Piżmian właściwy

Piżmian właściwy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Rodzaj

piżmian

Gatunek

piżmian właściwy

Nazwa systematyczna
Abelmoschus moschatus Medik.
Malvenfam. 46. 1787
Synonimy
  • Hibiscus abelmoschus L.[3]

Piżmian właściwy (Abelmoschus moschatus Medik.)[3], nazywany także ketmią piżmową – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Występuje w stanie dzikim w tropikach Azji południowo-wschodniej sięgając do północnej Australii i wysp Fidżi. Poza tym szeroko rozpowszechniony w tropikach w uprawie[3] oraz jako gatunek inwazyjny[4].

Morfologia

Pokrój
Roślina o wysokości 1-2 m.
Liście
Dłoniaste, 5-7 klapowane, o ząbkowanych brzegach.
Kwiaty
Żółte, o średnicy do 7 cm. Mają 5 płatków (dołem podbarwionych na czerwono), 1 słupek i liczne pręciki zrośnięte w rurkę.
Owoce
Zielona, pokryta puszkiem torebka.

Zmienność

Wyróżnia się dwa podgatunki[3]:

  • Abelmoschus moschatus Medik. subsp. moschatus – podgatunek nominatywny
  • Abelmoschus moschatus Medik. subsp. tuberosus (Span.) Borss. Waalk.

Zastosowanie

Podgatunek A. moschatus subsp. tuberosus wykorzystywany jest tylko jako roślina ozdobna[3]. Szersze zastosowanie na podgatunek typowy[3][5]:

  • Roślina lecznicza:
    • Surowiec zielarski : owoce posiadają śluz, który łagodzi dolegliwości osób z chorobami żołądka.
    • Zbiór i suszenie : owoce są zbierane, gdy są jeszcze niedojrzałe i miękkie.
  • Sztuka kulinarna: młode liście i owoce można gotować, suszyć, marynować czy mrozić. Jadalne są również nasiona, które przed spożyciem smaży się. Zawierają one około 25% tłuszczu. Tłuszcz ten po wyekstrahowaniu służy do produkcji margaryny.
  • Roślina włóknodajna.
  • Kosmetyka: z nasion wytwarza się pachnidło.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
  4. ↑ GISD, www.issg.org [dostęp 2017-11-26].
  5. ↑ Abelmoschus moschatus. W: Mansfeld's World Database of Agricultural and Horticultural Crops [on-line]. Leibniz Institut für Pflanzengenetik und Kulturpflanzenforschung. [dostęp 2010-11-20].

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Media użyte na tej stronie