Petricz

Petricz
Петрич
	Herb
Państwo	Bułgaria
Obwód	Błagojewgrad
Gmina	Petricz
Kmet	Dimityr Bryczkow
Powierzchnia	80,421 km²
Wysokość	168 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 30 058; 506 os./km²
Nr kierunkowy	0745
Kod pocztowy	2850
Tablice rejestracyjne	Е
	Położenie na mapie Bułgarii Petricz
	41°23′43″N 23°12′25″E/41,395278 23,206944
	Strona internetowa
	Portal Bułgaria

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny

Dom Baby Wangi – mistyczki, znachorki i prorokini

Surwa w Petriczu

Centrum miasta

Miejski deptak

Widok na miasto, w tle góry Ograżden

Pomnik Poległych dla Ojczyzny

Popiersie Nikoły Parapanowa – uczestnika bułgarskiego ruchu narodowo wyzwoleńczego w Macedonii

Iwan Antonow – protojerej, uczestnik walki o utworzenie egzarchatu bułgarskiego w Macedonii

Petricz (bułg. Петрич) – miasto w Bułgarii, w obwodzie Błagojewgrad, siedziba administracyjna gminy Petricz. Według danych szacunkowych Ujednoliconego Systemu Ewidencji Ludności oraz Usług Administracyjnych dla Ludności, 15 czerwca 2020 roku miejscowość liczyła 30 058 mieszkańców^[1].

Historia

Tereny Petricza zostały włączone do państwa bułgarskiego w 837 roku w wyniku wojny bułgarskiego chana Presjana przeciwko Cesarstwu Bizantyjskiemu. W późnośredniowiecznym okresie XII–XIV wieku Petricz stał się silną twierdzą – częścią systemu fortyfikacyjnego południowo-zachodniej Bułgarii^[2]. Świadczą o tym pozostałości średniowiecznej fortecy Gjaur kalesi, wokół której pierwotnie powstało miasto^[2]. Przynajmniej w XIII–XIV wieku miasto składało się z dwóch części – twierdzy, czyli tzw. ufortyfikowane centrum miasta i nieufortyfikowane zewnętrzne miasto, ale z połączonymi wieżami, arteriami wejściowymi i wyjściowymi^[2]. Miasto znalazło się pod panowaniem osmańskim po 1395 roku, kiedy to zostało włączone do sandżaku Kiustendił jako ośrodek niezależnej nahiji^[3]. W latach panowania osmańskiego Petricz zyskał muzułmański wygląd. Bułgarzy uciekli w głąb góry Ograżden, aby trzymać się z dala od arbitralności Turków. Osmański podróżnik Evliya Çelebi odwiedził Petricz w 1652 roku i poinformował, że miejscowość ma 240 niezbyt dobrze rozwiniętych domów z ogrodami; meczet, kaplicę i tylko jedną banię^[4]. Petricz znany jest przede wszystkim z produkcji rolnej: pszenicy, jęczmienia, żyta, owsa, bawełny, ryżu, tytoniu, owoców, wśród których ważne miejsce zajmują kasztany. W okresie bułgarskiego odrodzenia, wraz z rozwojem rzemiosła i handlu, miasto i jego ludność rosły. W 1845 r. miasto odwiedził rosyjski slawista Wiktor Grigorowicz, będąc w drodze ze Strumicy do Serres, w „Eseju o podróżach po europejskiej Turcji” napisał:

Miasto Peterch jest pełne rozpadających się domów i pięknych ogrodów. Nie ma cerkwi ani szkoły. Jeśli wierzyć mieszkańcom, Turcy nie zezwalają na ich budowę^[5].

W 1857 r. dzięki pracy i funduszom całej chrześcijańskiej ludności miasta wybudowano pierwszą w mieście cerkiew, Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. W świątyni wprowadzono nabożeństwo w języku greckim, a na jej dziedzińcu otwarto grecką szkołę^[6]. W 1868 roku ukończono budowę pierwszej bułgarskiej cerkwi w mieście (Św. Mikołaja), która stała się centrum walk ludności bułgarskiej z grecką propagandą^[7]. Na mocy traktatu pokojowego z San Stefano z 1878 r. miasto weszło w granice wyzwolonej Bułgarii. W 1900 r. według statystyk Wasiła Kynczowa („Macedonia. Etnografia i statystyka”) miasto liczyło już 7190 osób, z czego 2450 Bułgarów, 4600 Turków, 40 Wołochów i 100 Cyganów^[8]. Podczas wojny bałkańskiej w październiku 1912 Petricz został wyzwolony przez czetę wojewody Nikoli Parapanowa. Sześćdziesiąt sześć osób z miasta wstąpiło w szeregi Wewnętrznej Macedońsko-Adrianopolskiej Organizacji Rewolucyjnej^[9]. W październiku 1925 roku, podczas grecko-bułgarskiego konfliktu granicznego, znanego jako incydent Petriczki, miasto zostało zbombardowane przez armię grecką^[10]. Mieszkańcy Petricza zdecydowanie oparli się siłom greckim i nie pozwolili na podbicie miasta^[10].

