Piżmak

Piżmak
	Ondatra
	Link, 1795
	; Przedstawiciel rodzaju – piżmak amerykański (Ondatra zibethicus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Ondatrini
Rodzaj	piżmak
	Typ nomenklatoryczny
	Castor zibethicus Linnaeus, 1766
Synonimy
	Fiber G. Cuvier, 1800; Mussascus Oken, 1816; Simotes G. Fischer, 1817; Moschomys Billberg, 1827; Pliopotamys Hibbard, 1938; Neondatra Hibbard, 1938;
	Fiber G. Cuvier, 1800; Mussascus Oken, 1816; Simotes G. Fischer, 1817; Moschomys Billberg, 1827; Pliopotamys Hibbard, 1938; Neondatra Hibbard, 1938;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście

Piżmak^[9] (Ondatra) – rodzaj ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Ameryce Północnej^[10]^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 256–299 mm, długość ogona 200–254 mm; masa ciała 700–1800 g^[12].

Systematyka

Etymologia

Ondatra: hurońska nazwa ondatra lub ondathra dla piżmaka^[13].
Fiber: łac. fiber „bóbr” (por. nowołac. fiber „nurek, pływak”)^[14]. Gatunek typowy: Castor zibethicus Linnaeus, 1766.
Mussascus: ang. mussascus „piżmak”, od aben. moskwas „piżmak”^[15]; nowa nazwa dla Odantra Link, 1795 i Fiber G. Cuvier, 1800.
Simotes: gr. σιμοτης simotēs, σιμοτητος simotētos „zadarty kształt nosa”, od σιμος simos „zadartonosy, mający zadarty nos”^[16]; nowa nazwa dla Fiber G. Cuvier, 1800.
Moschomys: gr. μοσχος moskhos „piżmo”, od pers. ‏مشک‎ mušk „piżmo”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[17]; nowa nazwa dla Odantra Link, 1795.
Pliopotamys: gr. przedrostek pleio pleio- „plio-” (tj. z pliocenu), od πλειων pleiōn „więcej”, forma wyższa od πολυς polus „dużo”^[18]; ποταμος potamos „rzeka”^[19]; μυς mus, μυoς muos „mysz”^[20]. Gatunek typowy: †Pliopotamys meadensis Hibbard, 1937.
Neondatra: gr. νεος neos „nowy”^[21]; rodzaj Odantra Link, 1795 (piżmak). Gatunek typowy: †Neondatra kansasensis Hibbard, 1937 (= †Pliopotamys meadensis Hibbard, 1937).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą jeden występujący współcześnie gatunek^[10]^[9]:

Ondatra zibethicus (Linnaeus, 1766) – piżmak amerykański

oraz gatunki wymarłe^[22]:

Ondatra annectens (Brown, 1908)
Ondatra idahoensis R.W. Wilson, 1933
Ondatra meadensis (Hibbard, 1937)
Ondatra minor R.W. Wilson, 1933

Przypisy

↑ Ondatra, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Zweytes Stück. Ueber die Lebenskräfte in naturhistorischer Rücksich, und die Classification der Säugethiere. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 76. (niem.).
↑ G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).
↑ L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 886. (niem.).
↑ J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 444, 1817. (łac.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).
↑ Hibbard 1938 ↓, s. 249.
↑ Hibbard 1938 ↓, s. 251.
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ondatra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-16].
↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 289. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 475.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 285.
↑ Mussascus (English). WordSense Dictionary. [dostęp 2021-11-16]. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 632.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 433.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 183.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 141.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 145.
↑ J. Zijlstra: Ondatra. Hesperomys project. [dostęp 2021-11-15]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
C.W. Hibbard. An Upper Pliocene fauna from Meade County, Kansas. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 40, s. 239–265, 1938. DOI: 10.2307/3625415. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).

[itis-1] Ondatra, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Link-2] J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Zweytes Stück. Ueber die Lebenskräfte in naturhistorischer Rücksich, und die Classification der Säugethiere. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 76. (niem.).

[Cuvier-3] G. Cuvier: Lecons d’anatomie comparée. T. 1. Paris: Baudouin, 1800, s. tab. 1. (fr.).

[Oken-4] L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 886. (niem.).

[Fischer-5] J.G. Fisher von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 444, 1817. (łac.).

[Billberg-6] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1827, s. Tab. A. (łac.).

[CITEREFHibbard1938249-7] Hibbard 1938 ↓, s. 249.

[CITEREFHibbard1938251-8] Hibbard 1938 ↓, s. 251.

[Cichocki&inni-9] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 342. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ondatra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-11-16].

[Pardiñas&inni-12] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 289. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792222_475]-13] Palmer 1904 ↓, s. 475.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/293/mode/1up_285]-14] Palmer 1904 ↓, s. 285.

[WSD-15] Mussascus (English). WordSense Dictionary. [dostęp 2021-11-16]. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792379_632]-16] Palmer 1904 ↓, s. 632.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792180_433]-17] Palmer 1904 ↓, s. 433.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=208_178]-18] Jaeger 1944 ↓, s. 178.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=213_183]-19] Jaeger 1944 ↓, s. 183.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=171_141]-20] Jaeger 1944 ↓, s. 141.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=175_145]-21] Jaeger 1944 ↓, s. 145.

[Zijlstra-22] J. Zijlstra: Ondatra. Hesperomys project. [dostęp 2021-11-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne