Petrynał

Petrynał (ekspoeta, koza) – pojęcie odnoszące się do dwóch różnych typów ręcznej broni palnej: lekkiej średniowiecznej rusznicy lub nowożytnego pierwowzoru pistoletu[1].

Petrynał średniowieczny

Petrynał średniowieczny z końca XIV w.

Petrynał średniowieczny był rodzajem lekkiej rusznicy, charakteryzującej się krótką lufą i długą wąską kolbą, którą strzelec mógł oprzeć o napierśnik zbroi. Używany w Europie od XIV do XV w.[2][1].

Sposób prowadzenia ognia z petrynału średniowiecznego:

Petrynał nowożytny

Petrynał nowożytny z drugiej połowy XVI w.

Petrynał nowożytny był bronią nieco dłuższą od pistoletu i wyposażoną najczęściej w zamek kołowy. Charakteryzował się mocno wygiętą w dół kolbą z długą i płaską stopką (używaną do oparcia broni o pierś w trakcie strzału). Petrynały tego typu używane były w Europie od XVI do XVII w. przez jazdę (w Europie Zachodniej przez arkebuzerię, a w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez pancernych)[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Włodzimierz Kwaśniewicz, 1000 słów o dawnej broni palnej, wyd. Wyd. 1, Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 132, ISBN 83-11-07350-3 [dostęp 2022-06-10].
  2. petrynał, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-04-19].

Bibliografia

  • Encyklopedia techniki wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1978, s. 480.
  • Mała encyklopedia wojskowa. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1970, s. 590.

Media użyte na tej stronie

Couleuvrine à main.jpg
Tir d'une couleuvrine, dite à main, d'après la tapisserie de l'église Notre-Dame-de-Nantilly, Saumur (XVe siècle).
Gravure de Franz Kellerhoven extraite de l'ouvrage de Paul Lacroix, Les Arts au Moyen Âge et à l'époque de la Renaissance, Paris, Firmin-Didot frères, fils et Cie, 1869, p. 104.
Matchlock Petronel MET sfrl32.75.111 89269.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC0
French; Matchlock petronel; Firearms-Guns-Matchlock
HandBombardWesternEurope1390-1400.jpg
Autor: PHGCOM, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hand BomQuelle self-made, photographed at the Musee de l'Armee, Paris bbbbbvbard Western Europe, 1390-1400
Cavalier firing petronel.jpg
Cavalier Firing Petronel (After Marianus Jacobus).
Dictionnaire raisonné du mobilier français de l’époque carlovingienne à la Renaissance, tome 6 - 357.png
Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance - illustration Tome 6