Piecki (województwo warmińsko-mazurskie)
Artykuł | 53°44′53″N 21°20′28″E |
---|---|
- błąd | 38 m |
WD | 53°43'59.9"N, 21°19'59.9"E |
- błąd | 14 m |
Odległość | 1812 m |
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Sołectwo | Piecki |
Liczba ludności (2011) | 3341[1] |
Strefa numeracyjna | 89 |
Kod pocztowy | 11-710[2] |
Tablice rejestracyjne | NMR |
SIMC | 0486296 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
53°44′53″N 21°20′28″E/53,748056 21,341111 |
Piecki[3] (niem. Peitschendorf[4]) – wieś mazurska o charakterze małomiasteczkowym w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Piecki, znajduje się tu przystanek PKS, ośrodek zdrowia, apteka, posterunek policji, poczta, restauracja, kemping nad jez. Wągiel. W okolicy miejscowości znajdują się źródła rzeki Dajna. We wsi jest muzeum etnograficzne[5] z cennymi zbiorami oraz kościół z 1934 r.
Części wsi
SIMC | Nazwa | Rodzaj |
---|---|---|
0486304 | Jeleń | część wsi |
0486008 | Łętowo | przysiółek |
0486310 | Mostek | część wsi |
0486327 | Ostrów Pieckowski | część wsi |
0486333 | Piersławek | część wsi |
Historia
Miejscowość powstała w 1401 roku, kiedy komtur Balgi Ulrich von Jungingen nadał Pieciowi z Muszak (Petzym von Myschkake) i Jakuszowi z Radomna ziemię nad jeziorem Medalbern (tj. Nydajno – dziś łąki), z obowiązkiem jednej służby zbrojnej od każdych 15 włók. Nadanie obejmowało 60 włók na prawie chełmińskim w borze (a więc ziemia wymagała karczunku). Piecio otrzymał 45 włók, a Jakusz pozostałe 15 włók. Nazwa wsi wywodzi się od imienia „Piecio”, czyli Piotr. Ponowna lokacja wsi nastąpiła w 1448 r., kiedy to Eberhard von Wesenthau, komtur z Bałgi, zapisał bartnikom z Piecek 35 włók na prawie chełmińskim, po dwie włóki każdy, zaś bartnik Maćko otrzymał 3 włóki wraz z urzędem starosty tutejszego zespołu bartników. Bartnicy zostali zobowiązani do czynszu w formie miodu, kupowanego od nich w cenie grzywny za beczkę miodu oraz jednego szeląga za funt wosku. Nadanie dla bartników najprawdopodobniej obejmowało ziemię dawniej przyznaną Pieckowi (możliwe, że zginął w czasie wojen polsko-krzyżackich). W 1568 Stanisław Sok kupił od Stanisława Mosiek hutę, transakcja została udokumentowana w kronikach, wymienione są tam również inne polskie nazwiska Macharski, Podębek, Stary i Sasin[8]
W latach 1651-1652 ziemianie w Pieckach posiadali 15,5 włóki na prawie chełmińskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej (w zbroi ciężkiej). Na mapie z 1662 r. Piecki mają 67 włók. W 1737 r. założono we wsi jednoklasową szkołę. W 1785 r. odnotowano, że we wsi są 64 domy. W 1815 roku we wsi było 41 domów i 360 mieszkańców. W 1818 r. do jednoklasowej szkoły wiejskiej w Pieckach uczęszczało 50 dzieci. Natomiast w roku 1838 we wsi było 75 domów z 512 mieszkańcami.
W XVI – XVIII w. mieszkało tu i gospodarowało ponad 500 rolników. Wieś zmieniła charakter po uruchomieniu linii kolejowej z Czerwonki do Rucianego w 1898 r.
Przed I wojną światową działały tu 3 tartaki, mleczarnia, hotel, młyny, kilka warsztatów rzemieślniczych, bank spółdzielczy. Były także dwa gospodarstwa dworskie (12 i 11 włók areału). W tym okresie w Pieckach odbywały się także jarmarki, a wieś swą zabudową przypominała miasteczko. W 1912 r. wieś należała do parafii Nawiady i miała kaplicę.
W 1939 r. w Pieckach mieszkało 1645 osób. Działania wojenne spowodowały olbrzymie zniszczenie i wyludnienie.
W 1975 r. do sołectwa Piecki należały miejscowości: Czaszkowo, Jeleń, Łętowo, Mostek, Ostrów Pieckowski, Piersławek, Zdrojewo.
Zabytki i atrakcje turystyczne
- ewangelicki kościół z 1934 r., obecnie siedziba parafii katolickiej.[9]
- cmentarz
- Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów (jeden z najbogatszych zbiorów figurek glinianych w Polsce, przedstawiających dawną wieś polską, 1134 figurki i sceny figuralne).
Ludzie związani z miejscowością
- W Pieckach urodził się Michał Kurella (1722-1787), pastor, autor prac o pszczelarstwie, jeden z pierwszych pszczelarzy naukowców na Mazurach.
- Na cmentarzu pochowany jest Fryderyk Kwiatkowski (1875-1954), działacz mazurski, urodzony w 1875 r. w Rozogach. Był górnikiem, jako inwalida wrócił na Mazury, mieszkał w Jedwabnie, potem w Rozogach. Włączył się w działalność na rzecz Polski w okresie plebiscytu w 1920 r. Działał w Zjednoczeniu Mazurskim oraz Związku Polaków w Niemczech. Prześladowany w okresie władzy hitlerowskiej. W 1941 r. zamieszkał w Pieckach. Zmarł w 1954 r.
- Piecki to także miejsce z którego pochodzi Natalia Nykiel – piosenkarka, autorka tekstów i piosenek.
Bibliografia
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 185
- Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str.
Przypisy
- ↑ Wieś Piecki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 916 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
- ↑ B. Konopka, C. Mazur, S. Starzewski, Grosse Masurische Seen. Touristenkarte, wyd. Copernicus, PPWK Warszawa 2003, ISBN 83-7329-245-4
- ↑ Piecki gmina wiejska – Muzeum w Pieckach. [dostęp 2012-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 173
- ↑ Parafia pw. Matki Bożej Różańcowej w Pieckach, Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2022-05-24] (pol.).
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Piecki (1), pow. ządzborski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 71 .
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
(c) Piotr Marynowski / Wikimedia Commons / CC-BY-SA-3.0
Piecki, ul. Zwycięstwa 16 - dawny kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki parafialny p.w. Matki Bożej Różańcowej, 1934
Autor: Mateusz Giełczyński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Pieckach,
Gmina Piecki, woj. warmińsko-mazurskie,
PolskaAutor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Mrągowo County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.01 N
- S: 53.61 N
- W: 21.04 E
- E: 21.75 E