Piżmik wonny

Piżmik wonny
	Sternotherus odoratus
	(Latreille, 1802)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	żółwie
Rodzina	mułowcowate
Rodzaj	Sternotherus
Gatunek	piżmik wonny
Synonimy
	Kinosternon odoratum (Latreille in Sonnini i Latreille, 1801); 'Kinosternum guttatum LeConte, 1854; Ozotheca tristycha Agasiz, 1857; Testudo glutinata Daudin, 1801; Testudo odorata Latreille in Sonnini i Latreille, 1801;
	Kinosternon odoratum (Latreille in Sonnini i Latreille, 1801); 'Kinosternum guttatum LeConte, 1854; Ozotheca tristycha Agasiz, 1857; Testudo glutinata Daudin, 1801; Testudo odorata Latreille in Sonnini i Latreille, 1801;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Piżmik wonny^[3], żółw piżmowy^[3], żółw wonny (Sternotherus odoratus) – gatunek żółwia skrytoszyjnego z podrodziny Kinosterninae w rodzinie mułowcowatych (Kinosternidae), występującego naturalnie w południowo-wschodniej Kanadzie i znacznej części wschodnich Stanów Zjednoczonych. Jest nazwany z powodu wydzielania piżmowej woni odstraszającej drapieżnika. Czasami żółwie wonne są trzymane jako zwierzęta domowe.

Opis

Karapaks żółwi wonnych może mieć kolor czarny, siwy albo brązowy i przybierać kształt kopuły. Dorastają do około 10 cm. Mają długie szyje i stosunkowo krótkie kończyny. Samce od samic można rozróżnić po długim ogonie. Kształt głowy zbliżony jest do trójkąta, ze szpiczastym pyskiem i ostrym dziobkiem. Od czubka nosa i na bocznej stronie szyi biegnie żółto-zielony pas. Skorupę tego żółwia często porastają algi.

Zachowanie

Żółwie piżmowe są prawie całkowicie wodnymi zwierzętami, przebywają ogromną większość swojego czasu w płytkich wodach, wolno płynących zatok, albo w stawach. Zwykle jedynym śmiałym przedsięwzięciem, jakie podejmują na ziemi jest złożenie jaj przez samicę, albo w jakichś rzadkich przypadkach, wygrzewanie się na słońcu.

Pożywienie

Są mięsożerne, do jedzenia mają szeroki wybór wodnych bezkręgowców, wliczając w to raki, jadalne słodkowodne małże, ślimaki i różne owady. Zjadają również ryby i padlinę. Ich powszechnie znane nazwy pochodzą od gruczołów zapachu zlokalizowanych poniżej tylnej części ich skorupy, która pozwala im zwolnić obrzydliwą piżmową woń by powstrzymać drapieżniki. Dzikie żółwie często nie wahają się ugryźć, jeśli są nękane, chociaż są nieszczególnie szybkie, a ich zasięg jest ograniczony.

Rozmnażanie

Rozród następuje na wiosnę, kiedy samice składają od 2 do 9 elipsowatych, twardych jaj w płytkiej norze albo w wykopanych przez siebie dołkach w pobliżu linii brzegowej. Młode wylęgają się w późnym lecie albo wczesnej jesieni. Są zazwyczaj długie na niespełna 2 cm. Niektóre okazy żółwi wonnych dożywają w niewoli do 50 lat.

Rozmieszczenie geograficzne

Żółw wonny występuje w Kanadzie w południowym Ontario oraz w południowym Quebec. Natomiast we wschodnich Stanach Zjednoczonych od południowego Maine na północy, po Florydę na południe i zachód - do centralnego Teksasu, także centralny Wisconsin.

Taksonomia

Gatunek najpierw został opisany przez francuskiego taksonoma Pierre André Latreille w 1801, na podstawie okazu zebranego koło Charlestona (Południowa Karolina). W tamtych czasach żółw został sklasyfikowany w rodzaju Testudo (gatunek został nazwany Testudo odorata). W 1825 Jan Edward Gray stworzył rodzaj Sternotherus, który obejmował gatunek żółwia wonnego i od tego został nazwany Sternotherus odoratus. Gatunek był ponownie opisywany w różnych latach przez wielu autorów, co prowadziło do dużej ilości błędów w jego taksonomii. Różnice pomiędzy żółwiami mułowymi a żółwiami wonnymi były przedmiotem debaty wielu pracowników naukowych, uważających ich za taki sam rodzaj – Kinosternon.

Status ochronny

Chociaż żółw wonny nie otrzymał żadnego federacyjnego statusu w związku z ochroną przyrody w USA, to jest uznawany w stanie Iowa jako gatunek zagrożony.

W niewoli

Z powodu jego niewielkiej wielkości, żółw wonny jest lepszym wyborem na zwierzę domowe, niż inne powszechnie dostępne gatunki żółwi, takie jak np. żółw czerwonolicy (Trachemys scripta elegans). Dziko złapane okazy są powszechnie dostępne, ale gatunek jest również często więziony - hodowany specjalnie dla handlu. Chętnie przyjmuje pokarm z kulek dostępnych na rynku i różnych owadów, takich jak świerszcze i larwy mącznika, albo dżdżownice. Z powodu ich prawie całkowicie wodnej natury, żółwie wonne niekoniecznie wymagają oświetlenia UV, którego potrzebują inne gatunki żółwi do należytej opieki, chociaż zazwyczaj jest polecane dawać im dostęp do naturalniejszego cyklu światła niż normalne pokojowe oświetlenie.

Przypisy

↑ Sternotherus odoratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Sternotherus odoratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 90, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

Bibliografia

The Center for Reptile & Amphibian Conservation: Common Musk Turtle. herpcenter.ipfw.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
eNature.com Nature Guides: Common Musk Turtle. enature.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
Sternotherus odoratus in Connecticut

Linki zewnętrzne

[itis-1] Sternotherus odoratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Sternotherus odoratus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Keller&inni-3] E. Keller (red.), J.H. Reinchholf, G. Steinbach, G. Diesener, U. Gruber, K. Janke, B. Kremer, B. Markl, J. Markl, A. Shlüter, A. Sigl & R. Witt: Gady i płazy. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 90, seria: Leksykon Zwierząt. ISBN 83-7311-873-X. (pol.).

[1]

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne