Phalacrocorax

Phalacrocorax[1]
Brisson, 1760[2][3]

Przedstawiciel rodzaju – kormoran srokaty (P. varius)
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadaptaki
PodgromadaNeornithes
Infragromadaptaki neognatyczne
Rządgłuptakowe
Podrządgłuptakowce
Rodzinakormorany
RodzajPhalacrocorax
Typ nomenklatoryczny

Pelecanus carbo Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

zobacz opis w tekście

Phalacrocorax – rodzaj ptaka z rodziny kormoranów (Phalacrocoracidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujący w Afryce, Eurazji, Australazji i Ameryce Północnej[20].

Morfologia

Długość ciała 55–100 cm, rozpiętość skrzydeł 91–160 cm; masa ciała 520–4062 g[20].

Systematyka

Etymologia

  • Phalacrocorax: łac. phalacrocorax, phalacrocoracis „kormoran”, od gr. φαλακροκοραξ phalakrokorax, φαλακροκορακος phalakrokorakos „kormoran”, od φαλακρος phalakros „łysy”, od φαλος phalos „biały”; ακρος akros „najwyższy”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[21].
  • Carbo: epitet gatunkowy Pelecanus carbo Linnaeus, 1758; łac. carbo, carbonis „węgiel drzewny” (tj. czarny)[21]. Gatunek typowy: Pelecanus carbo Linnaeus, 1758.
  • Halieus: gr. ἁλιευς halieus „rybak”, od ἁλιευω halieuō „łowić”, od ἁλς hals, ἁλος halos „morze”[21]. Gatunek typowy: Halieus leucogaster Meyen, 1833 (= Pelecanus sinensis Shaw, 1801[a]).
  • Carbonarius: wariant nazwy rodzaju Carbo Lacépède, 1799[21]. Nazwa zastępcza dla Carbo Lacépède, 1799.
  • Hydrocorax: gr. ὑδρο- hudro- „wodny”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”[21]. Gatunek typowy: Pelecanus carbo Linnaeus, 1758; młodszy homonim Hydrocorax Brisson, 1760 (Bucerotidae).
  • Cormoranus: fr. Cormoran „kormoran”[21]. Gatunek typowy: Pelecanus carbo Linnaeus, 1758.
  • Graucalus: gr. γραυκαλος graukalos ptak w kolorze popiołu wspomniany przez Hezychiusza, dalej niezidentyfikowany[21]. Gatunek typowy: Pelecanus carbo Linnaeus, 1758.
  • Ecmeles: gr. εκμελης ekmelēs „dysharmoniczny, niezgodny”, od εκ ek, εξ ex „bez”; μελος melos „melodia”[21]. Nowa nazwa dla Hydrocorax Vieillot, 1816.
  • Hypoleucus: gr. ὑπο hupo „pod, poniżej”; λευκος leukos „biały”[21]. Gatunek typowy: Pelecanus varius J.F. Gmelin, 1789.
  • Stictocarbo: gr. στικτος stiktos „cętkowany, kropkowany”, od στιζω stizō „tatuować”; rodzaj Carbo Lacépède, 1799[21]. Gatunek typowy: Pelecanus punctatus Sparrman, 1786.
  • Enygrotheres: gr. ενυγρος enugros „wodny”; -θηρας -thēras „łowca”, od θηραω thēraō „polować”, od θηρ thēr, θηρος thēros „bestia, zwierzę”[21]. Nowa nazwa dla Stictocarbo Bonaparte, 1855 ze względu na puryzm.
  • Mesocarbo: gr. μεσος mesos „środek, pośredni”; rodzaj Carbo Lacépède, 1799[21]. Gatunek typowy: Carbo sulcirostris von Brandt, 1837.
  • Botaurites: rodzaj Botaurus Stephens, 1819 (bąk); gr. -ιτης -itēs „przypominający”, od ειδος eidos „wygląd”[21]. Gatunek typowy: †Botaurites avitus Ammon, 1918.
  • Anacarbo: gr. ανα ana „znowu, ponownie”; rodzaj Carbo Lacépède, 1799[21]. Gatunek typowy: Graculus neglectus Wahlberg, 1855.
  • Pseudocarbo: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Carbo Lacépède, 1799[21]. Gatunek typowy: Pelecanus capensis Sparrmann, 1788.
  • Oligocorax: gr. ολιγος oligos „mały”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”[21]. Gatunek typowy: †Oligocorax littoralis Lambrecht, 1933.
  • Paracorax: gr. παρα para „blisko, przed”; rodzaj Phalacrocorax Brisson, 1760. Gatunek typowy: †Phalacrocorax destefanii Regalia, 1902.
  • Pliocarbo: gr. πλειων pleiōn „więcej”, wyższa forma od πολυς polus „dużo”; rodzaj Carbo Lacépède, 1799[21]. Gatunek typowy: †Pliocarbo longipes Tugarinov, 1940.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[22]:

