Perle (1935)

Perle (Q184)
Ilustracja
Bliźniacza jednostka „Perle” – „Diamant”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Saphir

Projekt

Q6

Historia
Stocznia

Arsenal de Toulon, Tulon

Położenie stępki

21 lipca 1931

Wodowanie

30 lipca 1935

 Marine nationale
Wejście do służby

1 marca 1937

Zatopiony

8 lipca 1944

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


761 ton
925 t

Długość

65,9 m

Szerokość

7,2 m

Zanurzenie

4,3 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1300 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


12 węzłów
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 7000 Mm przy 7,5 w.
zanurzenie: 80 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
32 miny, 7 torped
1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm
Wyrzutnie torpedowe

3 × 550 mm
2 × 400 mm

Załoga

42

Perle (Q184) – francuski podwodny stawiacz min z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu Saphir. Okręt został zwodowany 30 lipca 1935 roku w stoczni Arsenal de Toulon w Tulonie, a w skład Marine nationale wszedł 1 marca 1937 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej „Perle” wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów, biorąc następnie udział w zdobyciu Korsyki. Okręt został omyłkowo zatopiony wraz z całą załogą na północnym Atlantyku przez brytyjski samolot 8 lipca 1944 roku.

Projekt i budowa

„Perle” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1929 roku[1][2]. Projekt otrzymał sygnaturę Q6[3]. Okręty otrzymały prosty i bezpieczny system przechowywania min, zwany Normand-Fenaux, w którym miny były przechowywane w szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, z bezpośrednim mechanizmem zwalniającym[1][2]. Powiększoną wersją okrętów typu Saphir były zbudowane na zamówienie Polski stawiacze min typu Wilk[4].

„Perle” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][3]. Stępkę okrętu położono 21 lipca 1931 roku[5][a], a zwodowany został 30 lipca 1935 roku[1][6].

Dane taktyczno–techniczne

„Perle” był średniej wielkości dwukadłubowym podwodnym stawiaczem min[1][6]. Długość całkowita wynosiła 65,9 metra (64,9 metra między pionami), szerokość 7,2 metra i zanurzenie 4,3 metra[1][7][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 761 ton, a w zanurzeniu 925 ton[1][6][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand-Vickers o łącznej mocy 1300 KM[1][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[1][6][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[1][7]. Zasięg wynosił 7000 Mm przy prędkości 7,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 12 węzłów) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[1][9]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[1][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[3].

Głównym uzbrojeniem okrętu były 32 miny kotwiczne Sautier-Harlé O-6 o masie 1090 kg każda (w tym 220 kg materiału wybuchowego), które były przechowywane w 16 pionowych szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, po dwie w szybie (system Normand-Fenaux)[10]. Okręt wyposażony był też w pięć wyrzutni torped: dwie stałe kalibru 550 mm na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny dwukalibrowy obracalny aparat torpedowy, mieszczący jedną torpedę kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm, usytuowany na rufie[3][10]. Łącznie okręt przenosił siedem torped, w tym pięć kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][6][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][6].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][9][g].

Służba

„Perle” wszedł do służby w Marine Nationale 1 marca 1937 roku[5]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q184[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 21. dywizjonu 1. Flotylli okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z siostrzanym okrętem „Diamant”)[11]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kpt. mar. A.P.R. Bourgeois[11]. W czerwcu 1940 roku „Perle” nadal wchodził w skład 21. dywizjonu okrętów podwodnych w Tulonie, a jego dowódcą był kpt. mar. Bourgeois[12][13]. Po wypowiedzeniu wojny przez Włochy jednostka udała się pod włoskie wybrzeże w celu postawienia zagród minowych[14]. 13 czerwca „Perle” postawił 32 miny nieopodal Bastii[14][15]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, okręt przebywał w Hyères[16]. W listopadzie 1940 roku „Perle” znajdował się pod kontrolą rządu Vichy w składzie 5. grupy okrętów podwodnych w Tulonie (wraz z „Galatée”, „Sirène”, „Naïade”, „Atalante” i „Diamant”), gdzie został rozbrojony[17].

Po lądowaniu Aliantów w Afryce Północnej „Perle” wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów[18][19][h]. We wrześniu i październiku 1943 roku jednostka wraz z innymi okrętami francuskimi wzięła udział w zdobyciu Korsyki[20][21]. 16 i 17 września okręt wysadził nieopodal Ajaccio 30 francuskich komandosów i dostarczył siedem ton materiałów wojennych, przewiezionych z Algieru[22].

