Perła (komedia)
 Inscenizacja w Teatrze Powszechnym w Łodzi (2016). Na scenie (od lewej): Arkadiusz Wójcik, Karolina Krawczyńska, Artur Zawadzki | |
| Autor | Marc Camoletti |
|---|---|
| Typ utworu | farsa |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | francuski |
| Data wydania | 1958 |
Perła (obecnie wystawiana w Polsce jako Pomoc domowa, tytuł oryginalny La Bonne Anna[1]) – sztuka teatralna autorstwa Marca Camolettiego, debiut dramatopisarski tego autora. Światowa prapremiera sztuki miała miejsce w 1958 roku[2] w Paryżu.
W Polsce po raz pierwszy została wystawiona 4 grudnia 1971 w Teatrze Powszechnym w Łodzi jako Perła[1]. 16 stycznia 2016 na tej samej scenie miała miejsce prapremiera nowego polskiego tłumaczenia, które zmieniło tytuł sztuki na Pomoc domową[3]. W 1982 została zekranizowana w postaci filmu telewizyjnego dla stacji France 2[4].
Opis fabuły
Sztuka jest farsą, rozgrywającą się na przestrzeni od wieczora jednego dnia do poranka następnego w mieszkaniu pewnego małżeństwa z klasy średniej, zatrudniającego rezolutną gosposię. Oboje małżonkowie, znudzeni nieco swoim związkiem, mają romanse. Każde z nich chce spędzić najbliższą noc ze swoim kochankiem/kochanką we własnym mieszkaniu. Obojgu wydaje się, że męża/żony nie będzie wtedy w domu. Ostatecznie jednak obie pary znajdują się w rodzinnej siedzibie w tym samym czasie, zaś lojalna pomoc domowa stara się nie dopuścić do tego, aby wzajemne zdrady jej pracodawców wyszły na jaw.
Polskie tłumaczenia i tytuły
Autorami pierwszego polskiego przekładu sztuki byli Włodzimierz Dzięciołowski i Henryk Rostworowski. Nadali oni tekstowi polski tytuł Perła, zaś bohaterowie nosili imiona Bernard (pan domu), Klaudia (pani domu), Andzia (gosposia), Robert (kochanek Klaudii) i Katarzyna (kochanka Bernarda)[5]. Z przekładu tego korzystały wszystkie polskie inscenizacje realizowane w latach 1971-1998.
Po osiemnastoletniej przerwie sztuka powróciła na polskie sceny w 2016 w nowym przekładzie Bartosza Wierzbięty, zamówionym przez Teatr Powszechny w Łodzi[6]. W tej adaptacji sztuka otrzymała tytuł Pomoc domowa, gosposia została nazwana Nadią i, zgodnie z sytuacją panującą współcześnie w wielu polskich domach, wyraźnie zasugerowano jej wschodnie pochodzenie. Zmieniono również imiona pozostałych bohaterów. W nowej wersji są nimi Norbert (pan domu), Olga (pani domu), Marek (kochanek Olgi) i Maja (kochanka Norberta)[7].
W wersji Wierzbięty sztuka bywa wystawiana i promowana jako sequel Boeing, Boeing tego samego autora, choć w rzeczywistości to Perła jest tekstem chronologicznie starszym. Aby podkreślić związek obu dzieł, w tym tłumaczeniu wspólne jest imię głównej bohaterki (Nadia)[6]. Dodatkowo w wersji wystawionej we Wrocławiu w 2016 przeniesiono również postaci Joli (w miejsce Olgi) oraz Maxa (w miejsce Norberta)[8].
Wybrane polskie inscenizacje
| rok | teatr | reżyseria | obsada | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Andzia / Nadia | Bernard / Norbert / Max | Klaudia / Olga / Jola | Robert / Marek | Katarzyna / Maja | |||
| 1971[9] | Teatr Powszechny w Łodzi | Zbigniew Czeski | Jadwiga Andrzejewska | Ryszard Sobolewski | Halina Pawłowicz | Zbigniew Niewczas | Barbara Połomska |
| 1972[10] | Teatr Syrena w Warszawie | Czesław Szpakowicz | Irena Kwiatkowska / Jolanta Skowrońska | Kazimierz Brusikiewicz / Zdzisław Słowiński | Lidia Korsakówna | Kazimierz Meres | Halina Kazimierowska |
| 1972[11] | Teatr Polski w Szczecinie | Alina Obidniak | Urszula Nowacka | Zbigniew Witkowski | Marta Szczepaniak | Jerzy Korsztyn | Barbara Mikołajczyk |
| 1973[12] | Teatr im. Mickiewicza w Częstochowie | Andrzej Uramowicz | Stanisława Gall | Wiesław Ochmański | Elżbieta Pasierbówna | Adam Raczkowski | Zofia Słaboszówna |
| 1976[13] | Teatr im. Jaracza w Olsztynie | Danuta Jagła | Wanda Bajerówna | Wojciech Kostecki | Danuta Markiewicz | Wacław Z. Jankowski / Wiesław Krupa | Teresa Czarnecka-Kostecka |
| 2016[6] | Teatr Powszechny w Łodzi | Jakub Przebindowski | Arkadiusz Wójcik | Artur Zawadzki | Marta Jarczewska | Jakub Firewicz / Filip Jacak | Karolina Krawczyńska |
| 2016[14] | Teatr Bagatela w Krakowie | Paweł Pitera | Małgorzata Piskorz / Anna Rokita | Marek Kałużyński / Michał Kościuk | Karolina Chapko / Kamila Klimczak | Maurycy Popiel / Kosma Szyman | Kamila Pieńkos / Kaja Walden |
| 2016[8] | Wrocławski Teatr Komedia | Wojciech Dąbrowski | Dorota Wierzbicka-Matarrelli | Wojciech Dąbrowski | Katarzyna Skoniecka | Kornel Sadowski / Jakub Giel | Ilona Lewandowska |
| 2017[15] | Och-Teatr w Warszawie | Krystyna Janda | Krystyna Janda | Krzysztof Dracz | Katarzyna Gniewkowska | Mirosław Kropielnicki | Małgorzata Kocik / Barbara Wypych |
Przypisy
- ↑ a b Perła – wszystkie realizacje – e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Pomoc domowa (La bonne Anna) – Teatr Mały Tychy, „Teatr Mały Tychy” [dostęp 2018-07-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-25] (pol.).
- ↑ Łódź. Premiera "Pomocy domowej" w Powszechnym, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ La bonne Anna w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Perła – streszczenie, e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b c Pomoc domowa, Teatr Powszechny w Łodzi, powszechny.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Pomoc domowa (Teatr Bagatela w Krakowie), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b Wrocławski Teatr Komedia :: Pomoc domowa, teatrkomedia.com [dostęp 2018-07-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-11] (pol.).
- ↑ Perła (Teatr Powszechny w Łodzi), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Perła (Teatr Syrena), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Perła (Teatr Polski w Szczecinie), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Perła (Teatr im. Mickiewicza w Częstochowie), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Perła (Teatr im. Jaracza w Olsztynie), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Pomoc domowa (Teatr Bagatela), e-teatr.pl, www.e-teatr.pl [dostęp 2018-07-25].
- ↑ Och-Teatr, POMOC DOMOWA, Och-Teatr [dostęp 2018-07-25] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Powszechny 2020, Licencja: CC BY-SA 4.0
„Pomoc domowa” Marca Camolettiego w reż. Jakuba Przebindowskiego