Religia

W mieście znajdują się cerkwie:

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
Cerkiew św. Mikołaja
Cerkiew św. Jerzego
Cerkiew św. Eliasza
Cerkiew Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny

oraz:

Monaster Petriczki

Zabytki

Do rejestru zabytków wpisane są:

Obszar chroniony Bełasica
Dom–muzeum Baby Wangi
Pomnik Poległych dla Ojczyzny, poświęcony jest mieszkańcom, którzy zginęli podczas wojen bałkańskich (1912–1913)^[11]

Obyczaje

Miejscowych Kukierów nazywa się Stanczinari^[12]. Ich obyczaje są kultywowane w czasie święta surwy, 1 stycznia^[12]. Impreza co roku przyciąga tysiące osób^[12]. Choć opiera się na lokalnych amatorach, impreza przyciąga coraz więcej gości z kraju i zagranicy^[12]. W ostatnich latach zauważono ciekawy trend – w zgrupowaniach wszystkich dzielnic znajdują się przedstawiciele innych grup etnicznych (głównie Cyganie), więc problem opozycji etnicznej, typowy dla poprzednich edycji imprezy, został bardzo rozsądnie wyeliminowany^[12].

Sport

W mieście funkcjonuje klub piłkarski Bełasica Petricz, stworzony w 1920 roku.

Osoby związane z miejscowością

Urodzeni

Mita Aglikin (1869–1952) – bułgarski rewolucjonista
Goran Angełow (1912–1994) – bułgarski polityk
Iwan Angow (1882–1937) – bułgarski rewolucjonista
Atanas Antikadżiew (1860–1956) – bułgarski handlarz, rewolucjonista
Ilija Antonow (1888–?) – bułgarski polityk
Iwan Antonow (1882–1928) – bułgarski rewolucjonista
Wojmir Asenow (1939–2013) – bułgarski poeta
Atanas Atanasow (1921–1975) – bułgarski partyzant
Christo Bachtarliew (1985) – bułgarski piłkarz
Michaił Bardew (1881–1908) – bułgarski rewolucjonista
Cwetelina (1976) – bułgarska piosenkarka
Stojan Cwetkow (1980) – bułgarski aktor
Georgi Czaprazow (1950–2013) – bułgarski dyrygent
Georgi Czaprazow – bułgarski rewolucjonista
Szterju Dimitrow (1979) – bułgarski piłkarz
Wioleta Donewa (1943) – bułgarska aktorka
Ewtim Ewtimow (1933–2016) – bułgarski poeta
Wenko Ewtimow (1955) – bułgarski poeta
Boris Gaganełow (1941–2020) – bułgarski piłkarz
Kirił Georgiew (1965) – bułgarski szachista
Łazar Gjurow (1872–1931) – bułgarski rewolucjonista
Dymityr Gonow (1933–2017) – bułgarski pisarz, dramaturg
Boris Jaczew (1965) – bułgarski polityk
Waleri Jakow (1958) – bułgarski dziennikarz
Rumjana Kocewa (1954) – bułgarska piosenkarka
Ilija Konew (1928–2009) – bułgarski profesor
Iwan Konstatinow (1850–1917) – bułgarski artysta
Dymityr Karadaliew (1971) – bułgarski piłkarz
Katja Kirjanowa (1947) – bułgarska poetka
Wera Kirowa (1940) – bułgarska primabalerina
Krasimir Koczew (1974) – bułgarski zapaśnik
Dymityr Kołarow (1937–2019) – bułgarski narodowy śpiewak
Trajan Lalew (1930–2012) – bułgarski prawnik
Anton Liczkow (1980) – bułgarski piłkarz
Ilija Łukow (1974) – bułgarski narodowy śpiewak
Ilija Manołow (1929–2019) – bułgarski muzykolog
Toma Mitow (1882–1908) – bułgarski rewolucjonista
Ewelina Nikołowa (1993) – bułgarska zapaśniczka
Katja Paskalewa (1945–2002) – bułgarska aktorka
Aleksa Polizoew (1933) – bułgarskia pisarka
Micho Popow (1882–1965) – bułgarski polityk
Petyr Sotirow (1958) – polski językoznawca poch. bułgarskiego
Iwajło Stojanow (1981) – bułgarski sędzia piłkarski
Wołodja Stojanow (1960) – bułgarski pieśniarz
Janusz Stojczew (1875–1929) – bułgarski polityk
Emił Szałamanow (1976) – bułgarski piłkarz
Jordan Szopow (1930–2006) – bułgarski historyk
Iwan Tasuszew (1883–1913) – bułgarski rewolucjonista
Kirił Terziew (1983) – bułgarski zapaśnik
Stojan Truszkow (1870–1913) – bułgarski rewolucjonista
Dymityr Tudżarow (1954) – bułgarski komik
Stojan Tyrnadżiew (1886–1908) – bułgarski rewolucjonista
Wasił Wasilew (1915–2006) – bułgarski partyzant

