Perowskia

Perowskia
Ilustracja
Perowskia bylicowata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

perowskia

Nazwa systematyczna
Perovskia Karelin
Bull. Soc. Imp. Naturalistes Moscou 1841: 15. 1841[3]
Typ nomenklatoryczny

P. abrotanoides Karelin[3]

Perowskia (Perovskia Karelin, właśc. Salvia subg. Perovskia (Kar.) J.B.Walker, B.T.Drew & J.G. González) – tradycyjnie wyróżniany rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, współcześnie podrodzaj w obrębie rodzaju szałwia Salvia. Obejmuje 7[4]–8[5][6] gatunków. Rośliny te występują w środkowo-zachodniej Azji – od północno-wschodniego Iranu po północno-zachodnie Indie i Tybet[4], na północy po Kazachstan[7]. Rosną w suchych formacjach trawiastych[8].

Perowskia bylicowata[4][9] oraz mieszańce z tego rodzaju są popularnie uprawiane jako ozdobne, cenione dla późnego kwitnienia i odporności na susze[8].

Nazwa rodzaju upamiętnia rosyjskiego gubernatora Turkiestanu – Wasilija Aleksiejewicza Pierowskiego (1794–1857)[8].

Morfologia

Pokrój
Półkrzewy osiągające do 1,5 m wysokości, o pędach srebrzystych[8] pokryte włoskami pojedynczymi i gwiazdkowatymi, często lepkie[7].
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, sezonowe[8]. Liście rzadko całobrzegie, częściej wcinane głęboko i podwójnie pierzastosieczne[8][7].
Kwiaty
Zebrane po 2–6 w luźno rozmieszczone okółki w szczytowej części pędu. Kwiaty są siedzące. Kielich zwykle gęsto owłosiony, zrosłodziałkowy, walcowaty, z 10 żyłkami, na końcu z dwoma nierównymi wargami i 5 łatkami. Korona fioletowoniebieska do białej, dwuwargowa, w dole z rurką walcowatą. Górna warga rozpostarta do odgiętej, dolna krótsza, całobrzega. Dwa pręciki i dwa prątniczki[7]. Zalążnia górna z czterema zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, z rozwidlonym znamieniem[8]. Występuje różnosłupkowość – w jednych kwiatach słupek jest długi i wystaje z korony, a pręciki krótkie są w niej schowane, w innych to słupek jest krótki, a pręciki wystają poza rurkę korony[7].
Owoce
Rozłupnie rozpadające się na cztery, jajowate i gładkie rozłupki[8][7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Tradycyjnie rośliny tu zaliczane wyróżniane były jako rodzaj perowskia Perovskia w obrębie rodziny jasnotowatych (Lamiaceae)[2]. Badania molekularne i analizy filogenetyczne przeprowadzane w XXI wieku wykazały, że wyróżnianie tego rodzaju (i czterech innych) powoduje, że obfitujący w gatunki rodzaj szałwia Salvia ma charakter parafiletyczny. Ostatecznie w 2017 opublikowana została rewizja taksonomiczna umieszczająca gatunki dotąd tu zaliczane w randze podrodzaju Perovskia (Kar.) J.B.Walker, B.T.Drew & J.G. González[10]. Podrodzaj Perovskia jest siostrzany względem podrodzaju rozmaryn Rosmarinus, a wraz z nim tworzy grupę siostrzaną kladowi obejmującemu część gatunków z rodzaju Salvia, włącznie z S. officinalis[10]. Alternatywnie przedstawiono też rozwiązanie taksonomiczne zachowujące rodzaj Perovskia i dzielące rodzaj Salvia na 6 rodzajów monofiletycznych[11].

Wykaz gatunków[5][6][10]
  • Perovskia abrotanoides Kar. ≡ Salvia abrotanoides (Kar.) Sytsma – perowskia bylicowata[9]
  • Perovskia angustifolia Kudrjasch. ≡ Salvia karelinii J.B.Walker
  • Perovskia atriplicifolia Benth. ≡ Salvia yangii B.T.Drew
  • Perovskia botschantzevii Kovalevsk. & Kochk. ≡ Salvia pobedimovae J.G.González
  • Perovskia kudrjaschevii Gorschk. & Pjataeva ≡ Salvia kudrjaschevii (Gorschk. & Pjataeva) Sytsma
  • Perovskia linczevskii Kudrjasch. ≡ Salvia klokovii J.B.Walker
  • Perovskia scrophulariifolia Bunge ≡ Salvia scrophulariifolia (Bunge) B.T.Drew
  • Perovskia virgata Kudrjasch. ≡ Salvia bungei J.G.González

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-01] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-01] (ang.).
  3. ↑ a b Perovskia. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-01].
  4. ↑ a b c David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 698. ISBN 978-1-107-11502-6.
  5. ↑ a b Perovskia. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2022-04-01].
  6. ↑ a b Perovskia. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-01].
  7. ↑ a b c d e f K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 235. ISBN 978-3-642-62200-7.
  8. ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 406. ISBN 0-333-73003-8.
  9. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 138. ISBN 978-83-925110-5-2.
  10. ↑ a b c Bryan T. Drew, Jesús Guadalupe González-Gallegos, Chun-Lei Xiang, Ricardo Kriebel, Chloe P. Drummond, Jay B. Walked, Kenneth J. Sytsma. Salvia united: The greatest good for the greatest number. „Taxon”. 66, 1, s. 133-145, 2017. DOI: 10.12705/661.7. 
  11. ↑ Maria Will, Regine Claßen-Bockhoff. Time to split Salvia s.l. (Lamiaceae) – New insights from Old World Salvia phylogeny. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 109, s. 33-58, 2017. DOI: 10.1016/j.ympev.2016.12.041. 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.