Pieśń Sybilli

„Pieśń Sybilli” – nuty, Museu de la Música w Barcelonie

Sybilla erytrejska, fresk Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej

Pieśń Sybilli (łac. Versus Sibyllae de die Judicii, kat. El Cant de la Sibil·la) – chorał gregoriański wykonywany a cappella od wczesnego średniowiecza jako element wezwania podczas liturgii wigilijnej kościołach katolickich na Półwyspie Iberyjskim, Majorce i Sardynii.

W 2010 roku „Pieśń Sybilli” na Majorce została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Pierwsze strofy pieśni Sybilli pojawiają się w języku łacińskim w dziele Augustyna z Hippony z V wieku pt.: „Państwo Boże” (łac. De Civitate Dei contra Paganos) w księdze 18 jako tłumaczenie z języka greckiego proroctw dnia Sądu Ostatecznego przypisywanych Sybilli erytrejskiej^[1][2]. Pierwsze litery każdego wersu po znalezieniu ich odpowiednika w alfabecie greckim tworzą akrostych Iesous Creistos Theou Uios Soter^[1]. W manuskrypcie „Państwa Bożego” z Escorial, tekst łaciński opatrzony jest neumami, które mogły być dodane do oryginału w X wieku^[3]:

Z powodu neumów, Boynton wskazuje na możliwość tego, że wersy te mogły być śpiewane jako cześć „Państwa Bożego”, zanim zaczęły być wykonywane osobno^[4]. Najwcześniejsze wersje znajdują się w zbiorach poezji śpiewanej^[4]. Ponadto „Pieśń Sybilli” została umieszczona również w Sermo de symbolo przypisywanym Augustynowi a najprawdopodobniej autorstwa Quodvultdeusa z Kartaginy, który czytany był w wielu kościołach podczas wezwania w czasie Bożego Narodzenia^[4]. Według Malay pieśń wraz z innymi elementami Sermo de symbolo została użyta przez Pawła Diakona w jego homilii „Vos inquam convenio o Iudei”, czytanej podczas wezwania podczas liturgii wigilijnej^[5].

Od X wieku „Pieśń Sybilli” występuje w różnych wersjach w dokumentach na terenie Katalonii, Włoch, Kastylii i Francji^[6]. W XIII wieku pojawiła się w języku katalońskim^[6]. Pieśń przykazywana była ponadto w tradycji ustnej z pokolenia na pokolenie^[6].

„Pieśń Sybilli” na Majorce

„Pieśń Sybilli” przywędrowała na Majorkę wraz z chrystianizacją wyspy^[6]. Tradycyjnie była wykonywana przez 12-letnich chłopców, a współcześnie coraz częściej przez dziewczynki^[7], w towarzystwie dwóch ministrantów^[8]. Wykonujący pieśń ubrany jest w białą lub kolorową uroczystą szatę, czasami zdobioną haftami na brzegach i kołnierzu, na którą zazwyczaj narzucana jest peleryna^[8]. Nakrycie głowy śpiewaka jest w tym samym kolorze co szata^[8].

Dzieci, śpiewając, przechodzą przez kościół w stronę prezbiterium^[8]. Śpiewak trzyma przed sobą skierowany ostrzem do góry miecz a ministranci świece^[8]. Pieśń kończy znak krzyża nakreślony w powietrzu przez śpiewaka^[8].

Pieśń jest tradycyjnie śpiewana a cappella a muzyka organowa rozbrzmiewa pomiędzy wersami pieśni^[8]. Poniżej tekst pieśni wykonywanej na Majorce^[9]:

W 2010 roku „Pieśń Sybilli” na Majorce została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[8].

Nagrania

Istnieje wiele współczesnych nagrań „Pieśni Sybilli”, m.in. w wykonaniu Marii del Mar Bonet (BMG-Ariola 250265, 1979), Jordiego Savalla i Montserrat Figueras (Astrée (Naïve) Música Ibérica ES 9971, 1988; Astrée (Naïve) Música Ibérica ES 9942, 1996) czy Dead Can Dance (Aion, 1990)^[7][10][11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• UNESCO: The chant of the Sybil on Majorca (ang.). W: Youtube [on-line]. [dostęp 2015-08-30].

Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Hiszpanii Kulturowe Historyczne centrum Kordoby Alhambra, Generalife i Albaicín w Grenadzie Katedra w Burgos Klasztor i pałac Eskurial pod Madrytem Dzieła Gaudiego w Barcelonie: Park Güell, Pałac Güell, Casa Milà, Casa Vicens, fasada Narodzenia Pańskiego i krypta katedry Sagrada Família, Casa Batlló i krypta w Colonia Güell Jaskinia Altamira i paleolityczna sztuka jaskiniowa północnej Hiszpanii Stare miasto i akwedukt w Segowii Zabytki Oviedo i Królestwa Asturii Stare miasto w Santiago de Compostela Stare miasto w Ávili wraz z kościołami poza murami Zabytki w stylu mudejar w Aragonii Historyczne centrum Toledo Stare miasto w Cáceres Katedra, alkazar i Główne Archiwum Indii w Sewilli Stare miasto w Salamance Klasztor w Poblet Zespół archeologiczny w Méridzie Królewski klasztor Santa Maria de Guadalupe Szlak pielgrzymkowy do Santiago de Compostela Historyczne miasto warowne Cuenca Giełda Jedwabiu w Walencji Las Médulas Pałac Muzyki Katalońskiej i szpital św. Pawła w Barcelonie Klasztory Yuso i Suso w San Millán de la Cogolla Sztuka naskalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim Prehistoryczna sztuka naskalna w dolinie Côa i Siega Verde[A] Uniwersytet i dzielnica zabytkowa w Alcalá de Henares San Cristóbal de La Laguna stanowisko archeologiczne Risco Caído Stanowisko archeologiczne Atapuerca Zespół katalońskich kościołów romańskich w Vall de Boí Zespół archeologiczny Tarraco Gaj palmowy w Elche Rzymskie mury obronne w Lugo Krajobraz kulturowy Aranjuezu Renesansowe zespoły zabytkowe Úbeda i Baeza Most Biskajski Wieża Herkulesa Krajobraz kulturowy Serra de Tramuntana Kopalnie rtęci w Almadén i Idrii[B] Przyrodnicze Park Narodowy Garajonay Park Narodowy Doñana Park Narodowy Teide Kulturowe i przyrodnicze Pireneje – Mont Perdu[C] Ibiza – różnorodność biologiczna i kulturowa Niematerialne Misterium w Elche Patum de Berga Trybunały Irygacyjne śródziemnomorskiego wybrzeża Hiszpanii: Rada Mędrców w Murcji i Trybunał Wodny w Walencji Język gwizdów z wyspy La Gomera Pieśń Sybilli z Majorki Flamenco Castell Dieta śródziemnomorska Święto Matki Bożej Dobrego Zdrowia w Algemesí Święto dziedzińców w Kordowie Sokolnictwo ↑ Wspólnie z Portugalią ↑ Wspólnie ze Słowenią ↑ Wspólnie z Francją