Zmarli

Wasił Dudakliew – bułgarski medyk
Ace Iwanow (1880–1927) – bułgarski rewolucjonista
Atanas Kalibacew (1886–1956) – bułgarski rewolucjonista
Panajot Karamfiłowicz (1885–1921) – bułgarski rewolucjonista
Donczo Łazarow (1878–1950) – bułgarski rewolucjonista
Atanas Madżarow (1881–1935) – bułgarski wojownik
Dymityr Maznejkow (1926–2011) – bułgarski agronom, polityk
Dymityr Pandeliew (1927–1995) – bułgarski dramaturg
Micho Popow (1882–1965) – bułgarski polityk
Dawid Proew (1884–1971) – bułgarski rewolucjonista
Christo Razbojnikow (1881–1925) – bułgarski rewolucjonista
Iwam Telatinow (1871–1930) – bułgarski rewolucjonista
Angeł Wylew (1909–1967) – bułgarski polityk
Georgi Wyndew (1890–1942) – bułgarski rewolucjonista

Związani

Dimityr Byczwarow (1915–2011) – bułgarski lotnik, pułkownik
Goce Diwlew (1907–1939) – bułgarski komunista
Nadka Gołczewa (1952) – bułgarski koszykarka
Dymityr Gusztarow (1876–1903) – bułgarski rewolucjonista
Nikoła Parapanow (1874–1937) – bułgarski major
Pandelija Stojanow (1900–1983) – bułgarski rewolucjonista
Todor Stojanow (1888–1975) – bułgarski rewolucjonista
Ognjan Stojkow (1960–1989) – bułgarski alpinista
Wanga (1911–1996) – bułgarska jasnowidzka

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ Таблица на населението по постоянен и настоящ адрес (bułg.). Единна система за гражданска регистрация и административно обслужване на населението. [dostęp 2021-10-12].
↑ ^a ^b ^c Boris Cwetkow: Селищната мрежа в долината на Средна Струма през Средновековието. Sofia: 2002, s. 62.
↑ Christo Matanow: Югозападните български земи през XIV век. Sofia: 1986.
↑ Ewlija Czelebi: Пътепис. Sofia: 1972, s. 280–282.
↑ Wiktor Grigorowicz: Очеркъ путешествія по Европейской Турціи. Moskwa: 1877.
↑ Christo Tasew: Борба за национална просвета в Мелнишкия край. Sofia: Народна просвета, 1987.
↑ Todor Tarakow: Българската църковна община в Петрич (1868–1878). Błagojewgrad: Пирински край. Краеведски изследвания, 1996.
↑ Wasił Kynczow: Македония. Етнография и статистика. Sofia: Българското книжовно дружество, 1900, s. 186. ISBN 954430424X.
↑ Македоно-одринското опълчение 1912–1913 г.: Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“. Sofia: Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, 2006, s. 869–870. ISBN 954-9800-52-0.
↑ ^a ^b Dimityr Tjulekow: Обречено родолюбие. ВМРО в Пиринско 1919–1934. Błagojewgrad: 2001, s. 145–149.
↑ Dimitrina Byczwarowa: Паметникът „Загинали за Родината“. Petricz: Сборник от публикувани материали, 2012, s. 32–34.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Русалийските и станчинарските игри – минало и настояще (bułg.). web.archive.org, 2007-01-07. [dostęp 2021-10-13].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa

[1] Таблица на населението по постоянен и настоящ адрес (bułg.). Единна система за гражданска регистрация и административно обслужване на населението. [dostęp 2021-10-12].

[BC-2] Boris Cwetkow: Селищната мрежа в долината на Средна Струма през Средновековието. Sofia: 2002, s. 62.

[3] Christo Matanow: Югозападните български земи през XIV век. Sofia: 1986.

[4] Ewlija Czelebi: Пътепис. Sofia: 1972, s. 280–282.

[5] Wiktor Grigorowicz: Очеркъ путешествія по Европейской Турціи. Moskwa: 1877.

[6] Christo Tasew: Борба за национална просвета в Мелнишкия край. Sofia: Народна просвета, 1987.

[7] Todor Tarakow: Българската църковна община в Петрич (1868–1878). Błagojewgrad: Пирински край. Краеведски изследвания, 1996.

[8] Wasił Kynczow: Македония. Етнография и статистика. Sofia: Българското книжовно дружество, 1900, s. 186. ISBN 954430424X.

[9] Македоно-одринското опълчение 1912–1913 г.: Личен състав по документи на Дирекция „Централен военен архив“. Sofia: Главно управление на архивите, Дирекция „Централен военен архив“ В. Търново, 2006, s. 869–870. ISBN 954-9800-52-0.

[GRC-10] Dimityr Tjulekow: Обречено родолюбие. ВМРО в Пиринско 1919–1934. Błagojewgrad: 2001, s. 145–149.

[11] Dimitrina Byczwarowa: Паметникът „Загинали за Родината“. Petricz: Сборник от публикувани материали, 2012, s. 32–34.

[R-12] Русалийските и станчинарските игри – минало и настояще (bułg.). web.archive.org, 2007-01-07. [dostęp 2021-10-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne