Piżmaczek

Piżmaczek

Piżmaczek wiosenny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

szczeciowce

Rodzina

piżmaczkowate

Rodzaj

piżmaczek

Nazwa systematyczna
Adoxa L.
Sp. Pl. 367. 1 Mai 1753

Piżmaczek (Adoxa L.) – rodzaj roślin należący do rodziny piżmaczkowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia trzy[3][4] lub pięć[5] gatunków. Występują one w strefie umiarkowanej i chłodnej półkuli północnej, przy czym dwa gatunki to endemity chińskie[4]. Do flory Polski należy jeden gatunek – piżmaczek wiosenny (Adoxa moschatellina)[6], będący zarazem gatunkiem typowym rodzaju[7].

Morfologia

Pokrój
Byliny z cienkimi, pełzającymi rozłogami zakończonymi bulwiastymi zgrubieniami. Bulwki są białe i wyrastają z nich w kolejnym roku pędy nadziemne. Łodyga pojedyncza lub w liczbie dwóch, naga[4]. Pęd osiąga zwykle do ok. 10 cm[5].
Liście
Odziomkowe w liczbie od 1 do 3 trójdzielne lub podwójnie trójdzielne. Liście łodygowe dwa, naprzeciwległe, rzadko skrętoległe. Wszystkie liście ogonkowe[4].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan szczytowy z kwiatami skupionymi główkowato, w przypadku A. omeiensis groniaście. Kwiaty żółtozielone, 4- lub 5-krotne. Kielich kubeczkowaty, w kwiecie szczytowym złożony z dwóch listków, w kwiatach bocznych z 3. Korona z krótką rurką i 3-6 płatkami. Płodnych pręcików 4-5. Pylnik jednokomorowy. Zalążnia dolna lub wpół dolna, zbudowana z 4-5 owocolistków. Szyjek słupka 4-5, zakończonych główkowatymi znamionami[4].
Owoce
Mięsiste, jagodokształtne[4] i jednonasienne[5].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne[7]

Moscatella Adans., Moschatellina Mill.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny piżmaczkowatych Adoxaceae stanowiącej klad bazalny w obrębie rzędu szczeciowców Dipsacales w grupie euasterids II wchodzącej w skład kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots)[2].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. ↑ David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 235. ISBN 978-1-107-11502-6.
  4. ↑ a b c d e f g Deyuan Hong, David E. Boufford: Adoxa (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-04-17].
  5. ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 316. ISBN 0-333-74890-5.
  6. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 25, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-19].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Kwiat 001pl.jpg
(c) I, Pleple2000, CC-BY-SA-3.0
Adoxa moschatellina - piżmaczek wiosenny