Persicaria

*Persicaria*
	; Rdest ostrogorzki (po lewej) i szczawiolistny po prawej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	Persicaria
	Nazwa systematyczna
	Persicaria (Linnaeus) P. Miller; Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754
	Typ nomenklatoryczny
	P. maculosa S. F. Gray
Synonimy
	Amblygonum Rchb.; Antenoron Raf.; Cephalophilon (Meisn.) Spach; Chylocalyx Hassk.; Echinocaulon (Meisn.) Spach; Echinocaulos Hassk.; Goniaticum Stokes; Heptarina Raf.; Lagunaea C.Agardh; Lagunea Lour.; Mitesia Raf.; Peutalis Raf.; Pogalis Raf.; Sunania Raf.; Tasoba Raf.; Tovara Adans.; Tracaulon Raf.; Truellum Houtt.;

Rdest ziemnowodny (sect. Persicaria)

Persicaria capitata (sect. Cephalophilon)

Kolczasta łodyga Persicaria perfoliata (sect. Echinocaulon)

Persicaria – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Dawniej zaliczane tu rośliny włączane były do rodzaju rdest (Polygonum), jak się okazało dość odlegle spokrewnionego (rodzaje należą do różnych plemion). Współcześnie do rodzaju Persicaria w zależności od ujęcia należy ok. 100^[5] do 129^[4] gatunków. Występują one niemal na całym świecie^[5]. W Polsce rośnie w stanie dzikim 8 gatunków^[6].

W polskojęzycznych publikacjach należące do tego rodzaju rośliny tradycyjnie określane są jako „rdesty”^[6]. Wyjątkowo rodzaj nazywany jest polską nazwą „persikaria”^[7], jednak brak źródeł dla odpowiednich nazw gatunkowych.

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj jest kosmopolityczny – występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, obecny jest także w obszarach okołobiegunowych^[4]^[5].

Gatunki flory Polski^[6]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej^[6], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej The Plants of the World (jeśli jest inna)^[4]

rdest łagodny, r. wielkokwiatowy Polygonum mite Schrank ≡ Persicaria mitis (Schrank) Holub.
rdest mniejszy Polygonum minus Huds. ≡ Persicaria minor (Huds.) Opiz
rdest ostrogorzki, r. wodny, pieprz wodny Polygonum hydropiper L. ≡ Persicaria hydropiper (L.) Delarbre
rdest plamisty Polygonum persicaria L. ≡ Persicaria maculosa Gray
rdest szczawiolistny Polygonum lapathifolium L. ≡ Persicaria lapathifolia (L.) Delarbre
rdest wschodni Polygonum orientale L. ≡ Persicaria orientalis (L.) Spach) – efemerofit
rdest ziemnowodny Polygonum amphibium L. ≡ Persicaria amphibia (L.) Delarbre
rdest Bungego Polygonum bungeanum Turcz. ≡ Persicaria bungeana (Turcz.) Nakai – efemerofit

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne, rzadko drewniejące u nasady, byliny i rośliny jednoroczne, wzniesione lub płożące^[8]^[5].
Łodygi: Proste, podnoszące się i płożące, nagie lub owłosione^[8]^[5].
Liście: Pojedyncze, skrętoległe, ogonkowe i siedzące. Blaszka liściowa wąska, równowąska do owalnie-jajowatej, całobrzega, zwykle bez gruczołów, czasem też gruczołowato kropkowana. W węzłach trwała (czasem rozpadająca się z wiekiem) gatka błoniasta, rurkowata, na szczycie orzęsiona lub poszarpana^[8]^[5].
Kwiaty: Zebrane w kłosowate i główkowate kwiatostany będące istotną cechą wyróżniającą w stosunku do blisko spokrewnionych rodzajów (rodzaj Koenigia ma kwiatostany wierzchotkowe, Rubrivena i Aconogonum – wiechowate, Bistorta – kłosowe, ale tylko szczytowe)^[9]. Drobne, obupłciowe, u niektórych gatunków jednopłciowe. Okwiat trwały, 4- lub 5-krotny, biały, zielonkawy lub czerwonawy. Pręciki w liczbie 4 lub 8. Nitkowate szyjki słupka 2 lub 3 zakończone główkowatymi znamionami^[8]^[5].
Owoce: Niewielkie, brązowe lub czarne, owalne i trójgraniaste orzeszki^[8]^[5].

Systematyka

Pozycja taksonomiczna

Rodzaj z rodziny rdestowatych Polygonaceae, z podrodziny Polygonoideae i plemienia Persicarieae^[10]^[2]. W obrębie plemienia, do którego należą poza tym rodzaje Bistorta, Aconogonon i Koenigia, zajmuje pozycję bazalną^[11].

