Pierre Messmer
.JPG) | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 marca 1916 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 29 sierpnia 2007 |
| Premier Francji | |
| Okres | od 5 lipca 1972 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister obrony Francji | |
| Okres | od 5 lutego 1960 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | Pierre Guillaumat |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
    _ribbon.svg){kind=small}   | |
Pierre Messmer (ur. 20 marca 1916 w Vincennes, zm. 29 sierpnia 2007 w Paryżu[1]) – francuski polityk i urzędnik administracji kolonialnej, uczestnik II wojny światowej, działacz partii gaullistowskich, deputowany krajowy i europejski, minister (1960–1969, 1971–1972), a od 1972 do 1974 premier Francji.
Życiorys
Wykształcenie i działalność do 1960
Absolwent École nationale de la France d’outre-mer (1937), szkoły kształcącej kadry administracji kolonialnej. W 1936 ukończył École nationale des langues orientales vivantes, szkołę specjalizującą się w zakresie orientalistyki. Uzyskał również licencjat z prawa (1936) i doktorat w tej dziedzinie (1939)[2].
W 1937 powołany do służby wojskowej[2]. W momencie podpisania zawieszenia broni z Niemcami służył w piechocie kolonialnej. Znalazł się w grupie Francuzów, która przejęła włoski statek towarowy, a następnie przez Gibraltar przedostała się do Londynu[3]. Pierre Messmer dołączył do sił Wolnej Francji generała Charles’a de Gaulle’a. Przydzielony do 13 Półbrygady Legii Cudzoziemskiej. Uczestniczył w kampaniach w Erytrei, Syrii, Libii i Tunezji[2]. Dołączył następnie do sztabu generała w Londynie[3]. Brał udział w kolejnych działaniach wojennych – lądowaniu w Normandii i wyzwoleniu Paryża. W sierpniu 1945 przybył do Indochin Francuskich (zrzucono go na spadochronie nad Tonkinem); został tam pojmany przez członków organizacji Việt Minh. W październiku tegoż roku uciekł z niewoli i przedostał się do Hanoi[2][4].
Zdemobilizowany, przeszedł do pracy w administracji kolonialnej. Był sekretarzem generalnym międzyresortowego komitetu do spraw Indochin (1946) i dyrektorem gabinetu wysokiego komisarza w Indochinach (1947–1948). Na początku lat 50. przeniesiony do Afryki. Zajmował kolejno stanowiska administratora mauretańskiego regionu Adrar (1950–1952), gubernatora Mauretanii (1952–1954) i gubernatora Wybrzeża Kości Słoniowej (1954–1956). W 1956 powołany na dyrektora gabinetu ministra do spraw terytoriów zamorskich Gastona Defferre. Jeszcze w tym samym roku powrócił do Afryki. Był wysokim komisarzem w Kamerunie (1956–1958), Francuskiej Afryce Równikowej (1958) oraz Francuskiej Afryce Zachodniej (1958–1959)[2][4]. Lata jego urzędowania przypadły na okres dekolonizacji[3][4].
Działalność od 1960
W lutym 1960 Charles de Gaulle mianował go ministrem obrony. Pierre Messmer urząd ten sprawował nieprzerwanie do czerwca 1969 w sześciu kolejnych gabinetach, którymi kierowali Michel Debré, Georges Pompidou i Maurice Couve de Murville[5]. Początek pełnienia tej funkcji przypadł na końcowe lata wojny algierskiej zakończonej uznaniem niepodległości Algierii. Jako minister obrony odpowiadał także za przeprowadzony w latach 60. proces reorganizacji francuskiej armii[3]. W okresie rozruchów zapoczątkowanych w maju 1968 odradzał prezydentowi użycie wojska[3].
