Phoenix (sonda kosmiczna)

Phoenix
Ilustracja
ZaangażowaniNASA
Indeks COSPAR2007-034A
Rakieta nośnaDelta 7925-9.5
Miejsce startuCape Canaveral Air Force Station, USA
Cel misjiMars
Orbita (docelowa, początkowa)
Czas trwania
Początek misji4 sierpnia 2007 (09:26:34 UTC)
Data lądowania26 maja 2008
Koniec misji10 listopada 2008
Wymiary
Masa całkowitaprzy starcie: 670 kg
Masa aparatury naukowej55 kg
Sonda Phoenix podczas testów we wrześniu 2006
Moment startu rakiety typu Delta II z lądownikiem Phoenix

Phoenix – bezzałogowy lądownik, będący częścią programu NASA Mars Scout Program, wysłany 4 sierpnia 2007 roku w kierunku Marsa. 26 maja 2008 roku wylądował w okolicach okołobiegunowych, w rejonie Vastitas Borealis, na półkuli północnej. Jego celem były obszary, które podejrzewane były o istnienie dużych ilości lodu wodnego tuż pod powierzchnią gruntu.

21 czerwca 2008 roku NASA podała, iż Phoenix odnalazł lód na Marsie[1]. Lądownik przesłał zdjęcia wgłębienia, które wykopał swym automatycznym ramieniem w gruncie planety. Widoczne są na nich kawałki białego materiału kształtu kostki, które uległy sublimacji między 16 a 19 czerwca 2008 roku[2]. Peter Smith kierujący misją badawczą nie ma wątpliwości, iż jest to lód wodny.

31 lipca 2008 roku testy laboratoryjne na pokładzie sondy Phoenix wykazały istnienie wody w próbce gleby[3]. „Poznaliśmy wcześniej dowody istnienia tej zamarzniętej wody w obserwacjach poczynionych przez sondę Mars Odyssey, a także zanikające kawałki (lodu) zauważone przez Phoenixa w ubiegłym miesiącu, ale po raz pierwszy marsjańskiej wody dotknęliśmy i spróbowaliśmy” – mówił w imieniu agencji badacz z University of Arizona William Boynton.

Cel

Lądownik był wyposażony w mechaniczne ramię, którego użył do odkrycia warstw znajdujących się głębiej pod powierzchnią. Misja miała na celu dostarczenie danych geologicznych, które ułatwią zrozumienie klimatu, panującego na planecie miliony lat temu. Dodatkowo naukowcy mieli nadzieję odkryć pod powierzchnią gruntu ekosystem na granicy lodu i gleby. Dlatego poszukiwał w zmarzlinie m.in. związków organicznych. Misja Phoenixa ze względu na panujące w okolicy lądowania warunki (mała ilość światła słonecznego docierającego do baterii lądownika) miała trwać do września 2008 roku. 10 listopada 2008 roku NASA ogłosiła zakończenie misji. Ostatni kontakt z lądownikiem udało się nawiązać 2 listopada 2008 roku[4].

Historia

Phoenix posiada ulepszone wersje instrumentów, które pierwotnie miały się znaleźć na pokładzie anulowanego 2001 Mars Surveyor Lander, który miał polecieć razem z orbiterem 2001 Mars Odyssey. Dokładne miejsce lądowania zostało ustalone na podstawie zdjęć dostarczonych przez Mars Reconnaissance Orbiter.

Kalendarium

  • 4 sierpnia 2007 (g. 09:26:34 UTC): start
  • 26 maja 2008 (g. 01:53 czasu polskiego, 23:53 UTC): lądowanie
  • 31 lipca 2008: potwierdzono znalezienie wody
  • 2 listopada 2008: nawiązano ostatnią łączność z lądownikiem
  • 10 listopada 2008: ogłoszono zakończenie misji

Wyposażenie

  • Surface Stereo Imager (SSI) – kamera stereoskopowa na 2-metrowym maszcie
  • Robotic Arm (RA) – wysięgnik, wyspecjalizowany do kopania rowów, wygarniania próbek gleby i lodu oraz przenoszenia ich do przyrządów TEGA i MECA. Mógł badać obszar około trzech metrów kwadratowych w promieniu do 2,4 metra od lądownika[5].
  • Robot Arm Camera (RAC) – aparat umieszczony na ramieniu koparki
  • Microscopy, Electrochemistry and Conductivity Analyzer (MECA) – analizator fizyko-chemicznych własności gruntu
  • Thermal Evolved Gas Analyzer (TEGA) – analizator gazów uwalniających się z podgrzewanych próbek gruntu, podobny do umieszczonego na pokładzie utraconego Mars Polar Lander
  • Metorological Station (MET) – zestaw przyrządów meteorologicznych w tym Light Detection And Ranging (LIDAR)
  • Mars Descent Imager (MARDI) – kamera przeznaczona do wykonywania zdjęć podczas lądowania (z powodu wykrytych na krótko przed startem problemów technicznych z interfejsem kamery, podjęto decyzję o nie używaniu tego instrumentu)

Budżet

Całkowity koszt misji szacowany jest na 417 milionów dolarów amerykańskich[6]. Phoenix został wybrany spośród czterech projektów zaproponowanych w ramach Mars Scout Program. Koszt pozostałych trzech przekraczał znacznie ograniczenia budżetowe.