  • Phalacrocorax neglectus (Wahlberg, 1855) – kormoran białorzytny
  • Phalacrocorax capensis (Sparrman, 1788) – kormoran przylądkowy
  • Phalacrocorax capillatus (Temminck & Schlegel, 1849) – kormoran japoński
  • Phalacrocorax carbo (Linnaeus, 1758) – kormoran zwyczajny
  • Phalacrocorax nigrogularis Ogilvie-Grant & H.O. Forbes, 1899 – kormoran arabski
  • Phalacrocorax punctatus (Sparrman, 1786) – kormoran nakrapiany
  • Phalacrocorax featherstoni Buller, 1873 – kormoran zielonolicy
  • Phalacrocorax fuscescens (Vieillot, 1817) – kormoran czarnoczelny
  • Phalacrocorax varius (J.F. Gmelin, 1789) – kormoran srokaty
  • Phalacrocorax fuscicollis Stephens, 1826 – kormoran indyjski
  • Phalacrocorax sulcirostris (von Brandt, 1837) – kormoran bruzdodzioby

Uwagi

  1. ↑ Podgatunek Ph. carbo.

Przypisy

  1. ↑ Phalacrocorax, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 1. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 60. (fr. • łac.)
  3. ↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 511. (fr. • łac.)
  4. ↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 15. (fr.)
  5. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 279. (łac.)
  6. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 72. (fr.)
  7. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 63. (fr.)
  8. ↑ L.A.F. Baillon. Catalogue des Mammifères, Oiseaux , Reptiles, Poissons et Mollusques testacés marins, observés dans l’arrondissement d’Ahbeville. „Memoires de la Société Royale d’Emulation d’Abbeville”. 1, s. 76, 1833 (fr.). 
  9. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2. London: R. and J.E. Taylor, 1841, s. 101. (ang.)
  10. ↑ J.von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen. Stuttgart: Hoffmann, 1848, s. ix. (niem.)
  11. ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. vii. (niem.)
  12. ↑ Ch.L. Bonaparte. Note sur les Oiseaux des îles Marquises, et particulièrement sur le genre nouveau Serresius. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 41, s. 1115, 1855 (fr.). 
  13. ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1882–1890, s. 353. (niem.)
  14. ↑ G.M. Mathews & T. Iredale. A Reference List of the Birds of New Zealand. Part II. „Ibis”. Tenth series. 1 (3), s. 415, 1913 (ang.). 
  15. ↑ L. von Ammon. Tertiäre Vogelreste von Regensburg und die jungmiocäne Vogelwelt. „Abhandlungen des Naturwissenschaftlichen Vereins (früher Zoologisch-Mineralogischen Vereins) in Regensburg”. 12, s. 32, 1918 (niem.). 
  16. ↑ a b A. Roberts. Review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8 (4), s. 205, 1922 (ang.). 
  17. ↑ Lambrecht 1933 ↓, s. 290.
  18. ↑ Lambrecht 1933 ↓, s. 292.
  19. ↑ A.J. Tugarinov. (New data concerning the Tertiary ornithofauna of the USSR). „Comptes Rendus (Doklady) de l’Academie des Sciences de l"USSR”. 26 (2), s. 197, 1940 (ros.). 
  20. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Cormorants and Shags (Phalacrocoracidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.phalac1.01. [dostęp 2020-05-22]. (ang.)
  21. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  22. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phalacrocoracidae Reichenbach, 1849-50 (1836) - kormorany - Cormorants (wersja: 2021-07-12). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-04].

Bibliografia

  • K. Lambrecht: Handbuch der Palaeornithologie. Berlin: Gebrüder Bomtraeger, 1933, s. 1–1024. (niem.)

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Pied Shag 02.jpg
(c) I, Tony Wills, CC BY-SA 3.0
Pied Shag (Phalacrocorax varius). Karori Wildlife Sanctuary, Wellington, New Zealand.