Takson wyodrębniany był dawniej jako sekcja w obrębie rodzaju rdest – Polygonum L. sect. Persicaria (Mill.) Meisn., Monogr. Polyg. 1826^[8]. Analizy filogenetyczne wykazały odległe pokrewieństwo rodzajów Polygonum sensu stricto i Persicaria – są sobie bardziej odległe niż kilkanaście innych rodzajów z podrodziny Polygonoideae, w tym m.in. rabarbar, szczaw, gryka, czy rdestowiec^[2]^[11].

Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae^[2]^[11]

Oxygonum

Persicaria

	Bistorta

	Aconogonon + Koenigia

Fagopyrum

Pteroxygonum

	Calligonum

	Pteropyrum

Oxyria

	Rumex

	Rheum

Knorringia

Reynoutria

	Fallopia

	Muehlenbeckia

Duma

	Atraphaxis

	Polygonum

Klasyfikacja wewnątrzrodzajowa

W obrębie rodzaju wyróżnia się różną liczbę sekcji, w różnych ujęciach podnoszonych do rangi odrębnych rodzajów. Do wyodrębnianych w randze równorzędnych taksonów należą rodzaje: Aconogonum, Bistorta, Koenigia i Rubrivena^[10]^[9]. W obrębie rodzaju Persicaria wyróżniane są następujące sekcje^[9]:

sect. Persicara – kwiatostan kłosowy, gatka ucięta. Sekcja obejmuje ok. 60 gatunków spotykanych na całym świecie, ale rozpowszechnionych głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Tu należą wszyscy przedstawiciele flory Polski.
sect. Tovara (bywa wyłączana jako rodzaj Antenoron) – kwiatostan kłosowy, okwiat 4-listkowy, szyjki słupka 2, haczykowate i twardniejące w stanie dojrzałym. Należą tu 3 gatunki występujące we wschodniej części Azji i we wschodniej Ameryce Północnej^[12].
sect. Cephalophilon (bywa wyłączana jako rodzaj Ampelygonum) – kwiatostan główkowaty, gatka ucięta. Sekcja obejmuje ok. 16 gatunków pochodzących z Azji, ale zawlekanych także i dziczejących w Ameryce Północnej, Afryce i Europie^[13].
sect. Echinocaulon (bywa wyłączana jako rodzaj Truellum) – kwiatostan główkowaty, gatka skośna, kolce na łodydze, ogonku liściowym i nerwie głównym. Rośliny wspinające się lub pnącza, rosnące na siedliskach wilgotnych i bagiennych. Sekcja obejmuje 21 gatunków występujących głównie w Azji wschodniej, poza tym we wschodniej części Ameryki Północnej, we wschodniej Australii i południowo-wschodniej Afryce^[14]^[15].

Wykaz gatunków^[4]

