Piastowie mazowieccy

Żmij piastowski – herb Piastów mazowieckich

Piastowie mazowieccy – boczna linia dynastii Piastów, panująca na Mazowszu, wywodząca się od Konrada I mazowieckiego, syna Kazimierza II Sprawiedliwego, wygasła w 1526 na Januszu III. W XIV i XV w. (do 1462) panowali także w niektórych księstwach Rusi Czerwonej, głównie jako lennicy królów Polski.

Za panowania Konrada I, w 1226 Mazowsze utraciło ziemię chełmińską na rzecz Krzyżaków.

Ostatnim Piastem, który zjednoczył pod swoim władaniem cały obszar Mazowsza, był prawnuk Konrada I, Siemowit III. Po jego śmierci w 1381 dziedzictwo władcy zostało podzielone w następujący sposób:

• ziemie: warszawska, nurska, łomżyńska, liwska, ciechanowska, wyszogrodzka i zakroczymska objął we władanie jego starszy syn, Janusz I.
• ziemie: rawska, płocka, sochaczewska, gostynińska, płońska i wiska przypadły w udziale młodszemu synowi księcia, Siemowitowi IV.

Ostatnim przedstawicielem starszej linii, zwanej też warszawską, był zarazem ostatni Piast mazowiecki, Janusz III. Młodsza linia wywodząca się od Siemowita IV – zwana płocką lub zachodniomazowiecką – wygasła na Władysławie II, zmarłym w 1462. Po jego śmierci, jego władztwo (prócz ziemi płockiej, którą przejęła jeszcze linia warszawska) zostało ostatecznie inkorporowane do Polski.

Drzewo genealogiczne Piastów mazowieckich

Opracowanie na podstawie: K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań-Wrocław 1998 oraz J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012. Korekta dat życia Eufemii, córki Siemowita III na podstawie T. Jurek, Piastowie śląscy i ich rodowód [w:] K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, Kraków 2007. Imię Wojciecha, syna Konrada III Rudego na podstawie J. Grabowski, Małżeństwa Konrada III Rudego. Ze studiów nad genealogią Piastów mazowieckich, [w:] A. Odrzywolska-Kidawa (red.), Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, Warszawa 2010. Kwestia kolejności potomstwa wobec fragmentaryczności źródeł w wielu miejscach umowna.