Penélope Cruz

Penélope Cruz
	; Penélope Cruz podczas Goya Awards 2018
Imię i nazwisko	Penélope Cruz Sánchez
Data i miejsce urodzenia	28 kwietnia 1974 ; Alcobendas
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Javier Bardem (od 2010)
Lata aktywności	od 1992
	Odznaczenia

Penélope Cruz podczas 82. ceremonii wręczenia Oscarów (2010).

Penélope Cruz Sánchez (ur. 28 kwietnia 1974 w Alcobendas) − hiszpańska aktorka, początkowo tancerka, po debiucie w hiszpańskiej telewizji porzuciła taniec dla aktorstwa. Jedna z największych gwiazd kina europejskiego i amerykańskiego^[1]. Wystąpiła, odnosząc liczne sukcesy, w hiszpańsko-, francusko- oraz anglojęzycznych filmach takich jak Otwórz oczy (1997), Kraina Hi-Lo (1998), Dziewczyna marzeń (1998), Kobieta na topie (2000), Vanilla Sky (2001), Kapitan Corelli (2001), Blow (2001), Boskie jak diabli (2001), Obudzić się w Reno (2002), Gothika (2003), Czekając na cud (2004), Sahara (2005), Volver (2006), Dziewięć (2009), Piraci z Karaibów: Na nieznanych wodach (2011), Zakochani w Rzymie (2012), Adwokat (2013), Morderstwo w Orient Expressie (2017). W 2009 laureatka Oscara za rolę w filmie Woody’ego Allena Vicky Cristina Barcelona.

Życiorys

Aktorka urodziła się w Alcobendas^[2], na przedmieściu Madrytu, jako pierwsza z trójki dzieci ojca − Eduardo Cruz, sprzedawcy, i matki − Encarna Sánchez, fryzjerki. Po babce ma w sobie domieszkę krwi cygańskiej^[2]. Rodzice nadali jej imię Penélope, zainspirowani piosenką Joana Manuela Serrata.

Już w wieku 4 lat rozpoczęła edukację sceniczną lekcjami baletu. Przez 9 lat uczyła się tańca klasycznego w madryckim Conservatorio Nacional. Uczęszczała też na kursy tańca jazzowego^[2]. W wieku 15 lat wzięła udział wraz z 300 innymi dziewczynami w castingu organizowanym przez agencję poszukującą młodych talentów. Kontynuowała naukę tańca w Balecie Hiszpańskim (3 lata) oraz aktorstwa w Cristina Rota School (Nowy Jork; 4 lata). Ukończyła kurs tańca współczesnego. Zaczęła regularnie występować jako prezenterka w programie telewizji hiszpańskiej La Quinta Marcha przeznaczonym dla nastolatek.

Po dwóch latach przerwała naukę w szkole średniej i zrezygnowała z tańca na rzecz aktorstwa. Zadebiutowała w wideoklipie La fuerza del destino hiszpańskiej grupy popowej Mecano.

W 1991 zadebiutowała na wielkim ekranie w filmie El Laberinto Griego Rafaela Alcazara. Rok później zagrała w m.in. Szynka, szynka Bigasa Luny i Belle époque. Za rolę w drugim z filmów dostała nagrodę Goya − hiszpański odpowiednik Oscara.

W 1999 wystąpiła w filmie Pedro Almodóvara Wszystko o mojej matce. Film ten został nagrodzony Oscarem dla najlepszego filmu obcojęzycznego. Rok później zagrała razem z Mattem Damonem w filmie Rącze konie (ang. All the Pretty Horses). Na początku 2001 wystąpiła wraz z Tomem Cruise’em w filmie Vanilla Sky. Znajomość z Tomem Cruise’em na planie zapoczątkowała jej trzyletni związek z tym aktorem, który dla Cruz rozstał się z ówczesną żoną Nicole Kidman. Vanilla Sky jest hollywoodzkim remakiem filmu Otwórz oczy (hiszp. Abre los ojos). Aktorka w obu wersjach zagrała rolę Sofii.