Na przełomie 1943 i 1944 roku okręt poddano modernizacji, w wyniku której zamiast zdwojonych wkm kal. 13,2 mm zamontowano pojedyncze działko przeciwlotnicze Oerlikon kal. 20 mm Mark II/IV[3][5]. Remont, który rozpoczął się 18 grudnia 1943 roku, przeprowadzono w USA, w stoczni Philadelphia Naval Shipyard w Filadelfii[5]. Podczas powrotnego rejsu z remontu, 8 lipca 1944 roku na północnym Atlantyku „Perle” został omyłkowo zatopiony przez brytyjski samolot (na pozycji 55°27′N 33°50′W/55,450000 -33,833333)[5][i]. Zginęła cała, licząca maksymalnie 57 osób załoga, wraz z dowódcą kpt. mar. Marcelem Tachinem[23].

Uwagi

  1. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 i Gogin 2014 ↓ podają, że stępkę okrętu położono w styczniu 1931 roku.
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że szerokość okrętu wynosiła 7,12 metra.
  3. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200, Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że wyporność okrętu na powierzchni wynosiła 669 ton.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
  5. ↑ Gogin 2014 ↓ podaje, że okręt zabierał 75 ton paliwa.
  6. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że okręt przenosił sześć torped.
  7. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 40 osób.
  8. ↑ Gogin 2014 ↓ podaje błędnie, że okręt wszedł w skład marynarki Wolnych Francuzów w lipcu 1940 roku.
  9. ↑ Gogin 2014 ↓ podaje, że okręt został zatopiony przez amerykański samolot.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
  2. ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89.
  3. ↑ a b c d e f g h Gogin 2014 ↓.
  4. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 189.
  5. ↑ a b c d e Helgason 2020 ↓.
  6. ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 188.
  7. ↑ a b Lipiński 1999 ↓, s. 540.
  8. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200.
  9. ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88.
  10. ↑ a b Dawidowicz 2009 ↓, s. 76.
  11. ↑ a b Kindell 1939 ↓.
  12. ↑ Kindell 1940a ↓.
  13. ↑ Franz 2016 ↓, s. 225.
  14. ↑ a b Kindell 1940b ↓.
  15. ↑ Rohwer 1940 ↓.
  16. ↑ Kindell 1940c ↓.
  17. ↑ Kindell 1940d ↓.
  18. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 403.
  19. ↑ Franz 2017a ↓, s. 83.
  20. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 277.
  21. ↑ Franz 2017b ↓, s. 46.
  22. ↑ Rohwer 1943 ↓.
  23. ↑ Tony 2016 ↓.

Bibliografia

  • Albert Dawidowicz. Najsławniejszy „klejnot”. „Militaria XX wieku – wydanie specjalne”. Nr 2 (9), 2009. Lublin: KAGERO. ISSN 1896-9208. 
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Aliancka ofensywa. T. 4. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65855-43-5.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Gdy Włochów już w tej wojnie nie było. T. 5. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-7889-492-6.
  • Maciej Franz: Burza nad Morzem Śródziemnym. Wojna się rozpoczyna. T. 1. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2016. ISBN 978-83-65495-67-9.
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: SAPHIR submarines (1930-1937). Navypedia. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: FR Perle. Allied Warships. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH, POLISH, GERMAN NAVIES, also US SHIPS IN EUROPE, SEPTEMBER 1939. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Don Kindell: FRENCH NAVY SHIPS, JUNE 1940. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 2 of 4) Saturday 8th – Friday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, JUNE 1940 (Part 4 of 4) Saturday 22nd - Sunday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, NOVEMBER 1940 (Part 2 of 2) Friday 15th – Saturday 30th. Naval History Homepage. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
  • Jean Labayle-Couhat: French warships of World War II. London: Ian Allan Ltd., 1971. ISBN 0-7110-0153-7. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Francis E. McMurtrie (red.): Jane’s Fighting Ships 1940. London: Sampson Low, Marston & Co., 1941. (ang.).
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
  • Andrzej Perepeczko: Od Napoleona do de Gaulle’a. Flota francuska w latach 1789–1942. Oświęcim: Napoleon V, 2014. ISBN 978-83-7889-372-1.
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1940, Juni. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).
  • Jürgen Rohwer: Seekrieg 1943, September. Chronik des Seekrieges 1939-1945. [dostęp 2020-02-29]. (niem.).
  • Allen Tony: Perle (+1944). Wrecksite. [dostęp 2020-02-29]. (ang.).
Okręty podwodne typu Saphir

Media użyte na tej stronie

DiamantPostcard.jpg
Postcard of Diamant underway
Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)