Petunia ogrodowa
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | petunia ogrodowa | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Petunia ×hybrida hort. ex Vilm[3] Fl. Pleine Terre 1: 615-616 615 1863 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Petunia ogrodowa, syn. p. zwyczajna (Petunia ×hybrida) – mieszaniec powstały ze skrzyżowania dwóch gatunków petunii: P. axillaris Jass. i P. violacea Lindl[4]. Jej dzicy przodkowie pochodzą z Ameryki Południowej. Jest pospolicie uprawiana w licznych krajach na całym świecie jako roślina ozdobna. Odmiany o zwisających pędach, uprawiane zwykle w doniczkach i skrzynkach określa się nazwą surfinii.
Morfologia
- Pokrój
- Roślina o pokładających się, podnoszących lub zwisających pędach. Cała jest lepko owłosiona i wydziela charakterystyczny zapach.
- Łodyga
- Rozgałęziona, zwisająca, szorstko i lepko owłosiona. U niektórych odmian osiąga długość do 2 m.
- Liście
- Ulistnienie nakrzyżległe, liście podłużnie jajowate, lub owalnie jajowate.
- Kwiaty
- Kielich o działkach lancetowatych, wolnych i również lepko owłosionych. Korona kwiatu kielichowata, szeroko rozwarta, do połowy rozcięta na 5 sfałdowanych łatek, wewnątrz niej 5 pręcików i 1 słupek. U różnych odmian barwa kwiatów jest ogromnie zróżnicowana; od białej poprzez różową, czerwoną i purpurową do fioletowej. Występują także odmiany dwubarwne. Kwiaty zapylane są przez motyle nocne z rodziny zawisakowatych.
- Owoc
- Torebka zawierająca liczne i drobne, kuliste, jasnobrązowe nasiona[5].
Zastosowanie
Roślina ozdobna. Jest w Polsce pospolicie uprawiana w przydomowych ogródkach na rabatach. Odmiany z grupy surfinii są uprawiane jako rośliny doniczkowe do ozdabiania balkonów, werand, altan, parapetów okiennych, pergoli, a także wewnątrz mieszkań. Ogromną zaletą petunii jest fakt, że obficie kwitnie i jest odporna na niesprzyjające warunki atmosferyczne: nawet po ulewnym deszczu jej kwiaty szybko się podnoszą. Okres kwitnienia ma bardzo długi – od maja do pierwszych jesiennych przymrozków.
- Sadzonki: w amatorskiej uprawie rozmnażanie jest trudne, zwykle kupuje się gotowe sadzonki, wyhodowane przez ogrodników pod osłonami.
- Podłoże: odmiany ogrodowe nie mają specjalnych wymagań co do gleby, surfinie wymagają żyznej, próchnicznej i przepuszczalnej ziemi o odczynie lekko kwaśnym (pH 5,5-6,5).
- Światło: wymaga bardzo dużej ilości światła, gdyż wtedy bardzo szybko zakwita – przy jego niedoborze kwitnienie może się opóźnić nawet o cztery tygodnie.
- Podlewanie: wymaga obfitego podlewania. Odmiany z grupy surfinii w zależności od pogody podlewać należy co kilka dni, lub codziennie, a w czasie upałów nawet dwukrotnie w ciągu dnia. Odmiany uprawiane w glebie w ogródku nie wymagają tak częstego podlewania.
- Nawożenie: wymaga obfitego, częstego nawożenia rozcieńczonymi nawozami wieloskładnikowymi[6].
- Rozmnażanie: nasiona wysiewa się do skrzynek pod koniec stycznia w szklarni do próchnicznej ziemi z domieszką torfu i piasku. Podłoże musi być wcześniej odkażone, sadzonki są bowiem bardzo wrażliwe na choroby grzybowe. Temperatura powinna podczas kiełkowania wynosić 20-22 °C, po wykiełkowaniu 15-18 °C. Gdy siewki mają 2-3 liście pikuje się je do małych doniczek. Sadzonki należy nawozić co 10 dni rozcieńczonymi nawozami wieloskładnikowymi, a przed wysadzeniem do ogródka hartować[7].
Kultywary
Ogrodnicy wyhodowali bardzo wiele ozdobnych kultywarów. Według klasyfikacji Langvada odmiany petunii dzieli się na następujące grupy[7]:
- 1. Petunia ×hybrida pendula – mają pędy o długości powyżej 80 cm
- a) 'vulgaris' – kwiaty o średnicy do 7 cm
- b) 'grandiflora' – kwiaty o średnicy 7-11 cm
- c) 'vulgaris plena' – odmiany o pełnych kwiatach
- d) 'grandiflora plena' – kwiaty duże i pełne
- e) 'grandiflora fimbriata' – kwiaty duże o fryzowanych brzegach płatków
- f) 'grandiflora plena fimbriata' – kwiaty duże, o kwiatach pełnych z fryzowanymi brzegami
- g) 'superbissima' – kwiaty o średnicy powyżej 7 cm, Są to odmiany tetraploidalne
- h) 'superbissima plena' – kwiaty pełne, bardzo duże
- i) 'superbissima plena fimbriata' – kwiaty bardzo duże, pełne z fryzowanymi brzegami.
- 2. Petunia ×hybrida media – mają pędy o długości od 40 do 80 cm
- podgrupy 1-10, mające kwiaty jak P. x hybrida pendula
- 'compacta' – o silnie rozgałęzionych pędach i kwiatach jak u P. x hybrida pendula
- 3. Petunia ×hybrida nana – o krótkich pędach (długość poniżej 40 cm)
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
- ↑ The Plant List Petunia ×hybrida. [dostęp 2011-06-18].
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-06-18].
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4. (Charakterystyka rośliny)
- ↑ Wszystko o petuniach. [dostęp 2008-01-07]. (Zastosowanie, bez rozmnażania)
- ↑ a b Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X. (Zastosowanie łącznie z rozmnażaniem)