W 2005 aktorka wystąpiła w filmie Sahara u boku Matthew McConaugheya, z którym miała trwający rok romans.

Z Salmą Hayek (aktorka przyjaźni się z nią od 2001) w 2006 zagrała w filmie SexiPistols. W tym samym roku Penélope zagrała ponownie w filmie Almodóvara − Volver. Za tę rolę otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki na 59. MFF w Cannes, a także nominację do Oscara w kategorii najlepsza aktorka pierwszoplanowa. W 2009 ponownie została nominowana do Oscara, lecz już jako najlepsza aktorka drugoplanowa (za rolę w filmie Vicky Cristina Barcelona w reżyserii Woody’ego Allena), nagrodę otrzymała jako pierwsza w historii Hiszpanka.

W 2009 wystąpiła w kolejnym filmie Almodóvara Przerwane objęcia. Za rolę w tym filmie Cruz otrzymała nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej oraz do nagrody Satelity dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym. W tym samym roku Cruz gra również w musicalu Dziewięć u boku Daniela Day-Lewisa. Za rolę otrzymuje nominację dla najlepszej aktorki drugoplanowej, zarówno do nagrody Oscara, Satelity, Złotego Globu jak i Gildii Aktorów Filmowych.

Życie prywatne

Na początku lipca 2010 w czasie prywatnej ceremonii na wyspach Bahama poślubiła aktora Javiera Bardema^[3]. 22 stycznia 2011 urodziło się pierwsze dziecko pary – syn Leo^[4]^[5]. 22 lipca 2013 roku w Madrycie na świat przyszło ich drugie dziecko, córka Luna^[6]^[7].

Filmografia

Filmy fabularne

1992: Szynka, szynka (Jamón, jamón) jako Silvia
1992: Belle époque jako Luz
1993: La Ribelle jako Enza
1993: Per amore, solo per amo jako Mary
1994: Alegre ma non troppo jako Salomé
1994: Todo es mentira jako Lucia
1994: Entre rojas jako Lucia
1995: El efecto mariposa jako Gość na przyjęciu (niewymieniona w czołówce)
1996: Celestyna (La Celestina) jako Melibea
1996: Más que amor, frenesí
1996: Miłość może całkowicie zniszczyć twoje życie (El Amor perjudica seriamente la salud) jako Diana Balaguer w młodości
1996: Czarownice (Brujas) jako Patricia
1997: Drżące ciało (Carne trémula) jako Isabel
1997: Otwórz oczy (Abre los ojos) jako Sofía
1997: Zapach raju (Et Hjørne af paradis) jako Helena
1998: Człowiek z deszczem w butach (The Man with rain in his shoes) jako Louise
1998: Don Juan jako Mathurine
1998: Szepty aniołów (Talk of Angels) jako Pilar
1998: Kraina Hi-Lo (The Hi – lo country) jako Josepha O’Neil
1998: Dziewczyna marzeń (La Nińa de tus ojos) jako Macarena Granada
1999: Wszystko o mojej matce (Todo Sobre Mi Madre) jako siostra Rosa
1999: Kobieta na topie (Woman on Top) jako Isabella Oliveira
1999: Volavérunt jako Pepita Tudó
2000: Rącze konie (All the Pretty Horses) jako Alejandra
2001: Kapitan Corelli (Captain Corelli's Mandolin) jako Pelagia
2001: Blow jako Mirtha
2001: Vanilla Sky jako Sofia
2001: Boskie jak diabli (Sin noticias de Dios) jako Carmen Ramos
2002: Obudzić się w Reno (Wakin Up In Reno) jako Hiszpanka Brenda
2003: Fanfan Tulipan (Fanfan la tulipe) jako Adeline La Franchise
2003: Gothika jako Chloe Sava
2003: Jeźdźcy Apokalipsy (Masked and Anonymous) jako Pagan Lace
2004: Głowa w chmurach (Head in the Clouds) jako Mia
2004: Czekając na cud (Noel) jako Nina
2004: Namiętność (Non ti muovere) jako Italia
2005: Sahara jako Eva Rojas
2005: Chromofobia (Chromophobia) jako Gloria
2006: SexiPistols (Bandidas) jako María
2006: Volver jako Raimunda
2007: Dobranoc, kochanie (The Good Night) jako Anna / Melodia
2008: Manolete jako Antoñita „Lupe” Sino
2008: Elegia (Elegy) jako Consuela Castillo
2008: Vicky Cristina Barcelona jako María Elena
2009: Przerwane objęcia (Los Abrazos rotos) jako Lena
2009: La concejala antropófaga jako Pina
2009: Załoga G (G-Force) jako Juarez (głos)
2009: Dziewięć (Nine) jako Carla Albanese
2010: Seks w wielkim mieście 2 (Sex and the City 2) jako Carmen Garcia Carrion
2011: Piraci z Karaibów: Na nieznanych wodach (Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides) jako Angelica Teach
2012: Powtórne narodziny (Venuto al mondo) jako Gemma
2012: Zakochani w Rzymie (To Rome with Love) jako Anna
2013: Przelotni kochankowie (Los amantes pasajeros) jako Jessica
2013: Adwokat (The Counselor) jako Laura
2015: Mama (Ma ma) jako Magda
2016: Zoolander 2 jako Valentina Valencia
2017: Morderstwo w Orient Expressie (Morder on the Orient Express) jako Pilar Estravados
2017: Kochając Pabla, nienawidząc Escobara (Loving Pablo) jako Virginia Vallejo
2018: Wszyscy wiedzą (Todos lo saben) jako Laura
2019: WASP. Sieć szpiegów (Wasp Network) jako Olga Salanueva
2019: Ból i blask (Dolor y gloria) jako Jacinta Mallo
2021: Matki równoległe (Madres paralelas) jako Janis Martínez Moreno
2021: Boscy (Competencia oficial) jako Lola Cuevas
2022: 355 (The 355) jako Graciela Rivera
2022: Bezmiar (L'immensità) jako Clara Borghetti
2022: Na marginesach (En los márgenes) jako Azucena

