Pełzacze (ptaki)

Pełzacze
Certhiidae[1]
Leach, 1820
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – pełzacz amerykański (C. americana)
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadaptaki
PodgromadaNeornithes
Infragromadaptaki neognatyczne
Rządwróblowe
Podrządśpiewające
Rodzinapełzacze
Typ nomenklatoryczny

Certhia familiaris Linnaeus

Rodzaje

Pełzacze[3], pełzaczowate (Certhiidae) – monotypowa rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).

Występowanie

Pełzacze występują w Eurazji, Afryce, Ameryce Północnej i Środkowej[4][5].

Charakterystyka

Długość ciała 11–14 cm, masa ciała 6,5–12,5 g[6]. Pełzacze są bardzo podobne w wyglądzie i zachowaniu, dlatego też na obszarach, gdzie występuje więcej niż jeden gatunek, odróżnienie ich sprawia duże trudności. Pełzaczowate nie podejmują dalekich migracji.

Są małymi ptakami, żerującymi na drzewach. Z wierzchu są brązowe, a od spodu białe. Mają długi zakrzywiony dziób, którym wydobywają drobne bezkręgowce z zagłębień w korze. Podobnie jak dzięcioły, mają sztywne sterówki, którymi podpierają się podczas przebywania na pniu drzewa. Gniazdują w rozmaitych szczelinach w pniach lub między pniem a korą.

Systematyka

Etymologia

Greckie κερθιος kerthios – mały, zamieszkujący drzewa, owadożerny ptak wspomniany przez Arystotelesa, być może pełzacz Certhia, lecz nigdy nie został właściwie zidentyfikowany. W nomenklaturze zoologicznej i w różnych kombinacjach nazw rodzajowych nazwę tę stosuje się na określenie rozmaitych cienkodziobych i krzywodziobych gatunków ptaków[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[3]:

  • Certhia tianquanensis – pełzacz syczuański
  • Certhia nipalensis – pełzacz rdzaworzytny
  • Certhia discolor – pełzacz dębowy
  • Certhia manipurensis – pełzacz płowy – takson wyodrębniony ostatnio z C. discolor[8][9][10][11][12][13]
  • Certhia himalayana – pełzacz himalajski
  • Certhia brachydactyla – pełzacz ogrodowy
  • Certhia americana – pełzacz amerykański
  • Certhia hodgsoni – pełzacz mały – takson wyodrębniony ostatnio z C. familiaris[8][9][10][11][12][14]
  • Certhia familiaris – pełzacz leśny

Przypisy

  1. ↑ Certhiidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 118. (łac.)
  3. ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Certhiidae Leach, 1820 - pełzacze - Treecreepers (wersja: 2020-01-11). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-22].
  4. ↑ F. Gill, D. Donsker: Nuthatches, Wallcreeper, treecreepers, mockingbirds, starlings & oxpeckers (ang.). IOC World Bird List: Version 6.1. [dostęp 2016-04-03].
  5. ↑ Treecreepers (Certhiidae) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2016-04-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)].
  6. ↑ Harrap 2008 ↓, s. 181–186.
  7. ↑ Certhia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
  8. ↑ a b J. Martens, D.T. Tietze. Systematic notes on Asian birds. 65 A preliminary review of the Certhiidae. „Zoologische Verhandelingen”. 80 (5), s. 273-286, 2006 (ang.). 
  9. ↑ a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun. Molecular phylogeny of treecreepers (Certhia) detects hidden diversity. „Ibis”. 148 (3), s. 477–488, 2006. DOI: 10.1111/j.1474-919X.2006.00547.x (ang.). 
  10. ↑ a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun, M. Päckert. Evolutionary history of treecreeper vocalisations (Aves: Certhia). „Organisms Diversity & Evolution”. 8 (4), s. 305-324, 2008. DOI: 10.1016/j.ode.2008.05.001 (ang.). 
  11. ↑ a b D.T. Tietze, J. Martens, Y.-H. Sun: Diversity of some forest-dwelling passerine birds in the Himalayas (Aves: Passeriformes). W: M. Hartmann, J. Weipert: Biodiversität und Naturausstattung im Himalaya. T. III. Erfurt: Verein der Freunde & Förderer des Naturkundemuseums Erfurt e. V., 2009, s. 67-69. ISBN 978-3-00-027117-5. (ang.)
  12. ↑ a b J. Martens, D.T. Tietze, M. Päckert. Phylogeny, biodiversity, and species limits of passerine birds in the Sino-Himalayan region—a critical review. „Ornithological Monographs”. 70 (1), s. 64-94, 2011. DOI: 10.1525/om.2011.70.1.64 (ang.). 
  13. ↑ Harrap 2008 ↓, s. 186.
  14. ↑ Harrap 2008 ↓, s. 182.

Bibliografia

  • S. Harrap: Family Certhiidae (Treecreepers). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 13: Penduline-tits to Shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 166–187. ISBN 84-96553-45-0. (ang.)
Rodziny ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes)
barglikowce
(Acanthisitti)
tyrankowce
(Tyranni)
śpiewające
(Oscines)

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Certhia-americana-001.jpg
Autor: Mdf, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Brown Creeper -- Humber Bay Park, Toronto, Canada -- 2006 April