Pejpus

Pejpus
Peipsi järv / Чудское озеро
Jezioro Czudzkie
Ilustracja
Pejpus − zdjęcie satelitarne Landsat
Położenie
Państwo

 Rosja
 Estonia

Wysokość lustra

30 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

3543 km²

Głębokość
• średnia
• maksymalna


8 m
17,6[1] m

Objętość

25 km³

Hydrologia
Rzeki zasilające

Piusa, Võhandu, Emajõgi, Koosa, Alatskivi, Kullavere, Tiheda, Mustvee, Avijõgi, Rannapungerja, Alajõgi, Wielikaja

Rzeki wypływające

Narwa

Położenie na mapie Estonii
Położenie na mapie europejskiej części Rosji
Mapa konturowa europejskiej części Rosji, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Pejpus”
Ziemia58°41′N 27°29′E/58,683333 27,483333

Pejpus, Jezioro Czudzkie (est. Peipsi järv; ros. Чудское озеро, Czudskoje oziero) − jezioro na granicy między Estonią a Rosją. Wraz z jeziorami Lämmijärv (Tiopłoje ros. Тёплое) oraz Pskowskim tworzy jeden zbiornik o łącznej powierzchni 3543 km²[1]. Łącznie ze wspomnianymi stanowi piąte pod względem wielkości jezioro Europy. Jeziora te na znacznym odcinku wyznaczają naturalną granicę państwową pomiędzy Estonią a Rosją[2].

Główne rzeki zasilające: Piusa, Võhandu, Emajõgi, Koosa, Alatskivi, Kullavere, Tiheda, Mustvee, Avijõgi, Rannapungerja, Alajõgi[3].

Główne miasta nadbrzeżne: Gdow, Mustvee, Kallaste.

Właściwy Pejpus ma 2670 km² powierzchni. Rozciągnięty południkowo mierzy 140 km długości, w najszerszym miejscu ma 50 km szerokości. Lustro wody leży na wysokości około 30 m n.p.m. Średnia głębokość 8 metrów, maksymalna nie przekracza 17,6 m[4]. Zamarza od listopada do maja.

Słabo rozwiniętą linię brzegową uzupełniają liczne wyspy, zaś większość brzegów porasta sitowie. Z jeziora wypływa rzeka Narwa, wpadająca do Zatoki Fińskiej[5]. Poprzez rzekę Emajõgi istnieje połączenie z jeziorem Võrtsjärv. Charakteryzują je duże wahania stanu wód[2].

5 kwietnia 1242 roku na zamarzniętych wodach doszło do bitwy między krzyżakami z Inflant a wojskami księcia nowogrodzkiego Aleksandra Newskiego, która powstrzymała ekspansję zakonu na ziemie ruskie[6].

Od XVII wieku największe skupisko staroobrzędowców w Estonii znajdowało się na zachodnim brzegu Jeziora Pejpus[7].

W 2012 r. Estonia i Rosja podpisały w Tallinnie porozumienie dotyczące współpracy na rzecz ochrony stanu wód Jeziora Pejpus oraz rozwoju infrastruktury turystycznej w tym rejonie[8]. W październiku 2013 r. 1400 litrów paliwa wpłynęło do jeziora w wyniku uszkodzenia estońskiego statku badawczego. Zostało wówczas skażone 900 m² wód jeziora[9].

Przypisy

  1. ↑ a b Veekogu: Peipsi järv VEE2075600 (est.). Keskkonnainfo. [dostęp 2016-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-19)].
  2. ↑ a b Portal Eesti.pl, Jezioro Pejpus, Eesti.pl, 21 maja 2005 [dostęp 2020-05-24] (pol.).
  3. ↑ Peipsi järv, Seotud veekogud (est.). Keskkonnaregister. [dostęp 2016-04-05].
  4. ↑ Peipsi järv (est.). Keskkonnaregister. [dostęp 2016-04-05].
  5. ↑ Pejpus, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-05-24].
  6. ↑ Kelly De Vries, Martin Dougherty, Iain Dickie, Bitwy epoki średniowiecza : 1000-1500: od Hastings do Konstantynopola, Warszawa: Wyd. Rzeczpospolita, 2008, ISBN 978-83-60192-64-1, OCLC 860467164 [dostęp 2020-05-24].
  7. ↑ P. Adamczewski, Zarys historii staroobrzędowców w Estonii, [w:] Michał Głuszkowski, Stegfan Grzybowski (red.), Staroobrzędowcy za granicą, wyd. Wyd. 1, Toruń: Wydawn. Nauk. Uniwersytetu Mikolaja Kopernika, 2010, ISBN 978-83-231-2561-7, OCLC 706457835 [dostęp 2020-05-24].
  8. ↑ Rosja i Estonia ratują Pejpus, estonczycy.pl, 7 listopada 2012 [dostęp 2020-05-24] (pol.).
  9. ↑ 1,400 litres of diesel fuel spill into Lake Chudskoe from Estonian survey boat, TASS [dostęp 2020-05-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

European Russia laea relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0


Relief location map of European_Russia.

  • Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
  • Area of interest:
  • N: 75.0° N
  • S: 40.0° N
  • W: 25.0° E
  • E: 60.0° E
  • Projection center:
  • NS: 57.5° N
  • WE: 42.5° E
  • GMT projection: -JA42.5/57.5/20c
  • GMT region: -R25.450860698632475/38.37411418933942/86.79037939442836/70.79910933370674r
  • GMT region for grdcut: -R-2.0/38.0/87.0/76.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Legenda jezioro.gif
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Lake Peipus, LandSat-8, 2016-10-20.jpg
LandSat8 satellite imagery of Lake Peipus (Estonia, Russia), resolution 30m, colors near natural, LandSat scene ID = LC81860192016294LGN01, date acquired = 2016-10-20