Seriale telewizyjne

1991: Różowa seria (Série rose) jako Daphné / Javotte / Juliette
1992: Umrzeć, to za mało (Framed) jako Lola Del Moreno
2018: American Crime Story: Zabójstwo Versace (American Crime Story: The Assassination of Gianni Versace) jako Donatella Versace

Odznaczenia

dama Orderu Sztuki i Literatury – Francja, 2006^[8]

Nagrody

Puchar Volpiego dla najlepszej aktorki: 2021 Matki równoległe
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza aktorka drugoplanowa: 2009 Vicky Cristina Barcelona
Nagroda BAFTA Najlepsza aktorka drugoplanowa: 2009 Vicky Cristina Barcelona
Nagroda Goya
- Najlepsza aktorka drugoplanowa: 2009 Vicky Cristina Barcelona
- Najlepsza aktorka: 2007 Volver
- Najlepsza aktorka: 1999 Dziewczyna marzeń
Nagroda na MFF w Cannes Najlepsza aktorka: 2006 Volver

Przypisy

↑ TOP 10: Hiszpańskie filmy z Penelope Cruz - WP Film, film.wp.pl [dostęp 2019-08-05] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Odyseja Penelope, Barbara Hollender, Rzeczpospolita, 12 marca 2009 r.
↑ Javier Bardem and Penélope Cruz Get Married. People.com. [dostęp 2010-07-14].
↑ Sara Hammel: Penélope Cruz & Javier Bardem Welcome a Son.. [w:] People [on-line]. 2011-01-26. [dostęp 2011-02-11].
↑ Penelope Cruz i Javier Bardem zostali rodzicami!praca=Polki.pl. [dostęp 2011-02-11].
↑ Penelope Cruz urodziła drugie dziecko, kobieta.wp.pl , 23.07.2013 2009 r.
↑ Luna Encinas Cruz - córka Penelope Cruz i Javiera Bardema. telemagazyn.pl, 2013-08-05. [dostęp 2013-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-02)].
↑ La beauté piquante Penelope Cruz reçoit sa distinction en 2006.. puretrend.com. [dostęp 2014-12-05]. (fr.).

