Penaeaceae

Penaeaceae
Ilustracja
Penaea cneorum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mirtowce

Rodzina

Penaeaceae

Nazwa systematyczna
Penaeaceae Sweet ex Guill.
J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent, Dict. Class. Hist. Nat. 13: 171. 1 Mar 1828[3]
Typ nomenklatoryczny

Penaea L. (1753)[3]

Penaeaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców. W ujęciu systemu APG IV z 2016 obejmuje 9 rodzajów z 29 gatunkami[2]. Należą tu wrzosopodobne krzewy (Penaeeae) i zimozielone drzewa (Olinieae i Rhynchocalyceae). Występują one w większości na niewielkim obszarze w Afryce w Kraju Przylądkowym i tylko zasięg rodzaju Olinia obejmuje większe przestrzenie Afryki wschodniej po Etiopię na północy i Wyspę Świętej Heleny na Atlantyku[2]. Drzewa z rodzaju Olinia wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i źródło drewna, z kolei niektóre rośliny wrzosopodobne są uprawiane jako ozdobne[4].

Olinia emarginata

Morfologia

Pokrój
W przypadku rodzaju Rhynchocalyx to niewielkie drzewa, w rodzaju Olinia drzewa i krzewy, a w plemieniu Penaeeae to niewielkie wrzosopodobne krzewy[2][4].
Liście
Naprzeciwległe (u Rhynchocalyx też w okółkach), pojedyncze, z gruczołowatym wierzchołkiem. U roślin z rodzaju Olinia blaszka jest skórzasta, a u nasady liścia bywają obecne szczątkowe przylistki. W plemieniu Penaeeae liście zwykle siedzące, drobne, bez gruczołowatego wierzchołka[2][4].
Kwiaty
Czterokrotne lub (u Rhynchocalyx) 6-krotne, rzadko u Olinia 5-krotne. Promieniste, skupione w wierzchotki lub wyrastają pojedynczo w kątach liści ale także skupiają się w szczytowej części pędu (Penaeeae). U Rhynchocalyx 6 działek kielicha i 6 płatków korony wyrasta z krawędzi krótkiego hypancjum. Pręcików jest 6 i wyrastają naprzemiennie względem działek. Zalążnia jest górna i powstaje zwykle z 2, rzadziej 3 owocolistków. Słupek z pojedynczą nitką zwieńczony jest główkowatym znamieniem. W plemieniu Penaeeae płatki są nieobecne – rolę powabni pełnią jaskrawo barwne (różowe, fioletowe, białe, żółte) cztery działki kielicha wyrastające z krawędzi hypancjum. Cztery pręciki rozwijają się naprzemiennie względem działek na krótkich nitkach. Zalążnia górna powstaje z czterech owocolistków i jest czterokomorowa. U Olinia okwiat składa się z trzech okółków. Zewnętrzny składa się z drobnych ząbków osadzonych na zgrubiałej krawędzi hypancjum. Środkowy to okazałe i barwne listki, a wewnętrzny to omszone łuski. Pręciki są 4 lub jest ich 5. Zalążnia jest dolna i tworzona przez 3–5 owocolistków[4].
Owoce
Torebki u Rhynchocalyx i Penaeeae. Pestkowce u Olinia[4].

Systematyka

Rodzina w systemach APG obejmuje trzy grupy, przedstawiane na Angiosperm Phylogeny Website w randze plemion. W różnych systemach były one opisywane odrębnie w różnych pozycjach. Rodzaj Rhynchocalyx zaliczany był do krwawnicowatych (Lythraceae) i Crypteroniaceae[4]. W końcu trzy rodziny (jako: Rhynchocalycaceae L. A. S. Johnson & B. G. Briggs, Plectroniaceae Hiern lub Penaeaceae Sweet ex Guill. i Oliniaceae Harvey & Sonder) sytuowane były obok siebie.

Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)

W aktualizowanym systemie APG IV w ujęciu Petera Stevensa wszystkie należące tu taksony stanowią rodzinę siostrzaną dla Alzateaceae w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales)[2].

mirtowce

Combretaceae – trudziczkowate





Onagraceae – wiesiołkowate



Lythraceae – krwawnicowate






Myrtaceae – mirtowate



Vochysiaceae





Melastomataceae – zaczerniowate




Crypteroniaceae




Alzateaceae



Penaeaceae








Podział rodziny[2][5]

plemię Rhynchocalyceae Beusekom

  • Rhynchocalyx Oliver

plemię Penaeeae A. de Candolle

  • Brachysiphon A. de Jussieu
  • Endonema A. de Jussieu
  • Glischrocolla A. de Candolle
  • Penaea L.
  • Sonderothamnus R. Dahlgren
  • Stylapterus A. de Jussieu
  • Saltera Bullock

plemię Olinieae Horaninow

  • Olinia Thunberg

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
  3. ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – PA-PN. [w:] Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium [on-line]. University of Maryland. [dostęp 2016-12-27]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 235, 246, 280. ISBN 1-55407-206-9.
  5. ↑ List of Genera in PENAEACEAE, [w:] Vascular plant families and genera [online], Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-27] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Penaea cneorum ssp. gigantea 1.jpg
Autor: Rene1065, Licencja: CC BY-SA 4.0
Penaea cneorum ssp. gigantea cultivated at Zurich botanical garden.
Olinia emarginata tree - South Africa 5.jpg
Autor: Abu Shawka, Licencja: CC0
Olinia emarginata tree. South Africa.