Persicaria acuminata (Kunth) M.Gómez
Persicaria akakiensis (Cufod.) Soják
Persicaria × ambigua (Meisn.) B.Bock
Persicaria amphibia (L.) Delarbre – rdest ziemnowodny
Persicaria angustifolia (Pall.) Ronse Decr.
Persicaria arifolia (L.) Haraldson
Persicaria assamica (Meisn.) Soják
Persicaria attenuata (R.Br.) Soják
Persicaria barbata (L.) H.Hara
Persicaria × bicolor (Borbás) Soják
Persicaria biconvexa (Hayata) Nemoto
Persicaria bicornis (Raf.) Nieuwl.
Persicaria borneensis (Meisn.) Soják
Persicaria × brauniana (F.W.Schultz) Soják
Persicaria breviochreata (Makino) Ohki
Persicaria bungeana (Turcz.) Nakai – rdest Bungego
Persicaria capitata (Buch.-Ham. ex D.Don) H.Gross
Persicaria careyi (Olney) Greene
Persicaria celebica (Danser) Soják
Persicaria cespitosa (Blume) Nakai
Persicaria changhuaensis H.W.Zhang & X.F.Jin
Persicaria chinensis (L.) H.Gross
Persicaria × condensata (F.W.Schultz) Soják
Persicaria criopolitana (Hance) Migo
Persicaria debilis (Meisn.) H.Gross ex W.Lee
Persicaria decipiens (R.Br.) K.L.Wilson
Persicaria dichotoma (Blume) Masam.
Persicaria diospyrifolia (Cham. & Schltdl.) Funez & Hassemer
Persicaria dissitiflora (Hemsl.) H.Gross ex T.Mori
Persicaria eciliata M.A.Hassan
Persicaria elatior (R.Br.) Soják
Persicaria erectominor (Makino) Nakai
Persicaria extremiorientalis (Vorosch.) Tzvelev
Persicaria ferruginea (Wedd.) Soják
Persicaria × figertii (Beck) Soják
Persicaria filiformis (Thunb.) Nakai
Persicaria foliosa (H.Lindb.) Kitag.
Persicaria galapagensis (Caruel) Galasso
Persicaria geocarpica Suyama & K.Ueda
Persicaria glabra (Willd.) M.Gómez
Persicaria glacialis (Meisn.) H.Hara
Persicaria glandulopilosa (De Wild.) Soják
Persicaria glomerata (Dammer) S.Ortiz & Paiva
Persicaria greuteriana Galasso
Persicaria hastatosagittata (Makino) Nakai
Persicaria × hervieri (Beck) Soják
Persicaria hirsuta (Walter) Small
Persicaria hispida (Kunth) M.Gómez
Persicaria huananensis (A.J.Li) B.Li
Persicaria humilis (Meisn.) H.Hara
Persicaria × hybrida (Chaub. ex St.-Amans) Soják
Persicaria hydropiper (L.) Delarbre – rdest ostrogorzki
Persicaria hydropiperoides (Michx.) Small
Persicaria hystricula (J.Schust.) Soják
Persicaria imeretina (Kom.) Soják
Persicaria × intercedens (Beck) Soják
Persicaria japonica (Meisn.) Nakai
Persicaria javanica (Bruyn) Soják
Persicaria jucunda (Meisn.) Migo
Persicaria kawagoeana (Makino) Nakai
Persicaria lanata (Roxb.) Tzvelev
Persicaria lanigera (R.Br.) Soják
Persicaria lankeshanensis T.J.Liang & Bo Li
Persicaria lapathifolia (L.) Delarbre – rdest szczawiolistny
Persicaria leblebicii (Yıld.) Raus
Persicaria lii Kitag.
Persicaria limbata (Meisn.) H.Hara
Persicaria limicola (Sam.) Yonek. & H.Ohashi
Persicaria longiflora (Courchet) Borodina
Persicaria longiseta (Bruijn) Kitag.
Persicaria maackiana (Regel) Nakai
Persicaria macrantha (Meisn.) Haraldson
Persicaria maculosa Gray – rdest plamisty
Persicaria madagascariensis (Meisn.) S.Ortiz & Paiva
Persicaria manshuricola Kitag.
Persicaria meisneriana (Cham. & Schltdl.) M.Gómez
Persicaria microcephala (D.Don) H.Gross
Persicaria minor (Huds.) Opiz – rdest mniejszy
Persicaria mitis (Schrank) Assenov – rdest łagodny
Persicaria muricata (Meisn.) Nemoto
Persicaria nakaii (H.Hara) Cubey
Persicaria nataliae Stepanov
Persicaria neofiliformis (Nakai) Ohki
Persicaria nepalensis (Meisn.) H.Gross
Persicaria nogueirae S.Ortiz & Paiva
Persicaria obtusifolia (Täckh. & Boulos) Greuter & Burdet
Persicaria odorata (Lour.) Soják
Persicaria orientalis (L.) Spach – rdest wschodni
Persicaria palmata (Dunn) Yonek. & H.Ohashi
Persicaria paradoxa (H.Lév.) Kantachot
Persicaria paraguayensis (Wedd.) S.T.Kim & Donoghue
Persicaria paralimicola (A.J.Li) B.Li
Persicaria pensylvanica (L.) M.Gómez
Persicaria perfoliata (L.) H.Gross
Persicaria peruviana (Meisn.) Soják
Persicaria pilushanensis (Y.C.Liu & C.H.Ou) C.F.Kuo ex T.C.Hsu & S.W.Chung
Persicaria pinetorum (Hemsl.) H.Gross
Persicaria poiretii (Meisn.) K.L.Wilson
Persicaria posumbu (Buch.-Ham. ex D.Don) H.Gross
Persicaria praetermissa (Hook.f.) H.Hara
Persicaria prostrata (R.Br.) Soják
Persicaria × pseudoincana (Klokov) Doweld
Persicaria × pseudolapathum (Schur) D.H.Kent
Persicaria pubescens (Blume) H.Hara
Persicaria pulchra Soják
Persicaria punctata (Elliott) Small
Persicaria puritanorum (Fernald) Soják
Persicaria robustior (Small) E.P.Bicknell
Persicaria rotunda (Z.Z.Zhou & Q.Y.Sun) Bo Li
Persicaria rubricaulis (Cham.) Galasso
Persicaria runcinata (Buch.-Ham. ex D.Don) H.Gross
Persicaria sagittata (L.) H.Gross
Persicaria sagittifolia H.Gross
Persicaria segetum (Kunth) Small
Persicaria senegalensis (Meisn.) Soják
Persicaria senticosa (Meisn.) H.Gross
Persicaria setacea (Baldwin) Small
Persicaria setosula (A.Rich.) K.L.Wilson
Persicaria sinica Migo
Persicaria sinuata (Royle ex Bab.) H.Gross
Persicaria snobarii Munshi & Javeid
Persicaria stagnina (Buch.-Ham. ex Meisn.) M.A.Hassan
Persicaria stelligera (Cham.) Galasso
Persicaria strigosa (R.Br.) H.Gross
Persicaria strindbergii (J.Schust.) Galasso
Persicaria subsessilis (R.Br.) K.L.Wilson
Persicaria sylvestris Funez & Hassemer
Persicaria taitoinsularis (Masam.) Yonek.
Persicaria taquetii (H.Lév.) Koidz.
Persicaria thunbergii (Siebold & Zucc.) H.Gross
Persicaria tinctoria (Aiton) Spach – rdest barwierski
Persicaria tomentosa (Schrank) E.P.Bicknell
Persicaria trigonocarpa (Makino) Nakai
Persicaria umbrosa (Sam.) Galasso
Persicaria virginiana (L.) Gaertn.
Persicaria viscofera (Makino) H.Gross
Persicaria viscosa (Buch.-Ham. ex D.Don) H.Gross ex T.Mori
Persicaria wellensii (De Wild.) Soják
Persicaria × wilmsii (Beck) Soják
Persicaria wugongshanensis Bo Li