Linki zewnętrzne

Penélope Cruz w bazie IMDb (ang.)
Penélope Cruz w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] TOP 10: Hiszpańskie filmy z Penelope Cruz - WP Film, film.wp.pl [dostęp 2019-08-05] (pol.).

[Penelope_Rz12032009-2] Odyseja Penelope, Barbara Hollender, Rzeczpospolita, 12 marca 2009 r.

[3] Javier Bardem and Penélope Cruz Get Married. People.com. [dostęp 2010-07-14].

[4] Sara Hammel: Penélope Cruz & Javier Bardem Welcome a Son.. [w:] People [on-line]. 2011-01-26. [dostęp 2011-02-11].

[5] Penelope Cruz i Javier Bardem zostali rodzicami!praca=Polki.pl. [dostęp 2011-02-11].

[6] Penelope Cruz urodziła drugie dziecko, kobieta.wp.pl , 23.07.2013 2009 r.

[7] Luna Encinas Cruz - córka Penelope Cruz i Javiera Bardema. telemagazyn.pl, 2013-08-05. [dostęp 2013-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-02)].

[8] La beauté piquante Penelope Cruz reçoit sa distinction en 2006.. puretrend.com. [dostęp 2014-12-05]. (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

1936–1959	Gale Sondergaard (1936) Alice Brady (1937) Fay Bainter (1938) Hattie McDaniel (1939) Jane Darwell (1940) Mary Astor (1941) Teresa Wright (1942) Katina Paksinu (1943) Ethel Barrymore (1944) Anne Revere (1945) Anne Baxter (1946) Celeste Holm (1947) Claire Trevor (1948) Mercedes McCambridge (1949) Josephine Hull (1950) Kim Hunter (1951) Gloria Grahame (1952) Donna Reed (1953) Eva Marie Saint (1954) Jo Van Fleet (1955) Dorothy Malone (1956) Miyoshi Umeki (1957) Wendy Hiller (1958) Shelley Winters (1959)
1960–1979	Shirley Jones (1960) Rita Moreno (1961) Patty Duke (1962) Margaret Rutherford (1963) Lila Kedrova (1964) Shelley Winters (1965) Sandy Dennis (1966) Estelle Parsons (1967) Ruth Gordon (1968) Goldie Hawn (1969) Helen Hayes (1970) Cloris Leachman (1971) Eileen Heckart (1972) Tatum O’Neal (1973) Ingrid Bergman (1974) Lee Grant (1975) Beatrice Straight (1976) Vanessa Redgrave (1977) Maggie Smith (1978) Meryl Streep (1979)
1980–1999	Mary Steenburgen (1980) Maureen Stapleton (1981) Jessica Lange (1982) Linda Hunt (1983) Peggy Ashcroft (1984) Anjelica Huston (1985) Dianne Wiest (1986) Olympia Dukakis (1987) Geena Davis (1988) Brenda Fricker (1989) Whoopi Goldberg (1990) Mercedes Ruehl (1991) Marisa Tomei (1992) Anna Paquin (1993) Dianne Wiest (1994) Mira Sorvino (1995) Juliette Binoche (1996) Kim Basinger (1997) Judi Dench (1998) Angelina Jolie (1999)
2000–2019	Marcia Gay Harden (2000) Jennifer Connelly (2001) Catherine Zeta-Jones (2002) Renée Zellweger (2003) Cate Blanchett (2004) Rachel Weisz (2005) Jennifer Hudson (2006) Tilda Swinton (2007) Penélope Cruz (2008) Mo’Nique (2009) Melissa Leo (2010) Octavia Spencer (2011) Anne Hathaway (2012) Lupita Nyong’o (2013) Patricia Arquette (2014) Alicia Vikander (2015) Viola Davis (2016) Allison Janney (2017) Regina King (2018) Laura Dern (2019)
2020–2039	Youn Yuh-jung (2020) Ariana DeBose (2021)

