Peniophora
 Powłocznica osikowa (Peniophora polygonia) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | powłocznica |
| Nazwa systematyczna | |
| Peniophora Cooke Grevillea 8: 20 (1879) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Peniophora quercina (Pers.) Cooke | |
.JPG)
Peniophora Cooke (powłocznica) – rodzaj grzybów należący do rodziny powłocznicowatych (Peniophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też pod nazwami: pleśniak, płaskosz, powłocznik, skórnik, osnówka[2].
Synonimy: Cryptochaete P. Karst., Gloeopeniophora Höhn. & Litsch., Sterellum P. Karst[3].
Charakterystyka
Grzyby nadrzewne, wytwarzające płaskie, rozpostarte owocniki, przyrośnięte całą powierzchnią do podłoża lub na brzegach odgięte, jednoroczne lub wieloletnie, barwy brązowawej, pomarańczowej, fioletowawej, różowawej lub żółtawej, o powierzchni woskowatej lub skórzastej[4]. Zwykle występują na korze, rzadziej na drewnie. Powierzchnia hymenialna brodawkowata, w starszych owocnikach często popękana. Powierzchnia sterylna (jeśli występuje) jest prążkowana, naga[5].
System strzępkowy monomityczny do (pseudo)dimitycznego. Warstwa subikulumzbudowana ze strzępek równoległych do podłoża, dobrze rozwinięta do praktycznie nieobecnej, często ciemniej zabarwiona. Warstwa prostopadła zwykle zwarta, czasem zlepiona. Strzępki generatywne zwykle żółtawe do brązowych, nieco grubościenne. Strzępki w subhymenium gęste, czasem zlepione. Sprzążki obecne lub nieobecne, czasami tylko rozproszone na strzępkach generatywnych. Gleocystydy niekuliste, w kontekście podobne do pęcherza, w hymenium wrzecionowate lub prawie cylindryczne, często sulfopozytywne, również w zależności od wieku. Mogą stać się grubościenne u podstawy lub nawet na większości ich długości, zwłaszcza gdy znajdują się głęboko w tramie. Lamprocystydy inkrustowane przynajmniej w górnej połowie, stożkowe, ale w dolnych obszarach często rozwarte i szersze, zazwyczaj o pogrubionych, od szklistych do brązowych ścian, ale czasami cienkościenne. Nie zawsze jest możliwe odróżnienie młodych, jeszcze nieinkrustowanych lamprocystyd i gleocystyd. Czasami występują Dendrohyfidy, albo całkowicie guzkowate, albo rozwijające się z mniej lub bardziej maczugowatych komórek, szkliste do brązowawych, cienkościenne do grubościennych, gładkie lub pokryte materiałem krystalicznym. Podstawki o kształcie od maczugowatego do prawie cylindrycznego, czasami faliste lub z niewyraźnym zwężeniem, z 2–4 sterygmami. Zarodniki szkliste, cienkościenne do rzadko grubościennych, gładkie, elipsoidalne do cylindrycznych, nerkowate lub kiełbaskowate, nieamyloidalne. Zarodniki w masie zwykle z odcieniem różowawym lub pomarańczowym[5].
Niektóre gatunki
- Peniophora adjacens Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora albobadia (Schwein.) Boidin
- Peniophora aurantiaca (Bres.) Höhn. & Litsch. – powłocznica olszy zielonej
- Peniophora bicornis Hjortstam & Ryvarden
- Peniophora boidinii D.A. Reid
- Peniophora bonariensis C.E. Gómez
- Peniophora borbonica Boidin & Gilles
- Peniophora bruneiensis Hjortstam
- Peniophora carnea (Berk. & M.A. Curtis) Cooke
- Peniophora cinerea (Pers.) Cooke – powłocznica popielata
- Peniophora confusa C.E. Gómez
- Peniophora coprosmae G. Cunn.
- Peniophora crassitunicata Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora crustosa Cooke
- Peniophora decorticans Burt
- Peniophora dipyrenosperma Boidin & Gilles
- Peniophora duplex Burt
- Peniophora elaeidis Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora ericina Bourdot
- Peniophora erikssonii Boidin – powłocznica olszowa
- Peniophora exima H.S. Jacks. & Dearden
- Peniophora fasticata Boidin & Lanq.