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-10-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Persicaria Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Persicaria. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136-137, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 138. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Persicaria. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Gabriele Galasso, Enrico Banfi, Fabrizio De Mattia, Fabrizio Grassi, Sergio Sgorbati, Massimo Labra. Molecular phylogeny of Polygonum L. s.l. (Polygonoideae, Polygonaceae), focusing on European taxa: preliminary results and systematic considerations based on rbcL plastidial sequence data. „Atti Soc. it. Sci. nat. Museo civ. Stor. nat. Milano”. 150 (I), s. 113–148, 2009. (ang.).
↑ ^a ^b Genus Persicaria (L.) Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-30].
↑ ^a ^b ^c Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.
↑ Persicaria Miller sect. Tovara. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-28]. (ang.).
↑ Persicaria Miller sect. Cephalophilon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-28]. (ang.).
↑ Chong-Wook Park. Flavonoid Chemistry of Polygonum Sect. Echinocaulon: A Systematic Survey. „Systematic Botany”. 12, 1, s. 167–179, 1987.
↑ Chong-wook Park. Nomenclatural changes in Polygonum section Echinocaulon (Polygonaceae). „Brittonia”. 38, 3, s. 217–219, 1986. DOI: 10.2307/2807341.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-10-19] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).

[powo-4] Persicaria Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Persicaria. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 136-137, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[7] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 138. ISBN 978-83-925110-5-2.

[pakistan-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Persicaria. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-19]. (ang.).

[galasso-9] Gabriele Galasso, Enrico Banfi, Fabrizio De Mattia, Fabrizio Grassi, Sergio Sgorbati, Massimo Labra. Molecular phylogeny of Polygonum L. s.l. (Polygonoideae, Polygonaceae), focusing on European taxa: preliminary results and systematic considerations based on rbcL plastidial sequence data. „Atti Soc. it. Sci. nat. Museo civ. Stor. nat. Milano”. 150 (I), s. 113–148, 2009. (ang.).

[grin-10] Genus Persicaria (L.) Mill.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-07-30].

[tanja-11] Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.

[12] Persicaria Miller sect. Tovara. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-28]. (ang.).

[13] Persicaria Miller sect. Cephalophilon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2012-10-28]. (ang.).

[14] Chong-Wook Park. Flavonoid Chemistry of Polygonum Sect. Echinocaulon: A Systematic Survey. „Systematic Botany”. 12, 1, s. 167–179, 1987.

[15] Chong-wook Park. Nomenclatural changes in Polygonum section Echinocaulon (Polygonaceae). „Brittonia”. 38, 3, s. 217–219, 1986. DOI: 10.2307/2807341.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Persicaria

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie