Perizonium

Drewniany krucyfiks na ścianie kościoła Wszystkich Świętych w Gliwicach - perizonium

Perizonium (z gr. περίζωμα, od περί, peri "wokół" i ζωμα, zoma "opaska, przepaska, pas") – drapowana opaska bioder ukrzyżowanego Jezusa Chrystusa; w ikonografii często przyjmująca rozmaite formy.

W poszczególnych okresach sztuki perizonium jest odmiennie przedstawiane: w sztuce romańskiej w formie sztywnych pionowych fałd, wiązane z przodu, sięgające od pasa do kolan, w gotyku fantazyjnie drapowane i krótsze, często z węzłem przesuniętym na bok, od XVII wieku najczęściej podtrzymywane sznurem okalającym biodra, wąskie[1][2]. W połowie XVIII wieku spod perizonium przewiązanego sznurem widoczny był fragment biodra[3].

Perizonium pochodzi z kultury minojskiej i przedstawione jest np. na fresku Tauromachia.[4]

Wygląd perizonium jest ważny dla historyków sztuki. Zmiany jakim podlegało w kolejnych wiekach stały się jednym z elementów datujących sceny ukrzyżowania[3].

Przypisy

  1. ↑ Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 308, ISBN 978-83-01-12365-9
  2. ↑ Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. T. 18. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 139, ISBN 978-83-213-4726-4.
  3. ↑ a b Ewelina Góra: Perizonium. muzeum.olsztyn.pl. [dostęp 2022-10-10].
  4. ↑ Jill Condra, The Greenwood Encyclopedia of Clothing Through World History: Prehistory to 1500CE, Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group, 2008, s. 79, ISBN 978-0-313-33662-1, OCLC 156808055 [dostęp 2020-10-03] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Gliwice All Saints church crucifix - perizonium.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
Drewniany krucyfiks na ścianie kościoła Wszystkich Świętych w Gliwicach - perizonium