Perejasław

Perejasław
Переяслав
Ilustracja
Cerkiew Woznieseńska
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 kijowski

Rejon

boryspolski

Populacja (2021)
• liczba ludności


26 576[1]

Nr kierunkowy

+380 4467

Kod pocztowy

od 08400 do 08409

Tablice rejestracyjne

AI

Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego
Mapa konturowa Kijowa i obwodu kijowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Perejasław”
Położenie na mapie Ukrainy
Ziemia50°04′12″N 31°27′27″E/50,070000 31,457500
Strona internetowa
Portal Ukraina

Perejasław (ukr. Переяслав, w l. 1943–2019 Perejasław Chmielnickiukr.  Переяслав-Хмельницький) – miasto w obwodzie kijowskim, w rejonie boryspolskim na Ukrainie, niedaleko Kijowa, nad rzeką Trubiż (dopływem Dniepru), ok. 27 tys. mieszkańców, liczne zabytki cerkiewne i cytadela. Do 2020 roku stolica rejonu perejesławskiego.

Historia

Początki grodu datowane są na X wiek – wspomniany jest w 911 roku w latopisie „Powieść minionych lat”. Włodzimierz Wielki zbudował w nim drewniano-ziemną fortyfikację dla ochrony południowych granic Rusi przed najazdami Połowców. W latach 991–1035 mieściła się tam prawosławna metropolia kościelna, przeniesiona następnie do Kijowa. Perejasław był siedzibą metropolity również w latach 1054–1279, 1698–1803 i od 1923 r. W czasie rozbicia dzielnicowego od połowy XI w. był stolicą ruskiego księstwa perejasławskiego. W 1239 r. został zniszczony przez Tatarów[2].

W XIV w. miasto zostało przyłączone do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a po 1569 r. do Korony[2]. W 1585 roku król Polski nadał Perejesławowi prawa miejskie magdeburskie. Wiosną 1592 roku spalone przez Kozaków podczas Powstania Kosińskiego. W 1630 r. wojska hetmana polnego koronnego Stanisława Koniecpolskiego oblegały zbuntowanych Kozaków pod dowództwem Tarasa Fedorowicza. Nieudane oblężenie zakończyło się podpisaniem tzw. ugody perejasławskiej, która podnosiła rejestr Kozaków do 8 tysięcy i zabraniała im wypraw na ziemie tureckie. W 1635 roku starosta Łukasz Żółkiewski umieścił w Pejeresławiu jezuitów. W lutym 1649 w Perejasławiu toczyły się rokowania pokojowe między Bohdanem Chmielnickim a wojewodą Adamem Kisielem, które nie przyniosły porozumienia między Kozakami a Rzecząpospolitą[3]. W styczniu 1654 do Perejasławia przybył wysłannik cara Rosji Aleksego, Wasyl Buturlin, z którym Chmielnicki zawarł ugodę perejasławską. Na jej mocy hetman kozacki złożył przysięgę uległości, włączając Ukrainę do Rosji.

Był miastem królewskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów[4]. Perejasław położony był w pierwszej połowie XVII wieku w starostwie perejasławskim w województwie kijowskim[5].

W latach 1943–2019 miasto nosiło nazwę Perejasław Chmielnicki.

Do znanych postaci urodzonych w mieście należy Szolem Alejchem, pisarz żydowski.

Zabytki

  • muzeum (skansen) architektury ludowej i życia Środkowego Naddnieprza m.in. z pięcioma drewnianymi cerkwiami, wiatrakami, domami
  • monaster Wniebowstąpienia Pańskiego (Woznieseński) z 1696 roku
    • kolegium z 1757 roku
    • dzwonnica barokowa z lat 1770–1776
  • monaster Michajłowski
    • cerkiew św. Michała z XVIII w.
  • Sobór Uspieński z 1898 r., ceglany
  • zamek
  • Cerkiew śś. Borysa i Gleba z 1839 roku, klasycystyczna
  • cerkiew św. Trójcy

Muzea

  • skansen – muzeum architektury ludowej
  • Muzeum archeologiczne
  • Muzeum architektury Rusi Kijowskiej
  • Muzeum Skoworody
  • Muzeum Kultury Trypolskiej
  • Muzeum roślin leczniczych
  • Muzeum pisarza Szolem-Alejchema
  • Muzeum poczty
  • Muzeum historii filozofii
  • Muzeum Nikołaja Benardosa

Urodzeni

Galeria

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2021 року [dostęp 2021-07-14] (ukr.).
  2. a b Perejasław Chmielnicki, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-03-16].
  3. Dyariusz podróży do Perejasławia i traktowania tamtejszego z Chmielnickim Panów Komissarzów Polskich przez Wojciecha Miaskowskiego podkomorzego lwowskiego Komissarza spisany od 1 stycznia do 7 marca 1649 w: Księga pamiętnicza Jakuba Michałowskiego, wojskiego lubelskiego a późniéj kasztelana bieckiego, wyd. Antoni Zygmunt Helcel, Kraków 1864, Dok nr 103, s. 369–385.
  4. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku. Ziemie ruskie. Ukraina (Kijów – Bracław). T. 3, Warszawa 1897, s. 226.
  5. Lustracye królewszczyzn ziem ruskich, Wołynia, Podola i Ukrainy z piérwszéj połowy XVII wieku / wydał Aleksander Jabłonowski, Warszawa 1877, s. 106.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kyiv oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of the Kiev region, from July 17, 2020
Kiev oblast location map.svg
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of the Kiev region, from July 17, 2020
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
ドニプロ・ウクライナ伝統的文化博物館..jpg
Autor: Uk-Kamelot, Licencja: CC-BY-SA-3.0
ドニプロ・ウクライナ伝統的文化博物館.
Coat of arms of Pereyaslav-Khmelnytsky 1620.svg
Coat of arms of Pereyaslav (now Pereyaslav-Khmelnytsky, Ukraine) introduced in 1620
Дзвіниця Михайлівської церкви 0621.JPG
Autor: User:Олекса-Київ, Licencja: CC BY 3.0
Дзвіниця Михайлівської церкви
Flag of Kyiv Oblast.png
Flag of Kyiv Oblast, Ukraine
Flag of Pereyaslav-Khmelnytsky.svg
Flag of Pereyaslav-Khmelnytsky, Ukraine
Coat of arms of Pereiaslav.svg
Coat of arms of Pereiaslav
Coat of Arms of Kiev Oblast.svg
Small Coat of Arms of Kyiv Oblast
Cossack fortress in Pereiaslav-Khmelnytskyi.jpg
(c) Sergiy Klymenko, CC BY-SA 3.0
A 17-18 century Cossack fortress in Pereiaslav-Khmelnytskyi, Ukraine.
Flag of Kyiv Oblast.svg
Flag of Kyiv Oblast, Ukraine