Petrel śnieżny

Petrel śnieżny
	Pagodroma nivea
	(G. Forster, 1777)
	; Petrel śnieżny wraz z pisklęciem
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Pagodroma; Bonaparte, 1856
Gatunek	petrel śnieżny
Synonimy
	Procellaria nivea G. Forster, 1777;
	Procellaria nivea G. Forster, 1777;
Podgatunki
	P. n. nivea (G. Forster, 1777); P. n. major (Schlegel, 1863);
	P. n. nivea (G. Forster, 1777); P. n. major (Schlegel, 1863);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Petrel śnieżny^[5] (Pagodroma nivea) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka morskiego z rodziny burzykowatych (Procellariidae), przedstawiciel monotypowego rodzaju Pagodroma^[5]^[6]. Występuje na oceanach opływających Antarktydę.

Systematyka: Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki P. nivea^[6]:

P. n. nivea (G. Forster, 1777) – petrel śnieżny – Georgia Południowa, Scotia Arc, Antarktyda^[3]
P. n. major (Schlegel, 1863) – petrel biały^[5] – Sandwich Południowy, Antarktyda. Nazwa podgatunku zastąpiła wcześniej używaną P. n. confusa Mathews, 1912^[3]^[6].

Niekiedy oba te taksony podnosi się do rangi osobnych gatunków^[3].

Etymologia: Nazwa „petrel” pochodzi od imienia Piotra Apostoła (ang. Peter) i jego nieudanej próby chodzenia po wodzie, opisanej w Ewangelii Mateusza (14, 28–31). Pierwszy człon łacińskiej nazwy ptaka pochodzi z języka greckiego, w którym pagos oznacza lód, a dromos – bieżnię. Drugi człon nazwy – nivea – jest formą żeńską przymiotnika łacińskiego niveus, -a, -um (śnieżny, -a, -e), który pochodzi od słowa nix, nivis (śnieg, -u)^[7].

Morfologia: Mierzy 36–41 cm, waży 200–600 g. Rozpiętość skrzydeł wynosi 76–79 cm. Śnieżnobiałe upierzenie, ciemnoszare nogi, czarne oczy i dziób, na końcu hakowato zagięty. Pisklęta szare z białym czołem.

Zasięg występowania i środowisko: Gnieździ się na klifach, rozpadlinach i zboczach Antarktydy i niektórych wysp Subantarktyki, w tym Georgii Południowej i Sandwichu Południowego. Resztę roku, tzn. zimę hemisfery południowej, spędza na otwartym morzu. Czasami nazywany „aniołem Antarktydy”.

Jajo z kolekcji muzealnej

Ekologia i zachowanie: Oprócz głowonogów, mięczaków, szczętek i padliny jego pożywienie stanowią głównie ryby. Ptak częściowo aktywny nocą. Stanowiska lęgowe mogą znajdować się do 300 km w głąb lądu. Samica składa 1 jajo, inkubacja trwa 50 dni. Pisklę jest w pełni opierzone po 7 tygodniach. Jeżeli miejsca lęgowe są zamarznięte, lęg nie odbywa się. Żyje 14–20 lat.

Status: Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje petrela śnieżnego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[4]. Liczebność światowej populacji w 2004 roku szacowano na ponad 4 miliony osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku, BirdLife International uznaje trend liczebności populacji jako stabilny^[4].

Przypisy

↑ Pagodroma nivea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Pagodroma, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2010-11-25] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Snow Petrel (Pagodroma nivea). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-10)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Pagodroma nivea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-10].
↑ ^a ^b ^c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-17]. (ang.).
↑ Gotch, A. F. (1995) [1979]. „Albatrosses, Fulmars, Shearwaters, and Petrels”. Latin Names Explained A Guide to the Scientific Classifications of Reptiles, Birds & Mammals. New York, NY: Facts on File. s. 191–192. ISBN 0-8160-3377-3.

David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).