Pf12

Pf12

Parowóz KFNB IId nr 226, późniejszy 308.02
Producent	Wiener Neustadt
Lata budowy	1895-1908[1]
Układ osi	2'B1' n2
Wymiary
Masa pustego parowozu	54,7 t[2]
Masa służbowa	60,6 t[2] (z tendrem: 91,2 t)[3]
Masa przyczepna	28 t[2]
Długość z tendrem	16 998 mm[3]
Wysokość	4530 mm[4]
Rozstaw osi skrajnych	8350 mm[4]
Średnica kół napędnych	1960 mm[2]
Średnica kół tocznych	970 mm[2]
Napęd
Trakcja	parowa
Ciśnienie w kotle	12-13 at[2]
Powierzchnia ogrzewalna kotła	168,40 m²[2]
Powierzchnia rusztu	2,9 m²[2]
Średnica cylindra	470 mm[2]
Skok tłoka	600 mm[2]
Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa	685 kW[2]
Prędkość konstrukcyjna	100 km/h[2]
Nacisk osi na szyny	14 t[3]
Portal Transport szynowy

Pf12 – polskie oznaczenie austriackiego parowozu pospiesznego serii kkStB 308 (poprzednio KFNB IId) o układzie osi 2'B1'. Parowóz wykorzystywał parę nasyconą i silnik bliźniaczy.

Produkcja i służba do I wojny światowej

Parowóz został skonstruowany w firmie Wiener Neustädter Lokomotivfabrik na zamówienie austriackiej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (KFNB) i oznaczony początkowo na tej kolei jako seria IId. W latach 1895–1908 zbudowano 45 lokomotyw tej serii, które otrzymały na kolei numery 225 – 269. Po przejęciu kolei KFNB przez Cesarsko-Królewskie Koleje Państwowe (kkStB), zostały one również przejęte i oznaczone jako seria 308 (numery 308.01 do 308.45)^[4].

W 1908 roku wyprodukowano dalsze 12 lokomotyw, różniących się zastosowaniem w nich osuszacza pary systemu Clench. Nie spełnił on jednak oczekiwań i był następnie demontowany^[4][3]. Lokomotywy te otrzymały numery KNFB 270 – 281, następnie od 1909 roku zostały oznaczone jako seria 308.5 kkStB, z numerami od 308.500 do 308.511^[1].

Ponadto, w latach 1898–1900 zbudowano 18 lokomotyw pierwotnego modelu dla Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (znajdującej się na terytorium Cesarstwa Rosyjskiego).

Trzy lokomotywy austriackie: 308.12, 308.36 i 308.38 były w latach 1913–1916 rekonstruowane przez zmianę układu osi na 2'C, z zastosowaniem mniejszych kół napędowych o średnicy 1614 mm. Otrzymały one nowe oznaczenie serii kkStB 227, z zachowaniem drugich członów numerów^[4].

Służba po I wojnie światowej

Po I wojnie światowej austro-węgierskie lokomotywy zostały rozdzielone pomiędzy nowo powstałe państwa. Łącznie z lokomotywami z Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, w okresie międzywojennym na PKP pracowało 19 maszyn, które otrzymały oznaczenie serii Pf12^[3]. Wśród nich, 9 zostało otrzymanych z Austrii (numery Pf12-1 do 3 i 14 do 19), z tego część dopiero w latach 1921–1923^[1]. Lokomotywy Pf12 służyły na PKP do wybuchu II wojny światowej, kiedy przynajmniej dwa zostały przejęte przez koleje radzieckie, a jeden przez niemieckie (oznaczony jako seria 14 001). Po wojnie nie było już maszyn tej serii na PKP^[1].

15 lokomotyw serii 308 otrzymała Czechosłowacja, gdzie służyły na kolejach ČSD jako seria 274.0 (numery 274.001 do 274.015)^[1]. Stacjonowały w lokomotywowniach Přerov i Břeclav i były używane do 1939 roku^[4].

Koleje Austriackie (BBÖ) przejęły m.in. wszystkie 12 lokomotyw serii 308.5 i 3 serii 227, z zachowaniem dotychczasowych oznaczeń^[1].

Opis

Parowóz pospieszny, o układzie osi 2'B1' (Atlantic) – pierwszy europejski parowóz o takim układzie osi. Ostoja parowozu była zewnętrzna. Przedni wózek z osiami tocznymi średnicy 970 mm i rozstawem osi 2200 mm zapewniał dobre prowadzenie parowozu i osiąganie w praktyce prędkości maksymalnej do 125 km/h^[3]. Koła osi tylnej miały również średnicę 970 mm. Koła napędne miały średnicę 1960 mm, napędzane były poprzez korby Halla.

Silnik bliźniaczy dwucylindrowy, na parę nasyconą, z cylindrami na zewnątrz ostoi. Parowóz miał rozrząd Heusingera z zewnętrznym prowadzeniem dźwigni, co upraszczało obsługę i konserwację^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Jindřich Bek, Zdenek Bek, Parní lokomotivy ČSD [1], Praga, 1999, ISBN 80-86116-13-1 (cz.)
• Jan Piwowoński, Parowozy kolei polskich, Warszawa: WKiŁ, 1978
• Josef Pospichal, Lokstatistik