Pescenniusz Niger

Pescenniusz Niger Gaius Pescennius Niger Iustus
— Imperator Caesar Gaius Pescennius Niger Iustus Augustus —
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0
Cesarz rzymski
Okres	od kwiecień 193 do jesień 194
Dane biograficzne
Data urodzenia	135/140
Data śmierci	194
Przyczyna śmierci	zamordowany
Moneta
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0 Denar Pesceniusza Nigra (RIC IVa 15)

Gajusz Pescenniusz Niger, Gaius Pescennius Niger Iustus (ur. 135/140 w Akwinum, zm. jesienią 194) – namiestnik Dacji, Syrii, senator, cesarz rzymski od kwietnia 193 do śmierci.

Kariera

Pescenniusz Niger urodził się w rodzinie ekwitów między 135 a 140 w miejscowości Akwinum. Jako pierwszy członek rodziny około 180 wszedł do stanu senatorskiego. W 183 został namiestnikiem Dacji. Od 191 sprawował namiestnictwo Syrii. Wcześniej cesarz Kommodus mianował go konsulem pomocniczym (consul suffectus)^[1].

Wojna o tron cesarski

Po zamordowaniu Pertynaksa, a później (1 lub 28 czerwca 193) jego następcy Didiusza Julianusa, Pescenniusz Niger został wybrany cesarzem w tym samym roku w kwietniu w Antiochii^[2]. O sukcesję walczył z Septymiuszem Sewerem. Pod zwierzchnictwem Nigra na wschodzie znajdowało się 9–10 legionów oraz bogate i ludne tereny. Natomiast Sewer dysponował 16–18 legionami^[3][4]. Do walki z nim Pescenniusz wysłał wojska pod wodzą Aselliusza Emiliana, namiestnika Azji, który dotarł do Bizancjum i zdołał obsadzić przeprawę przez Bosfor. Pod Peryntem udało mu się pokonać część oddziałów Sewera pod wodzą Lucjusza Fabiusza Kilo^[3]. Gdy jesienią 193 przybył z wojskami Septymiusz Sewer, jego wódz Kandydus pokonał Emiliana w bitwie pod Kyzikos. Sam Emilian zginął podczas ucieczki^[5][6].

W styczniu 194 doszło do kolejnej bitwy pod Kios niedaleko Nicei, w której wojska Pescenniusza Nigra zostały pokonane przez wojska Septymiusza Sewera dowodzone przez Kandydusa. W efekcie tej bitwy Niger wycofał wojska z Azji Mniejszej, a w lutym 194 spod jego władzy oderwał się Egipt uznając Sewera^[7][6].

We wrześniu 194 doszło do decydującej bitwy pod Issos, w której Niger poniósł klęskę i zginął w czasie ucieczki do Partów^[8].

Po stronie Nigra opowiedziało się między innymi miasto Bizancjum, za co, po długim oblężeniu zakończonym w grudniu 195, zostało zniszczone przez zwycięzcę i przemianowane na kolonię^[9][10][11]. Również Antiochia za poparcie dla Nigra utraciła prawa miejskie i został włączona do terytorium Laodycei^[12].

Represje zwycięskiego Septymiusza Sewera dotknęły wdowę i dorosłych synów Pescenniusza Nigra, którzy zostali skazani na wygnanie, a potem uśmierceni^[13].

Przypisy

Bibliografia

Źródła

• Kasjusz Dion: Historia rzymska.
• Herodian: Historia Cesarstwa Rzymskiego. Wrocław, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich i De Agostini, 2004, seria: Arcydzieła Kultury Antycznej. ISBN 83-7316-826-5.
• Historycy cesarstwa rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana. Opracowanie i tłumaczenie Hanna Szelest. Warszawa: 1966.

Opracowania

• Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 299–300. ISBN 83-06-01859-1.
• Daniel Gazda: Wojny domowe w Imperium Rzymskim. Warszawa: Bellona, 2008, s. 208–215. ISBN 978-83-11-11325-1.
• Tadeusz Kotula: Septymiusz Sewer. Cesarz z Lepcis Magna. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02155-1.
• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Pryncypat. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Iskry, 1986, s. 256–263. ISBN 83-207-0788-9.
• Konstantynopol: Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyjskim. Pod redakcją Mirosława Leszki i Teresy Wolińskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16521-5.

Linki zewnętrzne

• Zbiór monet Pescenniusza Nigra na stronie wildwinds.com (ang.). [dostęp 2016-06-10].