1968–1979	Billie Whitelaw (1968) Celia Johnson (1969) Susannah York (1970) Margaret Leighton (1971) Cloris Leachman (1972) Valentina Cortese (1973) Ingrid Bergman (1974) Diane Ladd (1975) Jodie Foster (1976) Jenny Agutter (1977) Geraldine Page (1978) Rachel Roberts (1979)
1980–1989	Maureen Stapleton / Rohini Hattangadi (1982) Jamie Lee Curtis (1983) Liz Smith (1984) Rosanna Arquette (1985) Judi Dench (1986) Susan Wooldridge (1987) Judi Dench (1988) Michelle Pfeiffer (1989)
1990–1999	Whoopi Goldberg (1990) Kate Nelligan (1991) Miranda Richardson (1992) Miriam Margolyes (1993) Kristin Scott Thomas (1994) Kate Winslet (1995) Juliette Binoche (1996) Sigourney Weaver (1997) Judi Dench (1998) Maggie Smith (1999)
2000–2009	Julie Walters (2000) Jennifer Connelly (2001) Catherine Zeta-Jones (2002) Renée Zellweger (2003) Cate Blanchett (2004) Thandie Newton (2005) Jennifer Hudson (2006) Tilda Swinton (2007) Penélope Cruz (2008) Mo’Nique (2009)
2010–2019	Helena Bonham Carter (2010) Octavia Spencer (2011) Anne Hathaway (2012) Jennifer Lawrence (2013) Patricia Arquette (2014) Kate Winslet (2015) Viola Davis (2016) Allison Janney (2017) Rachel Weisz (2018) Laura Dern (2019)
2020–2029	Youn Yuh-jung (2020) Ariana DeBose (2021)

1988-1999	Carmen Maura (1988) Ruth Sheen (1989) Carmen Maura (1990) Clotilde Courau (1991) Juliette Binoche (1992) Maia Morgenstern (1993) Emily Watson (1996) Juliette Binoche (1997) Élodie Bouchez Natacha Régnier (1998) Cecilia Roth (1999)
2000-2019	Björk (2000) Isabelle Huppert (2001) Catherine Deneuve Isabelle Huppert Emmanuelle Béart Fanny Ardant Virginie Ledoyen Danielle Darrieux Ludivine Sagnier Firmine Richard (2002) Charlotte Rampling (2003) Imelda Staunton (2004) Julia Jentsch (2005) Penélope Cruz (2006) Helen Mirren (2007) Kristin Scott Thomas (2008) Kate Winslet (2009) Sylvie Testud (2010) Tilda Swinton (2011) Emmanuelle Riva (2012) Veerle Baetens (2013) Marion Cotillard (2014) Charlotte Rampling (2015) Sandra Hüller (2016) Alexandra Borbély (2017) Joanna Kulig (2018) Olivia Colman (2019)
2020-	Paula Beer (2020) Jasna Đuričić (2021)

