Peter Greenaway

Peter Greenaway
Ilustracja
Greenaway w sierpniu 2007
Data i miejsce urodzenia5 kwietnia 1942
Newport, Walia, Wielka Brytania
Zawódreżyser, scenarzysta, montażysta, malarz
WspółmałżonekCarol Greenaway
(1969–1999; rozwód)
Saskia Boddeke
Lata aktywnościod 1962

Peter Greenaway (ur. 5 kwietnia 1942 w Newport, w Walii) – brytyjski reżyser i scenarzysta[1], artysta malarz, jeden z najbardziej cenionych i kontrowersyjnych twórców filmowych[2], pozostający pod wyraźnym wpływem malarstwa renesansu i baroku, zwłaszcza malarstwa flamandzkiego. Jego filmy wyróżniają się przepychem wizualnym, odrealnieniem i swoistą teatralnością obrazu, oraz licznymi cytatami kulturowymi i eksperymentalnym łączeniem stylów, co pozwala zaliczać je do czołowych osiągnięć postmodernizmu[3].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Newport[4] w Walii[5] jako syn nauczycielki i handlowca budowlanego[6]. Kiedy miał trzy lata, jego rodzina, by uniknąć Blitz, przeniosła się do Chingford, dzielnicy London Borough of Waltham Forest w Esseksie. Uczęszczał do Szkoły Leśnej (Forest School) w Walthamstow, północno-wschodniej części Londynu.

W wieku dwunastu lat zdecydował się zostać artystą malarzem. Zainteresował się kinem europejskim, koncentrując się przede wszystkim na filmach Ingmara Bergmana, a następnie na francuskiej Nowej Fali i kinie takich twórców jak Alain Resnais czy Jean-Luc Godard.

Kariera

W 1962 studiował malarstwo w Walthamstow College of Art, gdzie wśród jego kolegów był przyszły muzyk Ian Dury. Od 1965 roku przez jedenaście lat pracował jako montażysta w brytyjskim Central Office of Information (COI). W tym czasie zaczął tworzyć filmy krótkometrażowe i dokumentalne, m.in.: Train (1966), Revolution (1967), Intervals (1969), Erosion (1971), które można uznać za awangardowe[7]. Przy jego udziale powstały takie filmy jak Window (1975), Cut Above the Rest (1978), Eddie Kid (1978), Vertical Features Remake (1978), A Walk Through H (1978), Women Artists (1979) i Zandra Rhodes (1979)[8].

W 1980 Greenaway zrealizował pierwszy film pełnometrażowy pt. Kronika wypadków (The Falls)[9], dramat sci-fi będący zbiorem krótkometrażówek, przedstawiających 92 osoby, które przeżyły V.U.E. (Violent Unknown Event – Gwałtowne Nieznane Wydarzenie). Do najbardziej znanych filmów Greenawaya zaliczyć można Kontrakt rysownika (The Draughtsman′s Contract, 1982), Zet i dwa zera (A Zed & Two Noughts, 1985), Brzuch architekta (The Belly of an Architect, 1987), Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek (The Cook, the Thief, His Wife & Her Lover, 1989), Pillow Book (1996) i 8 i pół kobiety (8½ Women, 1999)[10][11].

Z powodu dosyć śmiałych i odważnych scen wiele filmów otrzymało początkowo status „X-rated” czyli nie dopuszczonych do publicznych emisji[12][13].

6 października 2010 Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku przyznała mu tytuł doktora honoris causa[14][15][16].

Życie prywatne

W latach 1969–1999 był żonaty z garncarką Carol, z którą ma dwie córki: Hannah i Jessicę[17]. Zamieszkał w Amsterdamie.

Wybrana filmografia (jako reżyser)

