Pelourinho

Pelourinho
— Dzielnica —
Flaga
Państwo	Brazylia
Stan	Bahia
Miasto	Salvador
Data założenia	1549
Prefekt	Antônio Carlos Magalhães Neto
Powierzchnia	0,78 km²
Populacja (2010) • liczba ludności	5,985
Położenie na mapie Bahia Pelourinho
Położenie na mapie Brazylii Pelourinho
12°58′00″S 38°30′00″W/-12,966667 -38,500000

Zabytkowe centrum Salvadoru (Bahia)[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Brazylia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	IV, VI
Numer ref.	309
Region[b]	Ameryka Łacińska i Karaiby
Historia wpisania na listę
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Pelourinho, nazywane też Pelô – nazwa dzielnicy w Salvadorze, w stanie Bahia w Brazylii. Znajduje się na terenie Historycznego Centrum. Zajmuje powierzchnię 78,28 ha lub 0,78 km2, a liczba ludności wynosi 5,985, wg spisu z 2010 r.^[1] W skład Pelourinho wchodzi zespół odrestaurowanych budynków z epoki kolonialnego baroku. Ta część miasta została w 1985 r. wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO^[2]. Pelourinho często jest mylone z całym Historycznym Centrum.

Nazwa

Nazwa “pelourinho” oznacza pręgierz, czyli kamienną lub drewnianą kolumnę, która służyła jako miejsce karania niewolników. Karano tam również pospolitych przestępców^[3]. Portugalczycy wznosili pręgierze w wielu miastach w kolonialnej Brazylii. Pierwszy pręgierz zainstalowano w Salvadorze w XVI wieku. Początkowo znajdował się na głównym placu, który obecnie nosi nazwę Praça Thomé de Sousa. Pręgierz został kilka razy przenoszony w różne miejsca, a na Pelourinho trafił w 1807 r. i przetrwał tam przez kolejne 30 lat, czyli do momentu, kiedy ten typ kary został zniesiony. Przypuszczalnie pręgierz z Salvadoru był wykonany z marmuru, podobnie jak ten, który do dzisiaj zachował się w mieście Cidade Velha w Republice Zielonego Przylądka^[4].

Innym możliwym wyjaśnieniem nazwy “pelourinho” jest jej pochodzenie od portugalskiego słowa “pelouro”, co oznacza woskową kulę, zawierającą głosy radnych miasta - w epoce kolonialnej Pelourinho było miejscem, gdzie informowano obywateli o wynikach głosowania rady miasta^[5].

Położenie

Pelourinho znajduje się w Historycznym Centrum Salvadoru i graniczy z następującymi dzielnicami: Pilar, Santo Antônio i Barbalho (na północy), placem Sé i dzielnicą Saúde (na południu), Comércio (na zachodzie) i Sete Portas (na wschodzie). Uliczki Pelourinho są w większości wąskie, a część z nich jest brukowana.

Historia

Pelourinho jest pierwszą dzielnicą Salvadoru - miasta założonego w 1549 r. przez pierwszego gubernatora Brazylii, Tomé de Sousa^[6]. Posiada strategiczne położenie, na wzgórzu z widokiem na port. Początkowo Pelourinho było dzielnicą mieszkalną, w XVII wieku dzielnicy zaczęto wznosić kościoły i okazałe posiadłości, a w XIX wieku rozwinął się tu handel. W połowie XX wieku, wraz z rozwojem innych dzielnic i rozrastaniem się miejskiej infrastruktury, gospodarka Pelourinho zaczęła podupadać, rozkwitła za to aktywność kulturalna, zwłaszcza związana z dziedzictwem afrykańskim^[5]. W latach 80. wraz z wpisaniem zespołu architektonicznego na Pelourinho na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz w latach 90., gdy dzielnica została zrewitalizowana, nastąpił rozwój aktywności kulturalnych. W latach 2000-2013 dzielnica ponownie została zaniedbana przez lokalne władze, co spowodowało narastanie problemów społecznych, takich jak wzrost przestępczości^[1].

Obecnie władze miasta zapoczątkowały nowy etap rewitalizacji, którego elementem jest program Pelourinho Dia e Noite (Pelourinho Dniem i Nocą). Jego celem jest polepszenie lokalnej infrastruktury, a także promocja inicjatyw związanych z edukacją, kulturą, ochroną zdrowia i rozrywką^[7].

Pelourinho dzisiaj

Pelourinho

Pomimo wciąż istniejących problemów z bezpieczeństwem na terenie dzielnicy, które władze miasta próbują rozwiązać^[8] Pelourinho jest jednym z najpopularniejszych turystycznie miejsc w Salvadorze. Znajdują się tu liczne hotele, restauracje, placówki usługowe, muzea, teatry i zabytki. Odbywa się tu wiele wydarzeń kulturalnych, takich jak na przykład przemarsze bloków karnawałowych, koncerty muzyczne, próby zespołu Olodum^[9]. Pelourinho jest siedzibą wielu organizacji i grup związanych z kulturą afrobrazylijską: szkół capoeiry, szkoły i teatru Olodum^[10], bloków karnawałowych, w tym tych związanych z religią candomblé, na przykład Filhos de Gandhy^[11].

Pelourinho w muzyce i filmie

• Menino do Pelô, piosenka w wykonaniu Danieli Mercury i Olodum
• Protesto do Olodum, piosenka Olodum
• Ladeira do Pelô, piosenka zespołu Banda Mel
• Karnawał, chłopaku!, film w reżyserii Monique Gardenberg
• Nagranie teledysku They Don't Care About Us, Michaela Jacksona
• Nagranie teledysku Mal Acostumbrado, Julio Iglesiasa
• Nagranie teledysku The Obvious Child, Paula Simona
• Haiti, piosenka Caetano Veloso i Gilberto Gila
• Ao Vivo no Pelourinho, album zespołu Babado Novo

Przypisy