Phạm Tuân

Phạm Tuân

Phạm Tuân (2012)
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1947 Thái Bình
Narodowość	wietnamska
Funkcja	kosmonauta
Łączny czas misji kosmicznych	7 dni, 20 godzin, 41 minut, 59 sekund
Misje	Salut 6 EP-7 (Sojuz 37)
Stopień wojskowy	generał porucznik sił powietrznych
Wyuczony zawód	pilot wojskowy
Odznaczenia

Kosmonauci Phạm Tuân i Wiktor Gorbatko w 1981

Phạm Tuân (ur. 14 lutego 1947 w Thái Bình) – wietnamski lotnik wojskowy i kosmonauta. Uczestnik międzynarodowego programu Interkosmos i pierwszy Azjata w przestrzeni kosmicznej. Generał porucznik wietnamskich sił powietrznych. Bohater Pracy Socjalistycznej Republiki Wietnamu oraz Bohater Związku Radzieckiego.

Życiorys

Wykształcenie i służba wojskowa

W 1964 ukończył szkołę średnią. Rok później rozpoczął służbę wojskową^[1] i został skierowany do ZSRR w celu odbycia przeszkolenia w charakterze technika lotniczego. Następnie skierowano go do jednej z radzieckich uczelni szkolących pilotów wojskowych.

Od 1968 był członkiem Komunistycznej Partii Wietnamu.

W 1968 po powrocie do Wietnamu latał na samolotach MiG-17 i MiG-21 m.in. w pułku lotnictwa myśliwskiego „Sao Đỏ” oraz eskadrze nocnych myśliwców. 27 grudnia 1972 zestrzelił amerykański bombowiec B-52. Był to pierwszy samolot tego typu jaki stracili Amerykanie podczas wojny w Wietnamie. W latach 1973–1976 awansował od stanowiska dowódcy eskadry do zastępcy dowódcy pułku. Od 1977 do 1982, z przerwą na przygotowanie do lotu w kosmos, był słuchaczem Akademię Sił Powietrznych im. Gagarina^[1].

Udział w programie Interkosmos

W kwietniu 1979 do lotu w kosmos w ramach programu Interkosmos zakwalifikowano dwóch wietnamskich kandydatów. Byli to: Phạm Tuân oraz Bùi Thanh Liêm. Obaj wkrótce też rozpoczęli szkolenie w Centrum Wyszkolenia Kosmonautów im. J. Gagarina w Gwiezdnym Miasteczku pod Moskwą. Dowódcą pierwszej załogi, w której znalazł się Phạm Tuân, został Wiktor Gorbatko. Drugą załogą dowodził natomiast Walerij Bykowski. 23 lipca 1980 Wiktor Gorbatko oraz Phạm Tuân na pokładzie statku kosmicznego Sojuz 37 wyruszyli z kosmodromu Bajkonur w kierunku stacji orbitalnej Salut 6. Dzień później kosmonauci przeszli na pokład stacji Salut. Do 31 lipca 1980 razem z Leonidem Popowem i Walerijem Riuminem przeprowadzili szereg eksperymentów medyczno-biologicznych oraz technologicznych. Wietnamski kosmonauta fotografował również z orbity terytorium swojego kraju. Jego zdjęcia posłużyły do sporządzenia szczegółowej mapy Wietnamu. Kosmonauci powrócili na statku Sojuz 36, lądując 180 km od Dżezkazganu^[1].

Po zakończeniu kariery kosmonauty

Po powrocie do Wietnamu w 1982 kontynuował służbę w siłach powietrznych armii wietnamskiej. W 2000 stanął na czele Dyrekcji Generalnej Przemysłu Obronnego Ministerstwa Obrony Wietnamu, dwa lata później został prezesem Wojskowego Banku Akcyjnego. Od stycznia 2008 jest na emeryturze i obecnie mieszka w Hanoi.

Ordery i odznaczenia

• Order Hồ Chí Minha
• Bohater Pracy Socjalistycznej Republiki Wietnamu (1980)
• Bohater Sił Zbrojnych Socjalistycznej Republiki Wietnamu (1973)
• Medal „Złota Gwiazda” Bohater Związku Radzieckiego (ZSRR, 31 lipca 1980)
• Order Lenina (ZSRR, 1980)
• Medal „Za zasługi w podboju kosmosu” (Federacja Rosyjska, 2011)^[2]

Wykaz lotów

Zobacz też

• Alfabetyczna lista astronautów i kosmonautów
• Grupy i oddziały astronautów
• Lista pierwszych kosmonautów i astronautów według obywatelstwa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• spacefacts.de (niem.)