Odrzucone propozycje

  • ARES – Aerial Regional-scale Environmental Survey – marsjański samolot
  • MARVEL – Mars Volcanic Emission and Life – orbiter, mający za zadanie poszukiwanie aktywności wulkanicznej i ewentualnych miejsc występowania życia
  • SCIM – Sample Collection for the Investigation of Mars – misja dostarczenia na Ziemię próbki atmosferycznego pyłu marsjańskiego

Przypisy

  1. ↑ Wp.pl, Phoenix znalazł lód na Marsie!, PAP, 21 czerwca 2008
  2. ↑ NASA Phoenix Mars Lander Confirms Frozen Water
  3. ↑ NASA.gov, NASA - NASA Spacecraft Confirms Martian Water, Mission Extended, NASA.gov, 31 lipca 2008
  4. ↑ Mars Phoenix Lander Finishes Successful Work On Red Planet (ang.). [dostęp 2008-11-11].
  5. ↑ Andrzej Kotarba: Kosmos. Tajemnice Wszechświata.. T. 83. Poznań: Amermedia Sp. z o.o., 2013, s. 20. ISBN 978-83-252-2123-2.
  6. ↑ NASA - NSSDCA - Spacecraft - Details, nssdc.gsfc.nasa.gov [dostęp 2017-11-26].

Linki zewnętrzne

Przeloty
Mars 1 • Mariner 4 • Zond 2 • Mariner 6 • 7 • Mars 4¹ • 7 • Mars Observer¹ • Nozomi¹ • Rosetta • Dawn
Mars Viking 22e169.png
Orbitery
Lądowniki / Łaziki
Misje zakończone klęską
Mars 1M • Sputnik 22 • Sputnik 24 • Mariner 3 • Mars 2M • Mariner 8 • Kosmos 419 • Fobos 1 • Mars 96 • Mars Climate Orbiter • Mars Polar Lander • Fobos-Grunt/Yinghuo-1 • ExoMars–Schiaparelli • Mars Observer • Beagle 2
Przyszłe misje
Perseverance (2020) • Tianwen-1 (2020) • ExoMars (2022)
Proponowane misje
MetNet (data nieustalona) • Red Dragon (anulowano) • Hope Mars Mission (2020) • Mars Sample Return Mission (2018-2024) • Mars One (anulowano)
Zobacz też
¹ Misja zaplanowana jako orbiter. Pogrubieniem zaznaczono misje aktualnie prowadzone, z wyjątkiem tych, które dotyczą aktualnego hasła.

Media użyte na tej stronie

Phoenix Lander small.jpg
Artist's concept of the Phoenix Mars lander.
Mars Viking 22e169.png

Original Caption Released with NASA Image:

Photo from Viking Lander 2 shows late-winter frost on the ground on Mars around the lander. The view is southeast over the top of Lander 2, and shows patches of frost around dark rocks. The surface is reddish-brown; the dark rocks vary in size from 10 centimeters (four inches) to 76 centimeters (30 inches) in diameter. This picture was obtained September 25, 1977. The frost deposits were detected for the first time 12 Martian days (sols) earlier in a black-and-white image. Color differences between the white frost and the reddish soil confirm that we are observing frost. The Lander Imaging Team is trying to determine if frost deposits routinely form due to cold night temperatures, then disappear during the warmer daytime. Preliminary analysis, however, indicates the frost was on the ground for some time and is disappearing over many days. That suggests to scientists that the frost is not frozen carbon dioxide (dry ice) but is more likely a carbon dioxide clathrate (six parts water to one part carbon dioxide). Detailed studies of the frost formation and disappearance, in conjunction with temperature measurements from the lander’s meteorology experiment, should be able to confirm or deny that hypothesis, scientists say.
Phoenix Mars Lander in testing PIA01885.jpg

NASA's next Mars-bound spacecraft, the Phoenix Mars Lander, was partway through assembly and testing at Lockheed Martin Space Systems, Denver, in September 2006, progressing toward an August 2007 launch from Florida. In this photograph, spacecraft specialists work on the lander after its fan-like circular solar arrays have been spread open for testing. The arrays will be in this configuration when the spacecraft is active on the surface of Mars.

Phoenix will land in icy soils near the north polar permanent ice cap of Mars and explore the history of the water in these soils and any associated rocks, while monitoring polar climate. It will dig into the surface, test scooped-up samples for carbon-bearing compounds and serve as NASA's first exploration of a potential habitat on Mars.
Phoenix Launch 04 08 2007.jpg
The Delta II 7925 rocket carrying NASA's Phoenix Mars lander lifts off amid billows of smoke from Pad 17A at Cape Canaveral Air Force Station at 5:26 a.m. EDT. Phoenix will land in icy soils near the north polar, permanent ice cap of Mars and explore the history of the water in these soils and any associated rocks, while monitoring polar climate. Landing on Mars is planned in May 2008 on arctic ground where a mission currently in orbit, Mars Odyssey, has detected high concentrations of ice just beneath the top layer of soil.