Petro Marko

Petro Marko
Ilustracja
Petro Marko (1943)
Data i miejsce urodzenia

25 listopada 1913
Dhërmi (Albania)

Data i miejsce śmierci

27 grudnia 1991
Tirana (Albania)

Narodowość

albańska

Język

albański

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Hasta la vista

Odznaczenia
Order Nderi i Kombit

Petro Marko (ur. 25 listopada 1913 we wsi Dhërmi (Okręg Himara), zm. 27 grudnia 1991 w Tiranie[1]) – albański pisarz, publicysta i tłumacz.

Życiorys

Pochodził z rodziny zalbanizowanych Arumunów, był synem Marko i Zoicy[2]. W roku 1932 ukończył szkołę handlową we Wlorze, a następnie pracował jako nauczyciel w Dhërmi i w Divjanie[2]. W tym czasie publikował swoje pierwsze utwory, z pomocą Ernesta Koliqiego[3]. Przez krótki czas wydawał czasopismo literackie ABC, wkrótce zamknięte przez władze Albanii. W marcu 1934 otrzymał stypendium państwowe i wyjechał na studia do Paryża[4]. Studia przerwał, aby wziąć udział w hiszpańskiej wojnie domowej, po stronie republikańskiej[1]. Był żołnierzem batalionu Garibaldiego. W Madrycie wydał, wspólnie ze Skënderem Luarasim dwa numery czasopisma Vullnetari i lirisë (Ochotnik wolności), jedynego czasopisma w języku albańskim, wydawanego w tym czasie w Hiszpanii[1]. W 1939 udało mu się przedostać do Francji, a stamtąd w 1940 powrócił do kraju. W tym samym roku został aresztowany przez włoskie władze okupacyjne i internowany na wyspie Ustica na Morzu Tyrreńskim[3]. W październiku 1944 powrócił do Albanii i przyłączył się do ruchu oporu. Przez kilka lat pełnił funkcję redaktora naczelnego gazety Bashkimi (Zjednoczenie). W 1947 aresztowany i osadzony w więzieniu w Tiranie[3]. Po upadku Kociego Xoxe w roku 1948, Marko opuścił więzienie i podjął pracę nauczyciela w Tiranie[1]. Po napisaniu w 1973 powieści Një emër në katër rrugë otrzymał zakaz publikowania kolejnych utworów[1]. W roku 1991 należał do grona założycieli Republikańskiej Partii Albanii[4]. W latach 90. tłumaczył poezję hiszpańskojęzyczną na język albański (Federico Garcia Lorca, Nicolás Guillén). Zmarł w grudniu 1991 w Tiranie i został pochowany na cmentarzu Sharre. Pięć powieści i tomik poezji Petro Marko, pozostawione w rękopisie zostały opracowane przez Loredana Bubaniego i wydane po śmierci autora.

Był żonaty (żona Safo Marko była malarką), miał dwoje dzieci: Aranitę i Jamarbera. Imię Petro Marko nosi teatr we Wlorze, ulica w północnej części Tirany i plac w Dhërmi. W 2002 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Wlory, a w 2003 prezydent Alfred Moisiu uhonorował Marko pośmiertnie Orderem Honor Narodu (alb. Nderi i Kombit)[2].

Twórczość

Powieści

  • 1958: Hasta la vista
  • 1960: Qyteti i fundit (Ostatnie miasto)
  • 1964: Rrugë pa rrugë
  • 1968: Shpella e piratëve (Jaskinia piratów)
  • 1989: Nata e Ustikës
  • 1999: Griva
  • 2000: Fantazma dhe plani "Tre plus katër"
  • 2001: Çuka e shtegtarit
  • 2001: Një natë e dy agime
  • 2003: Stina e armëve
  • Ara në mal
  • Halimi

Poezja

  • 2001: Horizont
  • 2004: Erë e det (Nase Labi)

Eseje

  • 2004: Ditën që rrojta unë... : gazetari dhe eseistikë

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5.. Tirana: 2016, s. 216-217. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.)
  2. ↑ a b c 29 vjet pa mjeshtrin e madh Petro Marko = 2021-11-22, portali.info, 2020 (alb.).
  3. ↑ a b c Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 296-297. ISBN 978-1-78076-431-3.
  4. ↑ a b Jeta e Petro Markos = 2021-11-20, radiandradi.com, 2018 (alb.).

Bibliografia

  • Azem Qazimi: Fjalor Enciklopedik i Viktimave te Terrorit Komunist, vol.5.. Tirana: 2016, s. 216-217. ISBN 978-9928-168-01-6. (alb.)

Media użyte na tej stronie

Petro Marko (i ri).jpg
Portrait of a young Petro Marko