- Peniophora fissilis Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora gabonensis Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora gilbertsonii Boidin
- Peniophora guadelupensis Boidin & Lanq.
- Peniophora halimi Boidin & Lanq.
- Peniophora incarnata (Pers.) P. Karst. – powłocznica cielista
- Peniophora junipericola J. Erikss.
- Peniophora laeta (Fr.) Donk – powłocznica grabowa
- Peniophora laurentii S. Lundell
- Peniophora laxitexta C.E. Gómez
- Peniophora lilacea Bourdot & Galzin – powłocznica liliowa
- Peniophora limitata (Chaillet ex Fr.) Cooke – powłocznica jesionowa
- Peniophora lycii (Pers.) Höhn. & Litsch. – powłocznica kulistorozwierkowa
- Peniophora malaiensis Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora malenconii Boidin & Lanq.
- Peniophora manshurica Parmasto
- Peniophora meridionalis Boidin
- Peniophora molesta Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora monticola Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora multicystidiata C.E. Gómez
- Peniophora nuda (Fr.) Bres. – powłocznica różowoszara
- Peniophora ovalispora Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora parvocystidiata Boidin & Lanq.
- Peniophora perexigua H.S. Jacks.
- Peniophora piceae (Pers.) J. Erikss. – powłocznica jodłowa
- Peniophora pilatiana Pouzar & Svrček
- Peniophora pini (Schleich.) Boidin – powłocznica sosnowa
- Peniophora pithya (Pers.) J. Erikss. – powłocznica świerkowa
- Peniophora polygonia (Pers.) Bourdot & Galzin – powłocznica osikowa
- Peniophora proxima Bres.
- Peniophora pruinata (Berk. & M.A. Curtis) Burt
- Peniophora pseudonuda Hallenb.
- Peniophora pseudopini Weresub & I.A.S. Gibson
- Peniophora pseudoversicolor Boidin
- Peniophora pusilla H.S. Jacks.
- Peniophora quercina (Pers.) Cooke – powłocznica dębowa
- Peniophora reidii Boidin & Lanq.
- Peniophora rhodocarpa Rehill & B.K. Bakshi
- Peniophora robusta Parmasto
- Peniophora rufa (Fr.) Boidin – powłocznica czerwonawa
- Peniophora rufomarginata (Pers.) Bourdot & Galzin – powłocznica lipowa
- Peniophora scintillans G. Cunn.
- Peniophora separans Burt
- Peniophora septentrionalis Laurila
- Peniophora seymouriana Burt
- Peniophora simulans D.A. Reid
- Peniophora spathulata Sang H. Lin & Z.C. Chen
- Peniophora sphaerocystidiata Burds. & Nakasone
- Peniophora subsalmonea Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora suecica Litsch.
- Peniophora tamaricicola Boidin & Malençon
- Peniophora taraguiensis Popoff & J.E. Wright.
- Peniophora trigonosperma Boidin, Lanq. & Gilles
- Peniophora versicolor (Bres.) Sacc. & P. Syd.
- Peniophora versiformis (Berk. & M.A. Curtis) Bourdot & Galzin
- Peniophora violaceolivida (Sommerf.) Massee – powłocznica wierzbowa
- Peniophora viridis (Preuss) Bres.
Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie. Oprócz tych wyżej wymienionych na liście Index Fungorum znajdują się gatunki niezweryfikowane[6]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[2].
Przypisy
- ↑ a b Index Fungorum [dostęp 2013-03-05].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum [dostęp 2013-04-15].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b M.C. Cooke, On Peniophora, „Grevillea”, 8 (45), Mycobank, 1879, s. 17–21 [dostęp 2022-04-18].
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2013-03-05].
Media użyte na tej stronie
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Peniophora incarnata (location: Poland)
Autor: Andreas Kunze, Licencja: CC BY-SA 3.0
Peniophora limitata on Fraxinus. Germany.
Autor: Eva Skific (Evica), Licencja: CC BY-SA 3.0
Fruit bodies of the fungus Peniophora rufa (Fr.) Boidin. SPecimens photographed in Port Dover, Ontario, Canada.
Autor: Andreas Kunze, Licencja: CC BY-SA 3.0
Peniophora laeta on Carpinus betulus. Hurlach.