1946-1959	Michèle Morgan (1946) Isa Miranda (1949) Bette Davis (1951) Lee Grant (1952) Shirley Booth (1953) Ija Ariepina / Jelena Dobronrawowa / Wiera Kuzniecowa / Łarisa Kronberg / Kłara Łuczko / Jekatierina Sawinowa(1955) Susan Hayward (1956) Giulietta Masina (1957) Bibi Andersson / Eva Dahlbeck / Barbro Hiort af Ornäs / Ingrid Thulin (1958) Simone Signoret (1959)
1960-1979	Melina Mercouri / Jeanne Moreau (1960) Sophia Loren (1961) Katharine Hepburn / Rita Tushingham (1962) Marina Vlady (1963) Anne Bancroft / Barbara Barrie (1964) Samantha Eggar (1965) Vanessa Redgrave (1966) Pia Degermark (1967) Vanessa Redgrave (1969) Ottavia Piccolo (1970) Kitty Winn (1971) Susannah York (1972) Joanne Woodward (1973) Marie-José Nat (1974) Valerie Perrine (1975) Dominique Sanda / Mari Törőcsik (1976) Shelley Duvall / Monique Mercure (1977) Jill Clayburgh / Isabelle Huppert (1978) Sally Field (1979)
1980-1999	Anouk Aimée (1980) Isabelle Adjani (1981) Jadwiga Jankowska-Cieślak (1982) Hanna Schygulla (1983) Helen Mirren (1984) Norma Aleandro / Cher (1985) Barbara Sukowa / Fernanda Torres (1986) Barbara Hershey (1987) Barbara Hershey / Jodhi May / Linda Mvusi (1988) Meryl Streep (1989) Krystyna Janda (1990) Irène Jacob (1991) Pernilla August (1992) Holly Hunter (1993) Virna Lisi (1994) Helen Mirren (1995) Brenda Blethyn (1996) Kathy Burke (1997) Élodie Bouchez / Natacha Régnier (1998) Séverine Caneele / Émilie Dequenne (1999)
2000-2019	Björk (2000) Isabelle Huppert (2001) Kati Outinen (2002) Marie-Josée Croze (2003) Maggie Cheung (2004) Hanna Laslo (2005) Penélope Cruz / Carmen Maura / Lola Dueñas / Chus Lampreave / Blanca Portillo / Yohana Cobo (2006) Jeon Do-yeon (2007) Sandra Corveloni (2008) Charlotte Gainsbourg (2009) Juliette Binoche (2010) Kirsten Dunst (2011) Cristina Flutur / Cosmina Stratan (2012) Bérénice Bejo (2013) Julianne Moore (2014) Rooney Mara / Emmanuelle Bercot (2015) Jaclyn Jose (2016) Diane Kruger (2017) Samał Jesliamowa (2018) Emily Beecham (2019)
2020-	Renate Reinsve (2021) Zar Amir Ebrahimi (2022)

1932-1959	Helen Hayes (1932) Katharine Hepburn (1934) Paula Wessely (1935) Annabella (1936) Bette Davis (1937) Norma Shearer (1938) Luise Ullrich (1941) Kristina Söderbaum (1942) Anna Magnani (1947) Jean Simmons (1948) Olivia de Havilland (1949) Eleanor Parker (1950) Vivien Leigh (1951) Ingrid Bergman (1952) Lilli Palmer (1953) Maria Schell (1956) Dzidra Ritenberga (1957) Sophia Loren (1958) Madeleine Robinson (1959)
1960-1989	Shirley MacLaine (1960) Suzanne Flon (1961) Emmanuelle Riva (1962) Delphine Seyrig (1963) Harriet Andersson (1964) Annie Girardot (1965) Natalja Arinbasarowa (1966) Shirley Knight (1967) Laura Betti (1968) Darling Légitimus (1983) Pascale Ogier (1984) Valeria Golino (1986) Kang Soo-yeon (1987) Isabelle Huppert / Shirley MacLaine (1988) Peggy Ashcroft i Geraldine James (1989)
1990-2009	Gloria Münchmeyer (1990) Tilda Swinton (1991) Gong Li (1992) Juliette Binoche (1993) Maria de Medeiros (1994) Isabelle Huppert i Sandrine Bonnaire (1995) Victoire Thivisol (1996) Robin Tunney (1997) Catherine Deneuve (1998) Nathalie Baye (1999) Rose Byrne (2000) Sandra Ceccarelli (2001) Julianne Moore (2002) Katja Riemann (2003) Imelda Staunton (2004) Giovanna Mezzogiorno (2005) Helen Mirren (2006) Cate Blanchett (2007) Dominique Blanc (2008) Ksienija Rappoport (2009)
2010-	Ariane Labed (2010) Deannie Yip (2011) Hadas Jaron (2012) Elena Cotta (2013) Alba Rohrwacher (2014) Valeria Golino (2015) Emma Stone (2016) Charlotte Rampling (2017) Olivia Colman (2018) Ariane Ascaride (2019) Vanessa Kirby (2020) Penélope Cruz (2021) Cate Blanchett (2022)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne