Piekuty-Urbany
| Artykuł | 52°51′40″N 22°43′18″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 52°51'N, 22°43'E |
| - błąd | 2287 m |
| Odległość | 1353 m |
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna | 86 |
| Kod pocztowy | 18-212[3] |
| Tablice rejestracyjne | BWM |
| SIMC | 0402320[4] |
Położenie na mapie gminy Nowe Piekuty _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Nowe Piekuty") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 52°51′40″N 22°43′18″E/52,861111 22,721667 | |
Piekuty-Urbany – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Nowe Piekuty[4][5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Kazimierza w Nowych Piekutach[6].
Historia wsi
W XV wieku powstała osada Łopienie, założona przez rycerz herbu Lubicz. Lubiczowie cały czas zasiedlali nowe obszary wokół pierwotnej siedziby, aż dotarli w miejsce obecnej wsi. Prawdopodobnie zamieszkał tu w połowie XV wieku rycerz zwany Pekutem lub Piekutem. W końcu tegoż stulecia dział Piekuta został podzielony na dwie części. Tutaj zamieszkał rycerz Jan. W tamtych czasach nazwy nowych osad powstawały od nazwisk lub przydomków pierwszych osadników. Tak też było tutaj. Wioskę zwano początkowo Łopienie Janowiata. Ich potomków wymienia popis szlachty litewskiej z 1528 roku: Urban Janowicz, Petr Urbanowicz, Żygimont Janowicz, Hrehor Żygimontowicz.[7] Jak widać potomkowie Jana nosili też imię Urban i właśnie od tego imienia całą osadę nazwano Urbanami. W ten sposób powstała miejscowość Piekuty-Urbany. Do tej nazwy dodawano czasem człon Stara Wieś, co wskazuje, iż Piekuty-Urbany są starsze niż Nowe Piekuty.
W końcu XVI wieku głównymi dziedzicami wsi byli Stanisław - syn Jana i Stanisław - syn Grzegorza[8]. Mieszkali tu Piekutowscy herbu Lubicz. Dane z herbarzy wspominają licznych rycerzy z tego rodu, ale nie zaznaczono dokładnie, z której części Piekut pochodzą[9]. Przez następne wieki była to wioska drobnoszlachecka zamieszkała przez różne rody. Nie rozwijała się ona jednak tak szybko jak sąsiednia wieś Nowe Piekuty, gdzie był kościół i karczmy. Na przykład w 1827 roku w tej wsi istniało zaledwie 5 domów z 31 mieszkańcami[10]. Nowe Piekuty były wówczas trzy razy większe. Również w czasach bardziej współczesnych Piekuty-Urbany były małym osiedlem. W 1921 roku odnotowano 15 domów i 74 mieszkańców. Wszyscy podali narodowość polską i wiarę katolicką[11].
W czasie okupacji niemieckiej w 1943 roku w okolicy działał żandarm Mozarek, który znany był z bicia i znęcania się nad Polakami. Mozarek został zlikwidowany przez polskie podziemie właśnie w tej wsi, za co Niemcy zamordowali w Dąbrówce Wielkiej 15 Polaków i Żydów[12].
W Piekutach Urbanach zachowały się po dziś dzień zabytkowe drewniane domy, pochodzące z początku XX wieku[13].
Współcześnie (2008 rok) jest tutaj 17 domów i 69 mieszkańców[14].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wieś Piekuty-Urbany w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-02-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 921 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Źródła Dziejowe..., s.220.
- ↑ Źródła Dziejowe..., s.93-94
- ↑ Rodzina, Herbiarz..., tom XIII, s. 329.
- ↑ Piekuty (3) P. Nowe i Urbany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 83.
- ↑ Skorowidz miejscowości..., s. 111
- ↑ Maroszek J., Dzieje obszaru..., s. 58
- ↑ Informator Urzędu Gminy Nowe Piekuty.
- ↑ Materiały Urzędu Gminy
- Siedziba gminy: Nowe Piekuty
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.50 N
- S: 52.17 N
- W: 21.45 E
- E: 24.10 E
Autor:
Mapa powiatu wysokomazowieckiego, Polska
Autor:
Mapa gminy Nowe Piekuty, Polska