W międzyczasie w 1968 został wybrany do Zgromadzenia Narodowego IV kadencji z departamentu Mozela. Działał wówczas w gaullistowskiej Unii Demokratów na rzecz Republiki[1]. W okresie prezydentury Georges’a Pompidou powrócił do rządu. Od lutego 1971 do lipca 1972 był ministrem stanu oraz ministrem do spraw departamentów i terytoriów zamorskich w gabinecie, którym kierował Jacques Chaban-Delmas[5].
W lipcu 1972 Pierre Messmer został nowym premierem Francji. Stanowisko to zajmował do maja 1974, stojąc w tym czasie na czele trzech kolejnych rządów[5]. Gdy nowym prezydentem został Valéry Giscard d’Estaing, funkcję premiera przejął Jacques Chirac[5].
Pierre Messmer pozostał przez kilkanaście kolejnych lat aktywnym politykiem. Powrócił do wykonywania mandatu deputowanego V kadencji, który uzyskał w wyborach w 1973[1]. Odnawiał go w kolejnych wyborach z 1978, 1981 i 1986, zasiadając w niższej izbie francuskiego parlamentu do 1988[1]. Do 1989 pozostawał merem Sarrebourga (stanowisko to objął w 1971). W latach 1978–1979 pełnił funkcję przewodniczącego rady regionalnej Lotaryngii[2]. W latach 1979–1980 był posłem do Parlamentu Europejskiego I kadencji[6]. W 1981 kierował krajowym komitetem wsparcia Jacques’a Chiraca w wyborach prezydenckich. Od 1986 do 1988 w Zgromadzeniu Narodowym przewodniczył grupie Zgromadzenia na rzecz Republiki (nowej partii gaullistowskiej powołanej w drugiej połowie lat 70.)[4].
W 1988 został członkiem Académie des sciences morales et politiques, w latach 1995–1998 pełnił funkcję jej stałego sekretarza. W 1999 powołany w skład Akademii Francuskiej, wszedł na miejsce zajmowane uprzednio przez Maurice’a Schumanna[2]. Od 1999 przez kilka lat zajmował stanowisko kanclerza Instytutu Francji[4].
Odznaczenia
Odznaczony m.in. Orderem Wyzwolenia[4], Legią Honorową I klasy[2], Krzyżem Wojennym, Medalem Ruchu Oporu, Krzyżem Kombatanta, Medalem Uciekinierów z Niewoli[1] oraz Orderem Odrodzenia Polski I klasy[7].
Przypisy
- ↑ a b c d e Pierre Messmer. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-23]. (fr.).
- ↑ a b c d e f g h Pierre Messmer. academie-francaise.fr. [dostęp 2020-09-23]. (fr.).
- ↑ a b c d e Thomas Ferenczi: Le gaulliste Pierre Messmer est mort. lemonde.fr, 29 sierpnia 2007. [dostęp 2020-09-23]. (fr.).
- ↑ a b c d e f Pierre Messmer. gouvernement.fr. [dostęp 2020-09-23]. (fr.).
- ↑ a b c d Tous les gouvernements depuis 1958. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2020-09-23]. (fr.).
- ↑ Pierre Messmer. europarl.europa.e. [dostęp 2020-09-23].
- ↑ Wojciech Stela: Polskie ordery i odznaczenia (Vol. I). Warszawa: 2008, s. 48.
| W dniu powstania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
| W dniu powstania |
|
|---|
| W dniu powstania |
|
|---|
| W dniu powstania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Croix de Guerre 1939-1945 (France)
(c) EHDI5YS z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of the Liberation (France)
Autor: Micheletb, Licencja: CC BY-SA 4.0
Signature de Pierre Mesmer sur les instructions au procureur pour le procès de Hélie de Saint Marc.
Autor: Roland Godefroy, Licencja: CC BY 3.0
L'ancien Premier ministre français Pierre Messmer à Trouville (Normandie, Calvados) le 15 mars 1988.
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Médaille de la Résistance
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Médaille des Évades (France)
(c) Bundesarchiv, B 145 Bild-F020538-0006 / Steiner, Egon / CC-BY-SA
Georges Pompidou
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Croix du Combattant (France, 1930)