Piła Pierwsza

Artykuł

50°51′22″N 18°48′59.8″E

- błąd

4 m

WD

50°51'N, 18°48'E

- błąd

2316 m

Odległość

1426 m

Piła Pierwsza
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

kłobucki

Gmina

Wręczyca Wielka

Liczba ludności (2022)

308[1]

Strefa numeracyjna

34

Kod pocztowy

42-134[2]

Tablice rejestracyjne

SKL

SIMC

0147298

Położenie na mapie gminy Wręczyca Wielka
Mapa konturowa gminy Wręczyca Wielka, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Piła Pierwsza”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Piła Pierwsza”
Położenie na mapie powiatu kłobuckiego
Mapa konturowa powiatu kłobuckiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Piła Pierwsza”
Ziemia50°51′22,0″N 18°48′59,8″E/50,856111 18,816611

Piła Pierwszawieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie kłobuckim, w gminie Wręczyca Wielka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Wieś położona jest na południowy zachód od Wręczycy Wielkiej. Miejscowość podlega parafii św. Mikołaja w Truskolasach i należy do obwodu szkolnego Zespołu Szkół w Truskolasach.

Historia

Nazwa miejscowości związana jest z piłami tartacznymi, gdyż od czasu jej powstania istniał na jej terenie tartak. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają najprawdopodobniej XVI wieku, w dokumentach z lat 1566 i 1576 poświadczono istnienie na terenie wsi dużej kuźnicy.

Początkowo Piła Pierwsza i sąsiadująca z nią Piła Druga miały jedną nazwę – Piła. Używano natomiast nazw zwyczajowych: Piła I, Piła II i Jesionka (część łącząca obie równoległe do siebie miejscowości). Osobne miejscowości Piła Pierwsza i Piła Druga (w skład której weszła również Jesionka – obecnie ul. Jesienna) powstały w latach 60. XX wieku.

Historia szkolnictwa

W XIX wieku Piła była miejscowością o dużym znaczeniu, o czym świadczy fakt, że w roku 1818 rozpoczęła tu swoją działalność szkoła elementarna, jedna z pierwszych na tych terenach, wydzielona z terytorium szkoły truskolaskiej. Obowiązek utworzenia placówki władze oświatowe Królestwa Polskiego wyznaczyły ówczesnemu proboszczowi parafii w Truskolasach, ks. Antoniemu Zalondkowi. Szkoła mieściła się w chłopskim domu. W związku z problemami kadrowymi, a także z niechęcią części społeczności do opłacania składek na rzecz Towarzystwa Szkolnego, szkoła była kilkakrotnie likwidowana, a następnie reaktywowana.

Przed I wojną światową dzieci z Piły i pobliskiego Zamłynia uczęszczały do szkoły w Truskolasach. Około roku 1914 mieszkańcy obu miejscowości zorganizowali tajne nauczanie. Dzieci uczyły się czytania, pisania i arytmetyki bez podręczników, a zajęcia prowadzone były w prywatnym mieszkaniu. Pierwszą kierowniczką tajnej szkoły została Lucyna Trzcińska. Po zmianie lokalizacji i przeniesieniu szkoły do mieszkania Franciszka Bogusa kierownikiem został pan Komorowski, nauczyciel z wykształcenia. O nielegalnym nauczaniu dowiedzieli się wówczas Niemcy. Dzięki informacji o planowanej rewizji, jaka dotarła do sołtysa, w nocy szkołę w pośpiechu zlikwidowano. Gdy następnego dnia wkroczyli do niej okupanci, nie zastali już śladów tajnej szkoły.

Po zakończeniu wojny w Pile zorganizowano 3-oddziałową szkołę, nie posiadała ona jednak stałej siedziby. Jej ówczesny dyrektor, Ignacy Rabenda, wyszedł z inicjatywą wybudowania jednej szkoły dla Piły i Zamłynia, do czego zachęcił mieszkańców obu wsi. Budynek oddano do użytku w 1924 roku. Szkoła 6-klasowa działała tutaj do czasu wybuchu II wojny światowej. Zreorganizowano ją po zakończeniu wojny, jednak w szkole brakowało podręczników i sprzętu szkolnego. Warunki pracy pogorszyły się również ze względu na brak pomieszczeń przy wzrastającej liczbie uczniów – w roku 1950 szkoła liczyła 8 oddziałów. W 1957 roku grożący zawaleniem budynek szkolny został rozebrany. Dzieci zaczęły uczęszczać do szkół w Truskolasach i Kulejach. Rok później odzyskano obwód szkolny w Pile-Zamłyniu, równocześnie rozpoczynając prace nad budową nowych pomieszczeń. Dzieci tymczasowo uczyły się w 5-klasowej szkole, którą zlokalizowano w prywatnym mieszkaniu. 30 października 1957 roku w fundamenty nowej siedziby wmurowano kamień węgielny, a budowę zakończono 26 lipca 1959 roku. Szkoła otrzymała imię Juliusza Słowackiego. W wyniku zmniejszającej się liczby dzieci stopniowo redukowano liczbę oddziałów, a podczas reformy oświaty w 2000 roku szkołę całkowicie zlikwidowano.

Od 1972 roku w miejscowości funkcjonuje przedszkole. Początkowo jego siedzibą był drewniany budynek, wyposażony w sprzęty i pomoce naukowe przewiezione ze zlikwidowanego przedszkola w Zakrzewiu. Obecnie oddział przedszkolny, będący filią truskolaskiej placówki, mieści się w dawnym budynku szkoły.

Ochotnicza Straż Pożarna

Od roku 1924 w Pile działa jednostka OSP, której założycielami byli Franciszek Wieczorek i Franciszek Parkitny. Po zakończeniu II wojny światowej, która przerwała działalność drużyny, OSP zreorganizowało się w 1945 roku, jednakże praca na terenie zniszczonej w 70% wsi była niezwykle trudna, a do dyspozycji strażaków była jedynie prowizoryczna szopa. Od 1954 roku kupowano materiały budowlane, a w maju 1964 roku rozpoczęły się prace przy budowie remizy. Oddano ją do użytku po kilku latach, pełni swoją funkcję do dziś.

Przypisy

  1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 940 [zarchiwizowane 2022-10-26].

Bibliografia

  • Akta komissyi województwa kaliskiego w przedmiocie szkoły we wsi Truskolasach 1827-1862, APŁ, ŁDSzk sygn. 1353
  • Gmina Wręczyca Wielka, Wręczyca Wielka 2007, GOK
  • Tabele i raporta szkół elementarnych w dekanacie częstochowskim 1817-1832, CzAD, sygn. II 257

Media użyte na tej stronie

Wręczyca Wielka.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Mapa gminy Wręczyca Wielka
LEGENDA
Wręczyca Wielka-legenda.png
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Kłobuck County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kłobuck County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 51.11 N
  • S: 50.75 N
  • W: 18.59 E
  • E: 19.15 E