowadza część wód z Kotliny Wałbrzyskiej i Pogórza Wałbrzyskiego. Rzeka charakteryzuje się niewyrównanymi spadkami podłużnymi i zmiennymi wodostanami, znajduje się na niej szereg progów redukujących spadek.

Pełcznica w Książańskim Parku Krajobrazowym

Większymi dopływami są potoki: Sobięcinka, Poniatówka, Lubiechowski Potok (Lubiechowska Woda) i Szczawnik.

Obecnie Pełcznica toczy wody od I do III klasy czystości. W latach 19461996 była zwana przez mieszkańców Wałbrzycha i okolic „Czarną Rzeką”, „Czarną”, „Smródką”, a w Świebodzicach – „Czarnulą”. Powodem było katastrofalne zanieczyszczenie szlamem z odstojników, poflotacyjnych węgla z wałbrzyskich kopalń[7].

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief location map of Lower Silesian Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Pełcznica (river) ~21mwocrg.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeka Pełcznica w okolicach ul. Lubiechowskiej w Wałbrzychu (woj. dolnośląskie, Polska).
Pełcznica.jpg
Autor: Jacek Nitkiewicz, Licencja: CC BY-SA 2.5
Rzeka Pełcznica, woj. dolnośląskie