  • 1962: Death of Sentiment
  • 1966: Tree
  • 1966: Pociąg (Train)
  • 1967: Rewolucja (Revolution)
  • 1967: 5 Postcards From Capital Cities
  • 1969: Interwały (Intervals)
  • 1971: Erosion
  • 1973: D jak dom (H Is for House)
  • 1975: Okna (Windows)
  • 1975: Z dziejów wodnych Bryzgów (Water Wrackets)
  • 1975: Water
  • 1976: Rekonstrukcja pionowych obiektów (Vertical Features Remake)
  • 1976: Goole by Numbers
  • 1977: Drogi telefonie (Dear Phone)
  • 1978: Spacer przez H: Reinkarnacja ornitologa (A Walk Through H: The Reincarnation of an Ornithologist)
  • 1978: Eddie Kid
  • 1978: Cut Above the Rest
  • 1978: 1-100
  • 1979: Zandra Rhodes
  • 1979: Women Artists
  • 1979: Leeds Castle
  • 1980: Lacock Village
  • 1980: Kronika wypadków (The Falls)
  • 1980: Country Diary
  • 1980: Act of God (TV)
  • 1981: Terence Conran
  • 1982: Kontrakt rysownika (The Draughtsman's Contract)
  • 1983: Four American Composers
  • 1983: The Coastline
  • 1984: Making a Splash
  • 1985: Zet i dwa zera (A Zed & Two Noughts)
  • 1985: Inside Rooms: 26 Bathrooms, London & Oxfordshire, 1985
  • 1987: Brzuch architekta (The Belly of an Architect)
  • 1988: Wyliczanka (Drowning by Numbers)
  • 1988: Strach przed utonięciem (Fear of Drowning)
  • 1988: Death in the Seine (TV)
  • 1989: Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek (The Cook the Thief His Wife & Her Lover)
  • 1989: A TV Dante (miniserial TV)
  • 1989: Lusitania
  • 1989: Hubert Bals Handshake
  • 1991: Księgi Prospera (Prospero's Books)
  • 1991: M Is for Man, Music, Mozart (TV)
  • 1992: A Walk Through Prospero's Library (TV)
  • 1992: Rosa
  • 1993: Dzieciątko z Mâcon (The Baby of Mâcon)
  • 1993: Darwin (TV)
  • 1995: Stairs 1 Geneva
  • 1995: Lumiere i spółka (Lumiere et compagnie)
  • 1996: Pillow Book (The Pillow Book)
  • 1997: The Bridge
  • 1999: 8 i pół kobiety (8½ Women)
  • 1999: The Death of a Composer: Rosa, a Horse Drama
  • 2001: The Man in the Bath
  • 2003: Cinema16
  • 2003: The Tulse Luper Suitcases, Part 1: The Moab Story
  • 2003: The Tulse Luper Suitcases, Episode 3: Antwerp
  • 2004: The Tulse Luper Suitcases, Part 2: Vaux to the Sea
  • 2004: Wizje Europy (Visions of Europe fragment "European Showerbath")
  • 2005: A Life in Suitcases
  • 2007: Nightwatching

Przypisy

  1. ↑ Peter Greenaway (ang.). Listal. [dostęp 2016-11-16].
  2. ↑ Peter Greenaway (ang.). AllMovie. [dostęp 2016-11-16].
  3. ↑ Peter Greenaway (wł.). MYmovies. [dostęp 2016-11-16].
  4. ↑ Peter Greenaway - Regizor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2016-11-16].
  5. ↑ Abbott, Spencer H. (1997-06-06): Interview with Peter Greenaway (ang.). S.H.Abbot. [dostęp 2016-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-26)].
  6. ↑ Peter Greenaway Biography (1942–) (ang.). Filmreference.com. [dostęp 2016-11-16].
  7. ↑ Overview for Peter Greenaway (ang.). TCM.com. [dostęp 2016-11-16].
  8. ↑ Peter Greenaway (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-11-16].
  9. ↑ Peter Greenaway: Sa biographie (fr.). AlloCiné. [dostęp 2016-11-16].
  10. ↑ Mark Brown (2016-04-14): Film director Peter Greenaway calls for 'image-based cinema' (ang.). The Guardian. [dostęp 2016-11-16].
  11. ↑ Jordan Hoffman (2016-02-04): Eisenstein in Guanajuato review – torrential meditation on sex and film (ang.). The Guardian. [dostęp 2016-11-16].
  12. ↑ Peter Greenaway facts, information, pictures (ang.). Encyclopedia.com. [dostęp 2016-11-16].
  13. ↑ Caryn James (1990-04-06): Review/Film; Peter Greenaway's Elegant and Brutal 'Cook' (ang.). The New York Times. [dostęp 2016-11-16].
  14. ↑ J. Zalesiński (2010-10-06): Peter Greenaway odebrał tytuł doktora honoris causa (pol.). Dąbrowa Górnicza - NaszeMiasto.pl. [dostęp 2011-07-13].
  15. ↑ Peter Greenaway doktorem honoris causa ASP w Gdańsku (pol.). Onet.pl. [dostęp 2011-07-13].
  16. ↑ Calligraphy Diploma honoris causa for Peter Greenaway (ang.). Behance. [dostęp 2016-11-16].
  17. ↑ Family for Peter Greenaway (ang.). TCM.com. [dostęp 2016-11-16].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Peter greenaway.jpg
Autor: Sławek, Licencja: CC BY-SA 2.0
Peter Greenaway - brytyjski reżyser i scenarzysta