Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka

James Fenimore Cooper

Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka lub Opowieści Skórzanej Pończochy (ang. Leatherstocking Tales) – cykl pięciu powieści przygodowo-historycznych stworzonych w latach 1827–1841 przez amerykańskiego pisarza Jamesa Fenimore’a Coopera. Ich akcja rozgrywa się w drugiej połowie XVIII wieku w Ameryce Północnej, wśród pionierów i Indian. Ich głównym bohaterem jest traper i myśliwy zwany Sokolim Okiem, biały człowiek wychowany przez Indian. Utwory te to romantyczny i idealistyczny obraz osiemnastowiecznych kresów Ameryki Północnej i zamieszkujących je Indian i osadników. Cechują je barwne opisy przyrody, wartka i pełna napięcia akcja, mocno zarysowane sylwetki głównych bohaterów.

Pięcioksiąg w kolejności według chronologii akcji tworzą: Pogromca zwierząt, Ostatni Mohikanin, Tropiciel śladów, Pionierowie i Preria. Wysoko oceniane przez współczesnych i wciąż popularne, stanowią one żywy do dziś wzór przygodowej powieści indiańskiej. Powieści te od blisko dwustu lat są publikowane na całym świecie. Kilka z nich zostało sfilmowanych. Najpopularniejszym tomem cyklu jest wielokrotnie filmowana powieść Ostatni Mohikanin.

Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka na serii znaczków poczty ZSRR z 1989

W Polsce

Pierwsza powieść z cyklu ukazała się w Polsce w 1830 roku. Był to drugi w serii Ostatni Mohikanin, który w polskim przekładzie otrzymał tytuł Sokole Oko, czyli przyjaciel Delawarów. Od tamtej pory, z różnym natężeniem publikowane są poszczególne tomy serii. Po raz pierwszy jako całość (w pięciu tomach z jednolitą szatą graficzną) cykl zaprezentowało wydawnictwo Iskry w latach 1958–1961.

Poszczególne tomy serii (polskie tytuły i podtytuły według edycji krajowych)

Trudno dzisiaj dociec czym kierowali się pierwsi tłumacze pięcioksięgu, nadając głównemu bohaterowi przydomek „Sokole Oko”. W powieściach Jamesa F. Coopera fikcyjny traper, wychowany wśród Indian Nathaniel „Natty” Bumppo, występuje pod kilkoma przydomkami, między innymi Hawkeye, czyli „Jastrzębie Oko”. Podobnie niezgodnie z oryginałem przetłumaczono tytuł całego pięcioksięgu: Leatherstocking Tales („Opowieści Skórzanej Pończochy”) oraz tytuł pierwszego tomu: Deerslayer – „Łowca (lub zabójca) jeleni”.

Bibliografia

• Izabella Jastrzębska (et al.): Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979. ISBN 83-214-0018-3.